12 EYLÜL ve MERKEZ SAĞ

Yıl 2007, Sayı: 6, 183 - 202, 01.12.2007

Hüseyin Çavuşoğlu

Öz

12 Eylül’den sonra 16 Ekim 1981’de siyasi partiler kapatıldı. 24 Nisan 1983 günü yürürlüğe giren Siyasi Partiler Kanunu ile siyasi parti kurma çalışmaları serbest bırakıldı. Çalışmanın amacı, Merkez sağda Demokrat PartiAdalet Partisi çizgisinin devamı olarak kurulan Büyük Türkiye Partisi ve Doğru Yol Partisi’nin kuruluşu öncesi ve sonrasında yaşanan gelişmeleri, sıkıntıları ortaya koymaktır. Çalışmada, BTP ve DYP’nin kuruluş çalışmalarında yaşanan zorluklar, BTP’nin kuruluşu öncesinde BTP’nin Milliyetçi Demokrasi Partisi ve Anavatan Partisi ile birleşme girişimlerinin yanında Milli Güvenlik Konseyi’nin 79 sayılı kararıyla aralarında Süleyman Demirel ve Hüsamettin Cindoruk bulunduğu 16 siyasetçinin Zincirbozan’da kaldıkları sürede yaşadıkları gelişmeler incelendi. Çalışmanın özgün yönü, 12 Eylül sonrası merkez sağda kurulan BTP ve DYP’nin kuruluş çalışmalarını ve Zincirbozan günlerini konu alan bir makalenin olmamasıdır. Çalışmada, BTP ve DYP’nin kuruluş çalışmalarında aktif rol alan ve Zincirbozan’da mecburi ikamete alınan kişilerle yapılan sözlü tarih çalışmasına yer verildi. 12 Eylül sonrası DP-AP çizgisinin devamı olarak kurulan BTP ve DYP’nin kuruluşunda siyasi yasaklı olmasına rağmen Süleyman Demirel’in ön planda olduğu görülmektedir

Anahtar Kelimeler

Büyük Türkiye Partisi, Doğru Yol Partisi, Süleyman

September Twelve and Center Rıght

Öz

After the coup of September 12, all political parties have been shut down on October 16, 1981. With the coming into effect of the Political Parties Law on April 24, 1983, the efforts for establishing political parties have been allowed. The aim of this study is to put forward the problems and developments experienced in center right politics during the establishment of the Great Turkey Party (GTP) and the True Path Party (TPP), which both can be seen as the continuation of Democrat Party and Justice Party. The tough situations that have been faced during the establishment of GTP and TPP, the attempts of GTP to unite with National Democracy Party and the Motherland Party, and the developments during the stay of Süleyman Demirel, Hüsamettin Cindoruk and other 14 politicians in Zincirbozan under custody with the Resolution 79 of the National Security Council have been analyzed in this work with details. The originality of the work stems from the absence of any academic work on central right politics after September 12 coup, on the establishment of GTP and TPP and on Zincirbozan days. In this work an oral history work have been done which had been worked with important characters who were in Zincirbozan and who actively involved in the establishment of GTP and TPP. It can easily be seen that, although he was politically prohibited, Süleyman Demirel was the frontline person in the establishment of GTP and TPP, which can be considered as the continuation of Democrat Party-Justice Party line

Anahtar Kelimeler

Great Turkey Party, True Path Party, Süleyman Demirel

Kaynakça

• ALTUĞ, Kurtul, Demokrasinin Yaralı Yılları, Tekin Yayınevi, İstanbul, 1993.
• ARCAYÜREK, Cüneyt, Demokrasi Dönemecinde Üç Adam, Bilgi Yayınevi, Ankara, 1999.
• ATALAY, Sırrı, Bir Ömür Politika Kars’tan Zincirbozan’a, (Yayına Hazırlayan: Hikmet Bila), Milliyet Yayınları, İstanbul, 1986.
• AYKAN, Cevdet, Demokratik Süreç ve Anılar (1946- 2000), Grafiker Yayıncılık, Ankara, 2007.
• ÇAĞLAYANGİL, İhsan Sabri, Anılarım, (Yayına Hazırlayan: Tanju Cılızoğlu), Güneş Yayınları, İstanbul, 1990.
• ÇÖLAŞAN, Emin, Sor Bakalım, Tekin Yayınevi, İstanbul, 1988. DEMİREL, Süleyman, Devran 50 Yıl, (Editör: Hulusi Turgut), ABC Medya Ajansı, İstanbul, 2006.
• DOĞAN, Necmi, Doğru Yol Partisi İzmir’de 20 Ekim 1991’e Nasıl Geldi, Cumhuriyet Matbaası, İzmir, 1993.
• DOĞAN, Yalçın, Dar Sokakta Siyaset (1980–1983), Tekin Yayınevi, İstanbul, 1985. DONAT, Yavuz, Yavuz Donat’ın Vitrininden 2 Buyruklu Demokrasi (1980- 1983), Bilgi Yayınevi, Ankara, 1987.
• DONAT, Yavuz , “Bir Sürgünün Hikayesi Zincirbozan”, (Yazı Dizisi), Tercüman, 30 Mayıs- 6 Haziran 1986.
• DONAT, Yavuz , “Resimli DYP Tarihi”, Milliyet, 10 Ekim 1994, s. 12. GEMALMAZ, Mehmet Semih , “12 Eylül Rejimi”, CDTA, Cilt: 14, İletişim Yayınları, İstanbul, 1996, s. 993.
• ILICAK, Nazlı, “12 Eylül Kavşağında Siyaset ve Partilerimiz Yeni Demokrasinin Perde Arkası”, (Yazı Dizisi), Tercüman, 12 Eylül- 16 Ekim 1985.
• SÜMER, Doğan, “Demokrasinin 3 Generali”, (Yazı Dizisi), Tercüman, 20–29 Mayıs 1988.
• TAMER, Rauf, “Dağınık Sağ veya Dağıtılmış Sağ”,(Yazı Dizisi), Tercüman, 28 Mart–5 Nisan 1986.
• TAŞKIN, Hasan, Demirel’in Kara Kutusu Orhan Keçeli, Neden Kitap, İstanbul, 2007. TURGUT, Hulusi, 12 Eylül Partileri, ABC Ajansı Yayınları, İstanbul, 1986.
• TURGUT, Hulusi , “12 Eylül Partileri”, (Yazı Dizisi), Tercüman, 13 Şubat- 11 Mart 1986.
• YAŞAR, Muammer, Zincirbozan Günleri, Tekin Yayınevi, İstanbul, 1986.