HASTANELERDE ALGILANAN LİDERLİK DAVRANIŞLARININ ÇALIŞANLARIN İŞ TATMİNİNE ETKİSİ: BİR ÜNİVERSİTE HASTANESİNDE UYGULAMA

Yıl 2017, Sayı: 28, 107 - 131, 31.10.2017

Serkan Kurt Vahit Yiğit

Öz

Emek yoğun hizmet veren hastaneler amaç ve hedeflerini gerçekleştirilmesinde çalışanların iş tatmininin yüksek olması önemli bir faktördür. Hastanelerde çalışan iş görenlerin etkili ve verimli bir sağlık hizmeti verebilmeleri, çalışanların işlerinden tatmin olmalarıyla mümkün olabilmektedir. Ancak iş görenlerin işinden tatmin olması liderin sergilemiş olduğu liderlik davranışından büyük ölçüde etkilenmektedir. Bu araştırmanın amacı Akdeniz Üniversitesi Hastanesi’nde görev yapan hastane yöneticilerinin sergilemiş oldukları liderlik davranışlarının çalışanların iş tatmini üzerindeki etkisini ölçmektir. Araştırmanın evrenini Akdeniz Üniversitesi Hastanesi’nde çalışan personelin tamamı oluşturmaktadır. Araştırma kapsamında kolayda örnekleme yöntemi ile evrenden 333 çalışana ulaşılmıştır. Araştırmada veriler liderlik davranışları ve iş tatmini ölçeği kullanılarak anket yöntemi ile elde edilmiştir. Anketlerin sonuçları SPSS 22.0 paket programıyla analiz edilmiştir. Araştırmada veriler normallik testine tabi tutulmuştur. Yöneticilerin sergilemiş oldukları liderlik tiplerini tespit edebilmek için faktör analizi, araştırmaya katılanların her bir ölçekte yer alan sorulara ilişkin tutumlarının değişkenlere göre karşılaştırılmasında iki grubu karşılaştırmak için iki ortalama arasındaki farkın önemlilik testi (t testi), ikiden fazla gruplar karşılaştırıldığında ise tek yönlü varyans analizi (F testi) kullanılmıştır. Liderlik davranışlarının iş tatmini üzerindeki etkilerinin tespiti için ise regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırmada faktör analizi sonucunda yöneticilerin dört tip liderlik tarzı sergilediği belirlenmiştir. Bunlar; destekleyici, yönlendirici (araçsal), otokratik ve başarı yönelimli liderliktir. Araştırma sonucunda dört liderlik tipinin de iş tatmini üzerinde etkisi olduğu ancak destekleyici liderlik ve otokratik liderlik davranışlarının diğer liderlik davranışlarına göre daha yüksek derecede etkisinin olduğu tespit edilmiştir 

