UŞAK İLİ’NDE BULUNAN NEOLİTİK ve KALKOLİTİK BİR YERLEŞİM: ALTINTAŞ HÖYÜK

Yıl 2017, Sayı: 28, 337 - 358, 31.10.2017

Harun Oy

Öz

Altıntaş Höyük, Uşak’a 10 km. uzaklıktaki Altıntaş Köyü’ndedir.
Sulama amaçlı yapılan Altıntaş barajı nedeniyle tahrip olan yerleşim yok olma
aşamasındadır. Altıntaş Höyüğün içinde bulunduğu vadi çok sayıda kaya
sığınağına sahiptir. Bu nedenle, Uşak Müzesi’nde “Altıntaş Kaya Yerleşimi”
olarak tescillidir. Fakat buradaki incelemelerde Neolitik Çağ, Kalkolitik Çağ,
İlk Tunç Çağı ve Roma Dönemine tarihlenen seramikler tespit edilmiştir.
Makalede 31 adet seramik, 3 adet taş ve 1 adet kemik buluntu
değerlendirilmektedir. Değerlendirmeler sonucunda Altıntaş Höyük
buluntuları Geç Neolitik ve Erken Kalkolitik Çağa tarihlenmiştir. Altıntaş
Höyüğün Neolitik Çağ seramiği kahverengi ve kırmızı renklidir. Bu buluntular
içerisinde derin çömlekler ile dar ve kısa boyunlu çömlekler oldukça
belirgindir. Neolitik Çağ’a ait masa-kutu şeklinde bir buluntu dikkat
çekmektedir. Altıntaş Höyüğün Kalkolitik Çağ seramikleri morumsu kırmızı
astarlı, kahverengi astarlı, gri astarlı ve pembemsi beyaz/krem astarlı
örneklerden oluşur. Kalkolitik Çağ kaplarının üzerinde çok çeşitli bezemeler
bulunmaktadır. Bunlar arasında çizi, yiv, oluk, kakma, kazı, baskı ve boya
bezemeler bulunmaktadır. Altıntaş Höyük’te belirlenen morumsu kırmızı
astarlı seramikler Porsuk Kültürünün Uşak ilinde bu yerleşmeye kadar
yayıldığını göstermesi bakımından önemlidir. Altıntaş Höyüğünün Geç
Neolitik Çağ buluntuları Göller yöresi ve Batı Anadolu sahil kısımlarındaki
merkezlerle ilişkilidir. Erken Kalkolitik Çağ buluntuları ise Afyonkarahisar ve
Eskişehir-Kütahya yöreleriyle olan yakın ilişkiye işaret etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Uşak, Altıntaş Höyük, Batı Anadolu, Neolitik Çağ, Kalkolitik Çağ, seramik

