THE ORIGIN OF TERM BUDGET FOR BUSINESS ENTERPRISES: THE DEVELOPMENT OF BUSINESS BUDGETING FROM BEGINNING TO THE 1940S

Yıl 2016, Sayı: 24, 1 - 28, 13.11.2016

A.Cemkut Badem

Öz

Economic and technologic developments experienced after industrial
revolution caused some problems required to be solved by accounting science.
Costing, pricing, short-term and long-term planning and budgeting, activity
control and cost management issues are the primary problems. Especially after
the Industrial Revolution which affects the world economy and consequently
trading; the factors like machinery instead of the manpower, development of
the service concept, increase in the products produced and increase in the
means of transportation and communication led to the significant increases in
the number of enterprises. In addition to this, economic conditions after the
great war caused a growth in number and volume of enterprises in Continental
Europe and USA and the needs arisen in terms of business management
triggered the improvement of business budgets which were the financial and
administrative controlling instruments in that process.
Developments witnessed in budgeting are substantially in line with
the developments occurred in democratic and parliamentary systems. While
the government budget in Great Britain and Continental Europe was providing
advantage for a period more than a century; applying government budget in
the USA was established afterwards and the business budget have been
developed by the industrialists considering government budget’s advantages.
Analysing the history of business budget is the objective of this article
as from the beginning to the 1940s. 

Anahtar Kelimeler

Budget, business budgeting, historical development of business budgeting.

İŞLETMELER İÇIN BÜTÇE KAVRAMININ DOĞUŞU; İŞLETMERDE BÜTÇELEMENİN BAŞLANGIÇLA 1940’LI YILLAR ARASINDAKİ GELİŞİMİ

Öz

Sanayi devriminden sonra ortaya çıkan ekonomik ve teknolojik
gelişmeler muhasebe biliminin çözmesi gereken bir takım problemleri
beraberinde getirmiştir. Maliyetlerin hesaplanması, fiyatlandırma, kısa ve
uzun dönemli planlama, faaliyetlerin kontrolü ve maliyet yönetimi bu
problemlerin başında gelmiştir. Özellikle, dünya ekonomisini ve dolayısıyla
ticareti etkileyen Sanayi Devrimi’nden sonra emeğin yerini makinenin alması,
hizmet kavramının gelişimi, üretilen ürün sayısındaki artış, ulaşım ve
haberleşme imkânlarının artması gibi etmenler, işletme sayılarında önemli
artışlara neden olmuştur. Bununla birlikte büyük savaş sonrası ekonomik
koşullar Kıta Avrupası ve ABD’de işletmelerin sayı ve hacim olarak
büyümesine yol açmış, işletme yönetimi anlamında ortaya çıkan ihtiyaçlar bu
süreçte finansal ve yönetsel kontrol aracı olan işletme bütçelerinin gelişimini
tetiklemiştir.
Bütçeleme faaliyeti, demokratik ve parlamenter sistemlerdeki
gelişmelere paralel olarak devlet düzeni içerisinde gelişmiştir. Bütçe, İngiltere
ve Kıta Avrupasında devlet bütçesi uygulamalarıyla gelişmiş olmasına
rağmen, devlet bütçesi uygulamalarının daha geç yerleştiği ABD’de
sanayiciler devlet bütçesi uygulamalarının faydalarından esinlenerek
işletmeler için bütçe uygulamalarını geliştirmişlerdir.
Bu makalenin amacı işletmeler için bütçe uygulaması fikrini ve
bütçenin doğuşundan 1940’lı yıllara kadar geçen dönemde ortaya çıkan
gelişmeleri incelemektir.

Anahtar Kelimeler

Bütçe, işletmelerde bütçeleme, işletme bütçelerinin tarihsel gelişimi.

Kaynakça

• AKSOY, Ş. (1993). Kamu Bütçesi (Public Budgeting). Istanbul: Filiz
• Yayınevi.
• AMIDON, L.C. and Lang, T. (1928). Essentials of Cost Accounting. New
• York: The Ronald Press Company.
• BLOCKER, J.G. (1936). “Budgeting in Relation to Standard Costs,” The
• Accounting Review, 11(2):117-124.
• BRUERE, H. (1925). “Budgeting-Realistic Method of Business Control,”
• Forbes, August: 663-686.