Anahtar Kelimeler

Hastane, Liderlik, Algılanan Liderlik

Kaynakça

• Acar, F., (2002), “Duygusal Zekâ ve Liderlik”, Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı. 12, ss. 53-69. Akıncı, Z., (2002), “Turizm Sektöründe İş gören İş Tatminini Etkileyen Faktörler: Beş Yıldızlı Konaklama İşletmelerinde Bir Uygulama”, Akdeniz Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Sayı. 4, ss. 1-25 Aksayan, S., (1990), “Koruyucu Ve Tedavi Edici Sağlık Hizmetlerinde Çalışan Hemşirelerin İş Tatmini Etkenlerinin İrdelenmesi”, İstanbul Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul. Aksu, G., A. vd., (2002), “Sağlık Bakanlığı Merkez ve Taşra Teşkilatı Yöneticilerinin İş Doyumuna Yönelik Bir Araştırma (Ankara Örneği)”, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuacı, Cilt 55, Sayı, 4. Aldemir, C., (1983), “Yöneticilerin Güç Tipleri, İşe Yabancılaşma ve İş Tatmini Arasındaki İlişki”, Amme İdare Dergisi, Sayı: 1, Cilt. 16, ss. 61-77. Antonakis, J., and House, R., (2002), “On İnstrumental Leadership: Beyond Transactions And Transformations”, UNL Gallup Leadership Institute Summit, Omaha. Arslan, B., (2015), “Hastane Yönetiminde Liderlik Ve İş Doyumu”, Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul. Aslan, H., (2006), “Çalışanların İş Doyumu Düzeylerine Göre Depresyon, Benlik Saygısı ve Denetim Odağı Algısı Değişkenlerinin İncelenmesi”, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara. Aşık, N. A., (2010), “Çalışanların İş Doyumunu Etkileyen Bireysel ve Örgütsel Faktörler ile Sonuçlarına İlişkin Kavramsal Bir Değerlendirme”, Türk İdare Dergisi, Cilt. 2, Sayı. 1, ss. 79-88. Bakan, İ. ve Doğan, İ. F., (2013), “Liderlik Güncel Konular ve Yaklaşımlar”, Gazi Yayınları, 1.Baskı, Ankara. Ballı, E., (2013), “Lider Olarak Algılanmada Kişilik Özelliklerinin Etkisi: Özel Güvenlik Görevlisi Örnekleminde Ampirik Bir Çalışma”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Eskişehir. Can, H. (1997), “Organizasyon ve Yönetim”, Siyasal Kitabevi, Ankara. Celep, C., (2004), “Dönüşümsel Liderlik”, Anı Yayınları, Ankara. Clark, A. E., (1997), “Job Satisfaction and Gender: Why are Women So Happy at Work?”, Research in Labour Economics, Sayı. 4, Cilt. 4. ss. 341-372. Çağlar, İ., (2004), “İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğrencileri ile Mühendislik Fakültesi Öğrencilerinin Liderlik Tarzına İlişkin Eğilimlerinin Karşılaştırmalı Analizi ve Çorum Örneği”, Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı. 2, ss.91-122 Çelik, V., (2000), “Eğitimsel Liderlik”, Pegem Yayıncılık, Ankara. Çimen, M. ve Şahin, İ., (2000), “Bir Kurumda Çalışan Sağlık Personelinin İş Doyum Düzeyinin Belirlenmesi”, Hacettepe Üniversitesi, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, Cilt. 5, Sayı. 4, Ankara. s.53-67. Çimentepe, A., (2012), “İş Tatmini Ve Örgütsel Bağlılık”, Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul. Davran, D., (2014), “Örgütsel Bağlılık Ve İş Tatmini İlişkisi: Van İli İlk Ve Ortaokulları Öğretmenleri Üzerine Bir Uygulama”, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Van. Eğinli, A.T., (2009), “Çalışanlarda İş Doyumu: Kamu ve Özel Sektör Çalışanlarının İş Doyumuna Yönelik Bir Araştırma”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt. 23, Sayı. 3,ss. 3552. Elpers, K. and Westhuis, D., (2008), “Organizational Leadership and Its Impact on Social Workers’Job Satisfaction: A National Study”, Administration in Social Work, 32 (3), pp. 26-43. Eraslan, L., (2004), “Okul Düzeyinde Dönüşümcü Liderlik”, Erzincan Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt. 11, Sayı. 1. Erdoğan, Y. E., (2010), “Hizmet İşletmelerinde Yöneticilerin Liderlik Davranışları İle Çalışanların İş Doyumu Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesine Yönelik Bir Alan Araştırması: Kütahya İli Örneği”, Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kütahya. Eren, E., (1996), “Yönetim Psikolojisi”, Beta Yayınları, İstanbul. Eren, E., (2004), “Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi”, Beta Yayınları, 8. Baskı, İstanbul. Eren, E., (2016), “Yönetim Ve Organizasyon”, Beta Basım Yayım Ve Dağıtım A.