HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNU HÜKÜMLERİNİN İDARÎ YARGILAMA HUKUKUNA UYGULANMASI BAĞLAMINDA ASLÎ MÜDAHALE SORUNU

Yıl 2017, Sayı: 28, 1 - 32, 31.10.2017

Mehmet Kodakoğlu

Öz

2577 sayılı İdarî Yargılama Usulü Kanunu’nun 31. maddesi, idarî yargıda görülen davalarda uygulanacak olan “üçüncü şahısların davaya katılması” müessesesine ilişkin usul ve esaslar açısından, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na atıfta bulunmuştur. Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na göre davaya iki türlü müdahale mümkündür. Bunlardan biri fer’i müdahale (HMK m. 66-69), diğeri ise aslî müdahaledir (HMK m. 65). Fer’i müdahale, üçüncü kişinin görülmekte olan davanın taraflarından birisinin yanında davaya katılmasıdır. Aslî müdahale ise gerçek anlamda davaya bir müdahale olmayıp, üçüncü kişinin görülmekte olan davanın taraflarına karşı ayrı ve bağımsız bir dava açmasıdır.  Çalışma konumuz dâhilinde Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na yapılan atıf uyarınca “üçüncü şahısların davaya katılması”ndan “aslî müdahale”nin anlaşılıp anlaşılmayacağı ve idarî yargıda bu müdahale türünün mümkün olup olmadığı hususları incelenmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Davaya Müdahale, Aslî Müdahale, Davaya Katılma

