İŞE BAĞLILIK VE İŞTEN TATMİN AÇISINDAN CİNSİYET VE SEKTÖREL FARKLILIK: KAMU VE ÖZEL SEKTÖR KURULUŞLARINDA KARŞILAŞTIRMALI BİR İNCELEME (ISPARTA ÖRNEĞİ)

Yıl 2011, Sayı: 14, 207 - 229, 01.12.2011

Nilüfer Negiz Aygen Oksay Elvettin Akman

Öz

Örgütlerin başarısı maddi unsurlardan ziyade çalışanların sahip oldukları yönetsel yeteneklere bağlıdır. Bu nedenle iş tatmini ve örgütsel bağlılık örgütlerin başarısında rol oynayan iki önemli unsurdur. Ancak çalışanların bağlılık türü ya da tatmin düzeyleri cinsiyete veya çalışılan örgüt türüne göre farklılık gösterebilmektedir. Bu temelden yola çıkılarak bu çalışmada Isparta’da çalışan kamu ve özel sektör çalışanlarının iş tatmin düzeyleri ve örgütsel bağlılık türleri analiz edilerek; cinsiyetin ve örgüt türünün yaşanan tatmin ve bağlılık üzerindeki etkileri araştırılmıştır. Çalışma sonucunda cinsiyetin genel olarak bir farklılık yaratmadığı ancak; sektörel bağlamda özel sektörde çalışan kadınların iş tatmini düzeylerinin aynı sektörün erkek çalışanlarından fazla olduğu tespit edilmiştir. İşe bağlılık açısından da cinsiyet değişkeninden çok sektör değişkeninin farklılık gösterdiği görülmüştür. Buna göre duygusal ve normatif açılardan işe bağlılığın, kamu sektöründe özel sektöre oranla daha fazla geliştiği görülmektedir. Son olarak, İşe bağlı olma ile yapılan işten memnuniyet duyma ilişkisinin ise her bir bağlılık boyutu için doğrusal olduğu tespit edilmiştir

Anahtar Kelimeler

Örgütsel bağlılık, iş tatmini, kamu sektörü, özel sektör, cinsiyet

GENDER AND SECTORAL DIFFERENCES IN TERMS OF JOB SATISFACTION AND COMMITMENT TO WORK: A COMPARATIVE STUDY OF THE ORGANIZATIONS IN PUBLIC AND PRIVATE SECTORS

Öz

The successes of the organizations mostly depend on the managerial gifts rather than physical facts. Thus, job satisfaction and organizational commitment are two very important factors that affect the success of the organization. But the commitment style or the satisfaction level may vary according to the employee’s gender or the organization type he works in. In this study we aimed to find out the effect of gender on job satisfaction and organizational commitment of the public and private sector employees working in Isparta. As a result of the study, gender does not make any difference generally, but it is found that satisfaction level of the female employees of private sector are higher that that of male ones. In respect of job commitment, sector variable varies more than gender variable. Accordingly, job commitment developed much more than private sector sensually and normatively. Finally, the relationship between job commitment and job satisfaction is linear in each commitment dimension

Anahtar Kelimeler

Organizational Commitment, Job satisfaction, public sector, private sector, Gender

