METİNLERARASILIK BAĞLAMINDA MÜZİK SANATINDA ALINTI ve YENİDEN ÜRETİM

Yıl 2013, Sayı: 17, 69 - 79, 01.06.2013

M. Ayça Önal

Öz

1960’lı yıllarda Julia Kristeva’nın metinlerarasılık kavramından söz etmesiyle sanatsal biçimler arasındaki alışverişler kuramsal bir temele oturtulmuştur. Bir bestecinin, var olan bir çalışmanın ayırt edici bir özelliğini o tarzda başka bir çalışmayla ilişkilendirmeden direk almasıyla gerçekleşen biçimsel metinlerarasılık ile bir yapıt, belirli bir eski esere veya eserlere kasıtlı olarak gönderme yaptığında daha çok anlam kazanmaktadır. Bu üretimi gerçekleştirmenin alıntı yapma, yapısal model alma ve çeşitlendirme gibi çeşitli teknikleri bulunmaktadır. Çalışmada metinlerarası analizin amacı biçimsel göndermelerin yeni eserin anlam kazanmasına katkıda bulunmasını sağlayan birden fazla yolu ortaya çıkarmasıdır. Bu bağlamda çalışmada metinlerarsılığın bir müzik eserini ne kadar zenginleştirebileceği amacıyla örnekler incelenmiştir. Çalışmanın sonucunda metinlerarası yöntemlerin kullanılmasıyla oluşturulan şarkıların geçmişle günümüz arasında bağ kurarak çokkatmanlı bir yapı sunduğu görülmektedir. İçerik analizi yöntemi ile incelenen analiz bulguları ‘metinlerarasılık’ ve ‘yenidenüretim’ kavramları bağlamında incelenmiştir. Bu kavramlar çerçevesinde incelenen müzik yapıtları müziklerarası bir alışveriş işlemini ortaya çıkarmaktadır

Anahtar Kelimeler

Metinlerarasılık, Yenidenüretim, Müziklerarasılık

QUOTATION And REPRODUCTION In MUSIC As PART Of INTERTEXTUALITY

Öz

When Julia Kristeva spoke of the notion of intertextuality in the 1960s, these transactions between artistic forms were based on theoretical basis. Formal intertextuality is seen when a composer directly takes the distinctive feature of a work without relating it to another work in that style. A work of art with formal intertextuality gains more meaning when it intentionally refers to certain former work(s). This process of production has many techniques such as quotation, take structural models and diversification. The aim of intertextual analysis in study is the fact that formal references reveal many ways of contributing to the meanings of the new work of art. In this respect, samples have been investigated in this study with the aim of identifying the extent to which intertextuality may enrich a musical work. It has been concluded that the songs formed by using the intertextual methods present a multilayered structure by linking the past to the present. The findings of the analysis, investigated through the method of content analysis, have been examined in the context of the notions of ‘intertextuality’ and ‘reproduction’. The works of music investigated within the framework of these notions reveal a process of transaction of intermusicality.

Anahtar Kelimeler

Intertextuality, Reproduction, Intermusicality

Kaynakça

• ADAİR, G. (1994), “Postmodernci Kapıyı İki Kere Çalar”, Çev. Dikbaş N.İletişim Yayınları, İstanbul
• AKTULUM, K. (2000), “Metinlerarası İlişkiler”, Öteki Yayınları, Ankara
• AKTULUM, K. (2011), “Metinlerarasılık/ Göstergelerarasılık”, Kanguru Yayınları, Ankara
• CHEVASSUS, B. R. (1998), “Musique et postmodernite”, Presses Universitaires de France, (Çev. Usmanbaş, İ. (2002), “Müzikte Postmodernlik”, Pan Yayıncılık, İstanbul.
• DOLTAŞ, D. (1991), “Postmodernizmin Getirdikleri ve Götürdükleri”, Çağdaş Düşünce ve Sanat, İstanbul.
• HUYSSEN, A. (1994), “Postmodernin Haritasını Yapmak”, Çev. Küçük, M. (1994), “Modernite versus Postmodernite”, Vadi Yayınları, Ankara.
• İPŞİROĞLU, N. (2002), “20. Yüzyıl Sanatında J.S. Bach”, Pan Yayıncılık, İstanbul
• RORTY, R. (1994), “Habermas, Lyotard and Postmodernite”, Çev. Küçük, M., Modernite versus Postmodernite, Vadi Yayınları, Ankara.
• ROSENAU, P. M. (1998), “Postmodernizm ve Toplum Bilimleri”, Çev. Birkan, T. Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara.
• SARUP, M. (1995), “Post-Yapısalcılık ve Postmodernizm”, Çev. Güçlü, A. B., Arkadaş Yayınevi, Ankara.
• SPICER, M. (2009), “Strategic Intertextuality in Three of John Lennon’s Late Beatles Songs”, Online Journal of the Music Theory Society of the Mid-Atlantic, Vol. 2: Iss. 1, Article 11.
• TATLI, O. (2013), “Postmodernizmde Metinlerarasılık ve Pastiş”, www. osmantatli.com.tr, 2013
• ÜNAL, B. (2004), “Postmodern Perspektifte Müzik Videoları ve Nez'in Sakın Ha Videosunun Analizi”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.