Kaynakça

• Akcan, Recep-Kaya, Cemil: Medenî ve İdarî Hâkimin Davaya Bakmaktan Yasaklılığı ve Reddi, (İÜHFM, C. 68, S. 1-2, 2010, s. 171-196). Akkaya, Tolga: Medenî Usul Hukukunda İstinaf, Ankara 2009. Akyol Aslan, Leyla: Medenî Usul Hukukunda Delil Tespiti, Ankara 2011. (Delil Tespiti) Akyol Aslan, Leyla: Medenî Usul Hukukunda Davadan Feragat, Ankara 2011. (Feragat) Ansay, Sabri Şakir: Aslî Müdahale, (AÜHFD, 1950, C. 7, S. 3, s. 632-638). Arslan, Önder: İdarî Yargılama Usulünde Davaya Müdahale ve Davanın İhbarı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale Üniversitesi SBE, 2013. Arslan, Ramazan: Medenî Usul Hukukunda Yargılamanın Yenilenmesi, Ankara 1977. Arslan, Ramazan-Yılmaz, Ejder-Taşpınar Ayvaz, Sema : Medenî Usul Hukuku, Ankara 2016. Aslan, Kudret: Medenî Usul Hukukunda Davanın Geri Alınması, Ankara 2016. Baumbach, Adolf-Lauterbach, Wolfgang-Albers, Jan-Hartmann, Peter : Zivilprozessordnung mit FamFG, GVG, Band 1, München 2010. Belgesay, Mustafa Reşit : Dava Teorisi, İstanbul 1943. Bilge, Necip: Medenî Yargılama Hukuku Dersleri, Ankara 1967. Bilge, Necip-Önen, Ergun: Medenî Yargılama Hukuku, Ankara 1978. Boran Güneysu, Nilüfer: Medenî Usul Hukukunda Karar, Ankara 2014. Candan, Turgut: Açıklamalı İdarî Yargılama Usulü Kanunu, İstanbul 2015. Çağlayan, Ramazan: İdarî Yargılama Hukuku, Ankara 2017. Demircioğlu, Yaşar: Medenî Usul Hukukunda İnsan Hakları ve Adil Yargılanma Hakkı Güvenceleri, Ankara 2007. Derdiman, R. Cengiz: İdarî Yargının Genel Esasları, İstanbul 2004. Dinç, M. İlhan-Candan, Turgut: İdarî Yargılama Usulünde Davanın İhbarı (Duyurulması), (Danıştay Dergisi, Y. 22, S. 84-85, Ankara 1992, s. 38). Doğanay, İsmail : Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun Tesbiti Delaile Dair Hükümleri Üzerinde Bir İnceleme, (AD, 1954/7, s. 888-899). Duran, Lütfi: Türkiye Yönetiminde Karmaşa, İstanbul 1988. Erdal, Muhammed: İdarî Yargıda Fer’i Müdahale, Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu Hükümlerinin İdarî Yargıda Uygulanması Sorunu, Ankara 2009. Ergen, Cafer: İdarî Yargılama Usulü Kanunu Şerhi, Ankara 2008. Ermenek, İbrahim: Medenî Usul Hukukunda Davaların Birleştirilmesi ve Ayrılması, Ankara 2015. Fasching W., Hans: Kommentar zu den Zivilprozeßgesetzen, 2. Band, 1. Teilband: EGZPO, §§ 1-73 ZPO, Wien 2002. G. Paulus, Christoph: Zivilprozessrecht, ErkenntnisverfahrenundZwangsvollstreckung, Springer 2004. Hukuk Muhakemeleri Kanunu Hükümlerinin İdarî Yargılama Hukukuna Uygulanması Bağlamında Aslî Müdahale Sorunu
• Gören Ülkü, Nazlı: Dava Ortaklığı veya Davaya Müdahale Halinde Hâkimin Reddi Talebinde Bulunabilecek Kimseler, (DEÜHFD, C. 16, Prof. Dr. Hakan Pekcanıtez’e Armağan, Özel Sayı, 2014, s. 1613-1624). Görgün, Şanal: Medenî Usul Hukuku, Ankara 2016. Gözübüyük, A. Şeref: Yönetsel Yargı, Ankara 2016. Gözübüyük, A. Şeref-Dinçer, Güven: İdarî Yargılama Usulü, Ankara 2001. Gözübüyük, A. Şeref-Tan, Turgut: İdare Hukuku, C. II, İdarî Yargılama Hukuku, Ankara 2010. Günday, Metin: İdare Hukuku, Ankara 2003 Heim, Franz Felician: Die Hauptintervention, München 1907. Kalabalık, Halil: İdarî Yargılama Usulü Hukuku, Konya 2015. Kalafat, Ahmet: İdarî Yargılama Usulü Kanunu’na Göre Üçüncü Şahısların Davaya Katılması (Müdahalesi), (TBBD, S. 73, 2007, s. 196-216). Kaplan, Gürsel: İdarî Yargılama Hukuku, Bursa 2016. (Yargılama) Kaplan, Gürsel: İdarî Yargıda Dava Açma Sürresi, Ankara 2007. (Süre) Karafakih, İsmail Hakkı: Hukuk Muhakemeleri Usulü, Ankara 1952. Karavelioğlu, Celal-Karavelioğlu, Erdem Cemil: İdarî Yargılama Usulü Kanunu, Ankara 2016. Karslı, Abdurrahim: Medenî Muhakeme Hukuku, İstanbul 2012. Kirch, Naftali: Die Hauptintervention und ihre Ausgestaltung in den schweizerischen Kantonalen Zivilprozeβordnungen, Zurich 1934. Knepper, Kurt: Hauptintervention und Drittwirderspruchsklage, Köln 1941. Koussoulis, Stelios: Aktuelle Probleme der Hauptintervention, (ZZP 100, s. 211-229). Ksoll, Eberhard: Zivilprozeβrecht, 2. Auflage, Düsseldorf 1971. Kuru, Baki: Hukuk Muhakemeleri Usulü, C. III, İstanbul 2001. (C. III) Kuru, Baki: Hukuk Muhakemeleri Usulü, C. IV, İstanbul 2001. (C. IV) Lüke, Gerhard-Wax, Lüke: Münchener Kommentar zur Zivilprozeßordnung mit Gerichtsverfassungsgesetz und Nebengesetzen, Band 1, §§ 1-354, 2. Auflage, München 2000. Musielak, Hans-Joachim : Kommentar zur Zivilprozessordnung, München 2002. (Kommentar) Musielak, Hans-Joachim : Grundkurs ZPO, 7. Neubearbeitete Auflage, München 2004. (Grundkurs)