Ş., 12. Baskı, İstanbul Gümüşoğlu, L., (2009), “İnovasyon ve Liderlik”, Savunma Sanayii Gündemi Dergisi, Sayı. 9, ss. 37-42, İstanbul. Güner, Ş., (2002), “Dönüşümsel Liderliğin Güç Kaynakları ve Silahlı Kuvvetler Organizasyonunun Dönüşümsel Liderliğe Uygunluk Açısından Değerlendirilmesi”, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Isparta. Güney, S. vd., (1996), “Özel ve Kamu Bankalarında İş Tatminine Yönelik Bir Araştırma”, Verimlilik Dergisi, Milli Prodüktivite Merkezi Yayını, Sayı. 1, ss. 53-76. Güzel, T. ve Akgündüz, Y., (2011), “Liderlik Davranışlarının Orta Düzey Yöneticiler Üzerindeki Etkisi ve Yöneticilerin Tükenmişlik Düzeyleri İle İlişkisi; Kuşadası Otel İşletmelerinde Bir Araştırma”, Yönetim Bilimleri Dergisi Sayı. 9, Cilt. 2, ss. 279-296. Hogan, R. et al., (1994), “What We Know About Leadership: Effectiveness and Personality. American Psychologist”, 49 (6), pp. 493-504. İşcan, Ö. F. ve Sayın, U., (2010), “Örgütsel Adalet, İş Tatmini Ve Örgütsel Güven Arasındaki İlişki”, Atatürk Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt. 24, Sayı. 4. ss. 195-215. Karaca, S., (2001), “İş Tatmininin Örgütsel Bağlılık Üzerine Etkisi ve Bir Uygulama”, Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Denizli. Karayel, B., (1999), “İşletme Yöneticilerinin Önderlik Davranışları ve İşgören Tatmini Üzerine Etkileri”, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara. Karip, E., (1998), “Dönüşümcü Liderlik”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, Cilt. 4, Sayı. 16, ss. 443-465. Keçecioğlu, T., (2003), “Liderlik ve Liderler”, Okumuş Adam Yayınları, İstanbul. Kim, W. G. and Brymer, R., (2011), “The Effects of Leadership on Manager Job Satisfaction, Commitment, Behavioral Outcomes and Firm Performance”, International Journal of Hospitality and Management, 30, pp. 1020-1026. Koçel, T., (2001), “İşletme Yöneticiliği”, Beta Basım Yayın, İstanbul. Köroğlu, Ö., (2011), “İş Doyumu ve Motivasyon Düzeylerini Etkileyen Faktörlerin Performansla İlişkisi: Turist Rehberleri Üzerine Bir Araştırma”, Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Balıkesir. Kurt, İ., (2010), “Rol Stres Kaynakları Ve İş Tatmini Arasındaki İlişkide Amirin Algılanan Sosyal Desteğinin Etkisi”, Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, Cilt. 2, Sayı. 1, ss. 79-87. Kurtuluş, S. A. ve Kutanis, R. Ö., (2015), “Dönüştürücü Liderlikte Hangisi Daha Etkili: Erillik Mi, Dişillik Mi?”, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, Cilt. 13, Sayı. 2, ss. 235- 254. Lok, P. and Crawford, J., (1999), “The Relationship Between Commitment and Organizational Culture, Subculture, Leadership Style and Jop Satisfaction in Organizational Change and Development”, Leadership&Organizational Development Journal, 20 (7), 365374. Maqsood, S. et al., (2013), “Manager’s Leadership Styles and Employee’s Job Satisfaction”, Human and Social Science Research, 1 (2), pp. 139-144. Meng, R., (1990), “The Relationship Between Unions and Job Satisfaction”, Applied Economics Sayı. 22, ss. 1635-1648. Mertol, Ş., (1993), “Orta Kademe Yöneticilerinin İş Tatmini ve Kaygı Düzeylerinin Karşılaştırılması, (Devlet ve Özel Tekstil Sektöründe Bir Çalışma)”, İstanbul Üniversitesi İşletme Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul. Mete, Y., (2014), “Liderlik, İş Doyumu Ve Sağlık Çalışanları”, Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul. Mrayyan, M. T., (2005), “Nurse Job Satisfaction and Retention: Comparing Public to Private Hospitals in Jordan”, Journal of Nursing Management, Sayı. 13, ss. 40–50. Osmay, N., (1985), “İnsan Mühendisliği”, DKO Yayınları, 3. Baskı, Ankara. Owen, H. et al., (2004), “Liderlik El