TÜRK DÜŞÜNCESİ DERGİSİ’NDE MEDENİYET KURUCU UNSURLAR

Yıl 2017, Sayı: 28, 243 - 262, 31.10.2017

Levent Bayraktar , Rabia Dirican

Öz

Türk Düşüncesi Dergisi’nde medeniyet kurucu unsurları tespit ve
tahlil etmek amacıyla yapılan bu çalışmada dergideki tüm düşünce yazıları
incelenerek medeniyet kurucu unsular dil, din, kültür, bilim ve felsefe, sanat
ve edebiyat olarak ayrı başlıklar halinde düzenlenmiştir. Dilin toplumun değer
yargılarını barındıran bir şuur taşıyıcısı, dinin ise kalkınmanın temel yapı taşı
olduğu dergide üzerinde önemle durulan hususlardır. Kültür, bilim ve felsefe
konularında, kültürün öğrenilen bilgiyi aksiyona ve pratiğe dönüştürme çabası
olduğu; bilim ve felsefesiz bir medeniyetin ise var olamayacağı söylenmiştir.
Medeniyetin her şeyden önce insan tarafından kurulan bir dünya düzeni
olduğu fikrinden hareketle, bir şahsiyet varlığı olan insandaki hususiyetlerin
medeniyette de görülmesi, dergideki medeniyet algısına ışık tutan sonuçlar
arasındadır. Akıl, his, muhayyile ve irade gibi yetilerle donatılmış biyolojik
bir varlık olarak dünyaya gelen insan, varoluşçu tabirle kendini inşa ederken
potansiyellerini geliştirmek için dil, din, kültür, bilim, felsefe, sanat ve
edebiyata ihtiyaç duyar. İnsanın kendini bir şahsiyet varlığı olarak inşa etmesi
demek, aynı zamanda medeniyetin yapı taşlarını yerli yerine koyması
anlamına gelir ki bu bütünlüğün nihai noktası değerlerle şekillenen ahlaki
varoluştur. Bu bağlamda Türk Düşüncesi Dergisi’ndeki fikir yazılarından
hareketle medeniyetin dil, din, kültür, sanat, edebiyat, bilim ve felsefeden
müteşekkil, ancak bunları içine alarak aşan bir değerler manzumesi olduğunu
söylemek mümkündür.

Anahtar Kelimeler

Türk Düşüncesi Dergisi, Medeniyet, Peyami Safa

Kaynakça

• Aksel, Malik, “Türk Sanatında Üsluplaşma”, Türk Düşüncesi Dergisi, C.7, S.39, 1957, s. 12-14.
• Baltacıoğlu, İsmayıl Hakkı, “Batının Sanat Anlayışına Karşı Nasıl Ayaklandım”, Türk Düşüncesi Dergisi, C.8, S.43, 1957, s. 7-13.
• Baltacıoğlu, İsmayıl Hakkı,“Din Nasıl bir Gerçektir?”, Türk Düşüncesi Dergisi, C.3, S.15, 1955, s. 162-166.
• Baltacıoğlu, İsmayıl Hakkı, “İnsan Kişiliğini Yaratan Dil”, Türk Düşüncesi Dergisi, C.2, S.8, 1954, s. 96-98.
• Baltacıoğlu, İsmayıl Hakkı, “Kur’an Nasıl bir Gerçektir?”, Türk Düşüncesi Dergisi, C.3, S.17, 1955, s. 323-330.
• Baltacıoğlu, İsmayıl Hakkı, “Türkiye Dinle Kalkınacaktır”, Türk Düşüncesi Dergisi, C.6, S.35, 1957, s.1-8.
• Bayraktar, Levent, Türk Düşüncesinden Portreler, Aktif Düşünce Yayınları, Ankara, 2014.
• Bürün, Vecdi, “Bizde Niçin Tenkit Yok?”, Türk Düşüncesi Dergisi, C.1, S.5, 1954, s. 374-376.
• Bürün, Vecdi, “Elli Yılın Dünya ve Türk Şiiri”, Türk Düşüncesi Dergisi, C.1, S.2, 1954, s. 99-104.
• Erişirgil, Mehmet Emin, Neden Filozof Yok?, Güzel İstanbul Matbaası, Ankara, 1957.
• Levend, Agâh Sırrı, “Beş yüz Yılın Panoraması”, Türk Düşüncesi Dergisi, C.1, S.1, 1953, s. 33-36.
• Levend, Agâh Sırrı, “Edebiyatta İrtica Olur mu?”, Türk Düşüncesi Dergisi, C.1, S.6, 1954, s. 411-414.
• Özdarendeli, Necmettin, “Neden Filozof Yok?”, Türk Düşüncesi Dergisi, C.8, s.46/47, 1957, s. 21-27.
• Safa, Peyami, “Allahsızlık Modası”, Türk Düşüncesi Dergisi, C.3, S.17, 1955, s. 321-322.
• Safa, Peyami, “Bilgi ve Kültür”, Türk Düşüncesi Dergisi, C.8, S.45, 1957, s. 1-2.
• Safa, Peyami, “Çıplak Adam Sembolü”, Türk Düşüncesi Dergisi, C.5, S.26, 1956, s. 65-66.
• Safa, Peyami, “Düşünce ve Hürriyet”, Türk Düşüncesi Dergisi, C.7, S.38, 1957, s. 1.
• Safa, Peyami, “Hazıra Konuculuk ve Yaratıcılık”, Türk Düşüncesi Dergisi, C.8, S.42, 1957, s.1-2.
• Safa, Peyami, “Mistik ve Matematik Düşünce”, Türk Düşüncesi Dergisi, C.8, S.46/47, 1957, s. 1-2.
• Safa, Peyami, “Muhatap Buhranı”, Türk Düşüncesi Dergisi, C.5, S.30, 1956, s. 321-322.
• Safa, Peyami, “Nesirde Konuşur Gibilik”, Türk Düşüncesi Dergisi, C.2, S.8, 1954, s. 116-118.
• Safa, Peyami, “Yirminci Asrın Manası”, Türk Düşüncesi Dergisi, C.1, S.1, 1953, s.72-74.
• Topçu, Nurettin, Kültür ve Medeniyet, Dergâh Yayınevi, İstanbul, 2012.
• Tunç, Mustafa Şekip, “Eski, Orta ve Yeni Zamanlarda İlim Telakkisi”, Türk Düşüncesi Dergisi, C.1, S.4, 1954, s. 250-254.