Kaynakça

• Akdeniz, E. (2011), “Neolitik Çağ’da Manisa Yöresi”, OLBA, sayı XIX, s. 1- 46.
• Çilingiroğlu, A., Z. Derin, E. Abay, H. Sağlamtimur, İ. Kayan, (2004), Ulucak Höyük. Excavations Conducted Between1995 and 2002, Ancient Near Eastern Supplement 15, Peeters.
• Dedeoğlu, F. (2014), “Yukarı Menderes Havzası Neolitik ve Erken Kalkolitik Çağ Yerleşimlerinin Materyal Kültür ve İskan Düzeni Bağlamında Değerlendirilmesi”, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18, s. 33-56.
• Dedeoğlu, F. – A. Ozan, (2016), “What Happened in Inland Southwestern Anatolia before 5500 BC? A Rewiev of the Archaeological Evidence from the Selcen-Örenarası Settlement”, OLBA, sayı XXIV, s. 1-30.
• Derin, Z. (2007), “Yeşilova Höyüğü”, Anadolu’da Uygarlığın Doğuşu ve Avrupa’ya Yayılımı Türkiye’de Neolitik Dönem Yeni Kazılar, Yeni Bulgular, Mehmet Özdoğan-Nezih Başgelen (ed.), Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul, s. 377-384.
• Derin, Z. - T. Caymaz, (2009), “İzmir’in Prehistorik Yerleşimi-Yeşilova Höyüğü 2005-2006 Yılı Çalışmaları”, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Dergisi, XIII-I, s. 7-58.
• Derin, Z. - T. Caymaz, (2013), “İzmir Yeşilova Höyüğü 2011 Yılı Çalışmaları”, Kazı Sonuçları Toplantısı, sayı 34-1, s. 119-142.
• Derin, Z. - T. Caymaz, (2014), “İzmir’in Prehistorik Yerleşim Alanı-Yeşilova Höyüğü 2012 Yılı Çalışmaları”, Kazı Sonuçları Toplantısı, sayı 35-1, s. 419-433.
• Duru, R. (1994), Kuruçay Höyük I, 1978-1988 Kazılarının Sonuçları. Neolitik ve Erken Kalkolitik Çağ Yerleşmeleri. Results of the Excavations 1978-1988.The Neolithic and Early Chalcolithic Periods, Türk Tarih Kurumu, Ankara.
• Duru, R. - G. Umurtak, (2004), “Bademağacı Kazıları-2002”, Kazı Sonuçları Toplantısı, sayı 25-1, s. 297-302.
• Duru, R. - G. Umurtak, (2005), Höyücek, 1989-1992 Yılları Arasında Yapılan Kazıların Sonuçları, Results of the Excavations 1989-1992, Türk Tarih Kurumu, Ankara.
• Efe, T. (1989/1990), “Three Early Sites in the Vicinity of Eskişehir: Asmainler, Kanlıtaş and Kes Kaya”, Anatolica, XVI, s. 31-60.
• Efe, T. (1993), “Chalcolithic Pottery From The Mounds Aslanapa (Kütahya) And Kınık (Bilecik)”, Anatolica, XIX, s. 19-31.
• Efe, T. (1995), “İç Batı Anadolu’da İki Neolitik Yerleşme: Fındık Kayabaşı ve Akmakça”, Memoriam İ. M. Akyurt - B. Devam Anı Kitabı/ Eski Yakın Doğu Kültürleri Üzerine İncelemeler, A. Erkanal – H. Erkanal – H. Hüryılmaz – A. Tuba Ökse vd. (ed.), Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul, s. 105-114.
• Efe, T. (2001), The Salvage Excavations at Orman Fidanlığı, A Chalcolithic Site in Inland Northwestern Anatolia, TASK Vakfı Yayını, İstanbul. Fıratlı, N. (1970), “Uşak Selçikler Kazısı ve Çevre Araştırmaları”, Türk Arkeoloji Dergisi, sayı XIX/II, s. 109-160.
• Koçak, Ö. (2013), “Afyonkarahisar İli ve İlçeleri 2011 Yılı Yüzey Araştırmaları”, Araştırma Sonuçları Toplantısı 30-2, 39-52.
• Koçak, Ö. - M. Bilgin, (2010), “Afyonkarahisar’da İki Önemli Son Neolitik/İlk Kalkolitik Yerleşme Yeri: Eyice ve Pani Höyük”, TÜBAAR, 13, s. 9-38.
• Koçak, Ö. - M. Bilgin, (2012), “İçbatı Anadolu Bölgesinde Geç Neolitik ve Erken Kalkolitik Çağa Ait Yeni Yerleşmeler”, Höyük, sayı 5, s. 1-10.
• Koçak, Ö. - M. Bilgin, (2013), “Afyonkarahisar Üçin Buluntuları Işığında Batı Anadolu Prehistoryası Üzerine Yeni Gözlemler”, Adalya, XVI, s. 31- 48.
• Lloyd, S. - J. Mellaart (1962), Beycesultan I, The Chalcolithic and Early Bronze Age Levels, British Institute of Archaeology at Ankara Occasional Publication, London.
• Mellaart, J. (1970), Excavations at Hacılar I-II, Edinburgh University, Edinburgh.
• Meriç, R. (1993), “Pre-Bronze Age Settlements of West-Central Anatolia”, Anatolica, XIX, s. 143-150.
• Özdoğan, M. - N. Başgelen, (2007), Anadolu’da Uygarlığın Doğuşu ve Avrupa’ya Yayılımı Türkiye’de Neolitik Dönem, Yeni Kazılar, Yeni Bulgular, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul.
• Seeher, J. (1987), Demircihüyük. Die Ergebnisse der Ausgrabungen 1975- 1978, III, I, Die Keramik 1, Mainz am Rhein.
• TAY Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri. Uşak Kültürel Değerler Yapı Envanteri, Uşak Valiliği Yayını, Neşa Ofset, İzmir, 2007.