Kaynakça

• AKBULUT, K. (2009), "Futbol Teknik Adamlarının İş Tatmini ve Örgütsel Bağlılık Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi", Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi.
• ALLEN, N. J. ve J. P. MEYER, “The Measurement and Antecedents of Affective, Continuance and Normative Commitment to th Organization,” Journal of Occupational Psychology, Cilt No 63, s. 1-18, 1990.
• BAŞ, T., “ Öğretim Üyelerinin İş Tatmin Profillerinin Belirlenmesi,” D.E.Ü.İ.İ.B.F.Dergisi, Cilt:17 Sayı:2, Yıl:2002, ss:19-37.
• BROOKE, P. P. ve J. L. PRICE, “The Determinants of Employee Absenteeism: An Empirical Test of a Causal model,” Journal of Occupational Psychology, Cilt No 62, s. 1-19, 1989.
• CHEN, L.Y., “Examining The Effect of Organization Culture and Leadership Behaviors on Organizational Commitment, Job Satisfaction and Job Performance at Small and Middle Sized Firms of Taiwan”, Journal of American Academy of Business, Cilt No 5, Say ½, s. 432-438, 2004.
• CLARK, A. E., “Job Satisfaction and Gender: Why are Women So Happy At Work,” Labour Economics, Cilt No 4, s. 341-372, 1997.
• COŞKUNER, S. ve C. YERTUTAN, “Kurum Ev İdaresi Alanında Çalışanların Örgütsel Bağlılıklarının İncelenmesi,” H.U. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 27, Sayı 2, 2009, s. 1-18.
• CURRY, J. P., D. S. WAKEFIELD, J. L. PRICE ve C. W. MUELLER, “On the Causal Ordering of Job Satisfaction and Organizational Commitment,” Academy of Management Journal, Cilt No 29, Sayı 4, s. 847-856, 1986.
• ÇARIKÇI, İ. H., “Çalışanların İş Tatminlerini Etkileyen Kişisel ÖzelliklerSupermarket Çalışanları Üzerinde Bir Araştırma,” Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt No 5, Sayı 2, s. 155-168, 2000.
• ÇÖL, G. ve K. ARDIÇ, “Sosyal Yapısal Özelliklerin Örgüte Bağlılık Üzerine Etkileri,” GOP İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt No 21, Sayı 2, s. 157-174, 2008.
• DURNA, U. ve V. EREN, “Üç Bağlılık Unsuru Ekseninde Örgütsel Bağlılık,” Doğuş Üniversitesi Dergisi, 6 (2) 2005, 210-219.
• GEREKAN, B. ve A. PEHLİVAN, “Kamu İç Denetim Elemanlarının İş Tatmin Düzeylerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma,” Afyon Kocatepe Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi (C.X II,S I, 2010).
• GLISSON, C. ve M. DURICK, “Predictors of Job Satisfaction and Organizational Commitment in Human Service Organizations,” Administrative Quarterly, Cilt No 33, s. 61-81, 1988.
• HELLER, D., T. A. JUDGE ve D. WATSON, “The Confounding Role of Personality and Trait Affectivity in the Relationship Between Job and Life Satisfaction,” Journal of Organizational Behavior, Cilt No 23, s. 815-835, 2002.
• İBİCİOĞLU, H., İnsan Kaynakları Yönetimi (Geleneksel ve Stratejik Perspektif), Alter Yayıncılık Reklamcılık Ltd. Şti., Ankara, 2010.
• KARAHAN, A., (2009), Demografik Farklılıkların İş Gücü Verimliliğine Etkisi, Selçuk Üniversitesi SBE Dergisi, S.21., 269-281.
• KAYA, S. (2008), “Ergonomi ve Çalışanların Verimliliği Üzerine Etkileri”, http://www.izto.org.tr/NR/rdonlyres/7475BDA1-95B7-4855-B351- 9ADCE4362AFE/10443/ergonomi_sait.pdf, ET. 05.06.2011.
• KAYA, N. ve S. SELÇUK, “Bireysel Başarı Güdüsü Organizasyonel Bağlılığı Nasıl Etkiler,” Doğuş Üniversitesi Dergisi, Cilt No 8, Sayı 2, s. 175-190, 2007.
• LAMBERT, E. G., N. L. HOGAN ve S. M. BARTON, “The Impact of Job Satisfaction on Turnover Intent: a Test Of a Structural Measurement Model Using a National Sample of Workers,” The Social Science Journal, Cilt No 38, s. 233-250, 2001.
• LOCKE, E. A., “The nature and causes of job satisfaction”, in Dunnette, M.D. (Ed.), Handbook of Industrial and Organizational Psychology, Rand McNally, Chicago, IL, pp. 1297-349, 1976.