• Namlı, Mert: Türk ve Fransız Medenî Usul Hukuku’nda Yargılamanın Yenilenmesi, İstanbul 2014. Nedimoğlu, Ruhi: Danıştayda Görülen Davalarda Katılma, (ABD, 1976/1, s. 63-69). Odyakmaz, Zehra: İdarî Usulden Beklediklerimiz, (T.C. Başbakanlık İdarî Usul Kanunu Hazırlığı Uluslararası Sempozyumu, Bildiriler, 17-18 Ocak 1998, Ankara, s. 2-5). Onar, Sıddık Sami: İdare Hukukunun Esasları, C. III, İstanbul 1966. Önen, Ergun: Medenî Yargılama Hukuku, Ankara 1979. (Yargılama) Önen, Ergun: Medenî Yargılama Hukukunda Sulh, Ankara 1972. (Sulh) Özekes, Muhammet: Medenî Usul Hukukunda Asli Müdahale, İzmir 1995. (Müdahale) Özekes, Muhammet: İcra ve İflâs Hukukunda İhtiyati Haciz, Ankara 1999. (İhtiyati Haciz) Özer, Tülay: HUMK’tan HMK’ya Medenî Usul Kanun Tasarıları, İstanbul 2012. Pekcanıtez, Hakan: Medenî Usul Hukukunda Fer’i Müdahale, Ankara 1992. (Müdahale) Pekcanıtez, Hakan: Die Interventionsarten im türkischen Zivilprozeβrecht, (ZZP 105, s. 469-48). (Interventionsarten) Pekcanıtez, Hakan-Atalay, Oğuz-Özekes, Muhammet: Medenî Usul Hukuku, Ankara 2013. Picker, Eduard: Die Drittwiderspruchsklage in ihrer geschichtlichen Entwicklung als Beispiel für das Zusammenwirken von materiellem Recht und Prozeβrecht, Köln-Berlin-Bonn-München 1981. Postacıoğlu, İlhan E.: Medenî Usul Hukuku Dersleri, İstanbul 1975. Prütting, Hanns-Gehrlein, Markus: ZPO Kommentar, 1. Auflage, Luchterhand 2010. Rosenberg, Leo-Schwab, Karl Heinz-Gottwald, Peter: Zivilprozessrecht, München 2010. Rüzgaresen, Cumhur: Medenî Muhakeme Hukukunda Usul Ekonomisi İlkesi, Ankara 2013. Sarısözen, M. Serhat: Usul Ekonomisi İlkesinin Hukuk Muhakemeleri Kanunu’ndaki Yansımaları, (FÜHFD, 2013/1, S. 1, s. 63-90). (Usul Ekonomisi) Sarısözen, M. Serhat: Medenî Usul Hukukunda Soru Yöneltme ve Çapraz Sorgu, Ankara 2016. (Soru Yöneltme) Hukuk Muhakemeleri Kanunu Hükümlerinin İdarî Yargılama Hukukuna Uygulanması Bağlamında Aslî Müdahale Sorunu
• Schilken, Eberhard: Münchener Kommentar zur Zivilprozeβordnung, München 1992. Sirmen, A. Lale: Eşya Hukuku, Ankara 2016. Staehelin, Ernst: Die Nebenpartein im Zivilprozeβ, Basel 1981. Staehelin, Ernst-Schweizer, Silvia: Kommentar zur Schweizerischen Zivilprozessordnung, 2. Auflage, SutterSomm/Hasenböhler/Leuenberger, 2013. Stein, Friedrich-Jonas, Martin: Kommentar zur Zivilprozessordnung, Tübingen 2003. Şener, Oruç Hami: Medenî Yargılama Hukukunda Tarafların İsticvabı, (YD, 1990/1-2, C. 16, s. 59-76). Tanrıver, Süha: Medenî Usul Hukuku, C. I, Ankara 2016. (Usul) Tanrıver, Süha: Medenî Usul Hukukunda Derdestlik İtirazı, Ankara 2007. (Derdestlik) Tercan, Erdal: Medenî Usul Hukukunda (Kesin Sürelerin Kaçırılması Halinde-Hali Sabıka İrca) Eski Hale Getirme, Ankara 2006. (Eski Hale Getirme) Tercan, Erdal: Medenî Usul Hukukunda Tarafların İsticvabı (Tarafların Bilgisine Delil Olarak Başvurulması), Ankara 2001. (İsticvap) Thomas, Heinz-Putzo, Hans: Zivilprozeβordnung, 18. Neubearbeitete Auflage, Leinen 2016. Tiryaki, Fuat: Derdestliğin Şartları, (ABD, 1979/2, s. 34/40). Tosun, Mehmet-Tan, Emre: İdarî Yargıda Davaya Müdahale (Uygulama ve Teori Açısından İnceleme), (UMD, 70. Yıl Armağanı, S. 5, s. 827877). Tutumlu, Mehmet Akif: Hukuk Yargılamasında Hüküm ve Gerekçe, Ankara 2014. Türk, Ender: 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu Işığında İdarî Yargılama Hukukunda Üçüncü Kişilerin Davaya Müdahalesi, (AÜSBD, 20. Yıl Özel Sayısı, C. 13, 2013, s. 99-113). Uler, Yıldırım: İdarî Yargıda İptal Kararının Sonuçları, Ankara 1970. Ulukapı, Ömer: Medenî Usul Hukukunda Dava Arkadaşlığı, Konya 1991. (Dava Arkadaşlığı) Ulukapı, Ömer: Medenî Usul Hukukunda Derdestlik ve Sonuçları, (YD, 1995/4, 395-442). (Derdestlik) Üstündağ, Saim: Medenî Yargılama Hukuku, C. I-II, İstanbul 2000.
• Wieczorek, Bernhard-Schütze, Rolf A.: Zivilprozeβordnung und Nebengesetze Groβkommentar, 3. Auflage 1994. Yaman, Sadettin : Adlî ve İdarî Yargıda Davaya Müdahale (Katılma) ve İdarî Yargıda Aslî Müdahalenin Kabulüne Duyulan İhtiyaç, (THD, Haziran 2008, S. 22, s. 95-104). Yasin, Melikşah : İdarî Yargılama Usulünde Davaya Müdahale, (İÜHFM, C. LXIX, S. 1-2, s. 439-451). (Müdahale) Yasin, Melikşah : İdarî Yargılama Usulünde Davadan Feragat ve Davayı Kabul, (EÜHFD, C. VIII, S. 3-4, 2004, s. 149-184). (Feragat) Yavaş, Murat: Medenî Usul Hukukunda Temyiz, Ankara 2015. Yıldırım, Turan: İdarî Yargı, İstanbul 2010. Yılmaz, Ejder: Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi, Ankara 2012. (Şerh) Yılmaz, Ejder: Usul Ekonomisi, (AÜHFD, 2008, C. 57, S. 1, s. 243-274). (Usul Ekonomisi) Yılmaz, Ejder: Medenî Yargılama Hukukunda Yemin, Ankara 1989. (Yemin) Yılmaz, Ejder: Medenî Yargılama Hukukunda Islah, Ankara 2013. (Islah) Zöller, Richard: Zivilprozessordnung, Köln 2009.