• LOCKE, E. A. ve G. P. LATHAM, “Work Motivation and Satisfaction: Light at the End of the Tunnel,” Psychological Science, Cilt No 1, Sayı 4, s. 240-246, 1990.
• MARSDEN, P. V., A. L. KALLEBERG ve C. R. COOK, (1993) “Gender Differences in Organizational Commitment: Influences of Work Positions and Family Roles”, Work and Occupations, 20(3), 368- 391.
• MEYER, J. P. ve N. J. ALLEN, Commitment in the Workplace: Theory, Research and Appliation, Sage Publications Inc., ABD, 1997.
• MEYER, J. P. ve N. J. ALLEN, “A Three-component Conceptualization of Organizational Commitment,” Human Resource Management Review, Cilt No 1, Sayı 1, s. 61-89, 1991.
• NAKTİYOK, A., “Motivasyonel Degerler ve İş Tatmini: Yöneticiler Üzerinde Bir Uygulama,” İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. Cilt: 16 Ekim 2002, Sayı: 3-4
• ÖRS, M., A. M. ACUNER, N. SARP ve Ö. R. ÖNDER, “Antalya Tıp Fakültesi Hastanesi’nde, Antalya Sosyal Sigortalar Kurumu Hastanesi’nde ve Antalya Devlet Hastanesi’nde Çalışan Hekimler ile Hemşirelerin Örgütlerine Bağlılıklarına İlişkin Görüşlerinin Değerlendirilmesi,” Ankara Universitesi Tıp Fakultesi Mecmuası, Cilt 56, Sayı 4, 2003, s. 217-224.
• ÖRÜCÜ, E., S. YUMUŞAK ve Y. BOZKIR, “Kalite Yönetimi Çerçevesinde Bankalarda Çalışan Personelin İş Tatmini ve İş Tatminini Etkileyen Faktörlerin İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma,” Yönetim ve Ekonomi Yıl:2006 Cilt:13 Sayı:1
• RANDALL, D. M., “Commitment and the Organization: The Organization Man Revisited,” Academy of Management Review, Cilt No 12, Sayı 3, s. 460-471, 1987.
• REICHERS, A. E., “A Review and Reconceptualization of Organizational Commitment,” Academy of Management Review, Cilt No 10, Sayı 3, s. 465-476, 1985.
• SAARI, L. M. ve T. A. JUDGE, “Employee Attitudes and Job Satisfaction,” Human Resource Management, Cilt No 43, Sayı 4, s. 395-407, 2004.
• SAKLAN, A. (2010), "Örgütlerde İş Tatmini ve Örgütsel Bağlılık İlişkisi:Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesinde Bir Uygulama", Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi.
• SAVERY, L. K. ve J. A LUKS, “Long Hours at Work: Are They Dangereous and Do People Consent to Them;” Leadership and Organization Development Journal, Cilt No 21, Sayı 6, s. 307-310, 2000.
• SEO, Y., J. KO ve J. L. PRICE, “The Determinants of Job Satisfaction Among Hospital Nurses: A Model Estimation in Korea,” International Journal of Nursing Studies, Cilt No 41, s. 437-446, 2004.
• SERİNKAN, C ve BARDAKCI, A., “Pamukkale Üniversitesi’nde Çalışan Öğretim Elemanlarının İş Tatminlerine İlişkin Bir Araştırma”, Selçuk Üniversitesi Karaman İİBF Dergisi, Sayı: 12, Yıl: 9, 2007, s. 152-163.
• SOUSA-POZA, A. ve A. A. SOUSA-POZA, “Gender Differences in Job Satisfaction in Great Britain, 1991-2000: Permanent or Transitory,” Applied Economics Letters, Cilt No 10, s. 691-694, 2003.
• THOMPSON, K. R. ve TERPENİNG, W. D. (1983). Job type variations and antecedents to intention to leave. Human Relations, 36 (7), 655-681.
• TORTOP, N.,ve Diğerleri. (2006), İnsan Kaynakları Yönetimi, Nobel Yayınevi, Ankara.
• ÜSTÜN, A., “Bilgi Hizmetlerinde Verimlilik ve Motivasyon,” Türk Kütüphaneciliği 23, 3 (2009), 602-608.
• WASTI, A. “Organizational Commitment, Turnover Intentions and the Influence of Cultural Values,” Journal of Occupational and Organizational Psychology, Cilt No 76, s. 303-321, 2003.
• WIENER, Y. (1982). Commitment in organization a normative view, Academy of Management Review, Vol. 7, No. 3, 418-428. YÜKSEL, Ö., (2000)., İnsan Kaynakları Yönetimi, Gazi Kitabevi, Ankara.