Kitabı”, Optimist Yayın Dağıtım, 2. Baskı, İstanbul. Öz, M., (2006), “Otel İşletmelerinde Yöneticilerin İş Tatmininin Değerlendirilmesi”, Mersin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mersin. Rogers, J.G. ve May, D.C., (2003), “Spillover Between Marital Quality and Satisfaction”, Long-Term Patterns and Gender Differences. Journal of Marriage and Family, ss. 482-495. Rowold, J., (2014), “Instrumental Leadership Extending: The Transformational-Transactional Leadership Paradigm”, Zeitschriftfuer Personal Forschung German Journal of Research in Human Resource Management, 28(3), pp. 367-390. Sabuncuoğlu, Z. ve Tüz, M., (2003), “Örgütsel Psikoloji”, Ezgi Kitabevi, Bursa. Saldamlı, A., (2008), “Otel İşletmelerinde Bölüm Yöneticilerinin İş ve Yaşam Tatminini Belirlemeye Yönelik Bir Alan Araştırması”, Marmara Üniversitesi, İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı. 2, Cilt. 25, ss. 693-719. Samad, S., (2006), “Predicting Turnover Intentions: The Case Of Malaysian Government Doctors”, The Journal Of American Academy of Business, Cambridge, Sayı. 2, Cilt. 8, s. 113–119. Schermerhorn, J. R., (1994), “Managing Organizational Behaviour”, John Willey and Sons Inc, New York. ss. 592-598. Scott, M. vd., (2005), “The Relationships Between Selected Demographic Factors and the Level of Job Satisfaction of Extension Agents. Journal of Agricultural Education”, Sayı. 3, Cilt. 46, ss. 102-115. Sertoğlu, R., (2010), “Stratejik Liderlik”, Etap Yayıncılık, İstanbul. Sevimli, F. ve İşcan, Ö. F., (2005), “Bireysel ve İş Ortamına Ait Etkenler Açısından İş Tatmini”, Ege Akademik Bakış, Sayı. 1, Cilt. 5, ss. 5564. Seyfikli, C., (2007), “Hastane Yöneticilerinin Liderlik Davranışlarının Personel İş Doyumuna Etkisi: Gaziosmanpaşa Üniversitesi Araştırma Ve Uygulama Hastanesinde Bir Uygulama”, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Tokat. Spector, P.E., (1996), “Industrial and Organizational Psychology: Research And Practice”, John Wiley & Sons, Inc. USA. Şenakın, G., (2014), “İş Doyumu Ve Sağlık Çalışanları”, Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul. Şimşek, N. ve Fidan, M., (2005), “Kurum Kültürü ve Liderlik”, Tablet Basım Yayın., 1.Baskı, Konya. Tengilimoğlu, D. ve Yiğit, A., (2005), “Hastanelerde Liderlik Davranışlarının Personel İş Doyumuna Etkisini Belirlemeye Yönelik Bir Alan Çalışması”, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, Sayı. 3, Cilt 8, ss. 374-400. Toker, B., (2007), “Demografik Değişkenlerin İş Tatminine Etkileri İzmir’deki Beş Ve Dört Yıldızlı Otellere Yönelik Bir Uygulama”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, Cilt. 8, Sayı. 1, ss. 92-107. Tortop, N., (1994), “Personel Yönetimi”, Yargı Yayınları, 5. Baskı, Ankara. Tunçer, P., (2011), ‘’Örgütsel Değişim ve Liderlik’’, Sayıştay Dergisi, Sayı. 80, ss. 57-83. Turunç, vd., (2010), “Çalışma Yaşamı Kalitesinin Prosedür Adaleti, İş Tatmini, İş Stresi ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisi”, Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 12 (3), ss. 79-96. Voon, M. L. et al., (2011), “The Influence of Leadership Styles on Employees’ Job Satisfaction in Public Sector Organization in Malaysia”, International Journal of Business, Management and Social Sciences, 2 (1), pp. 24-32. Worrell, T. G., (2004), “School Psychologists' Job Satisfaction: Ten Years Later”, Virginia Polytechnic Institute and State University,. Virginia. Yelboğa, A., (2007), “Bireysel Demografik Değişkenlerin İş Doyumu ile İlişkisinin Finans Sektöründe İncelenmesi”, Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:4, Sayı: 2 ss. 1-18. Yenihan, B., (2010), “Türk İlaç Sektöründe Çalışan Tıbbi Tanıtım Temsilcilerinin İş Doyumu ve Kurumsal Bağlılık Düzeylerinin İncelenmesi”, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya. Yıldız, N., (2012), “Yeni Zamanlar ve Yeni Liderlik Anlayışı”, Avrupa Çalışmaları Dergisi, Cilt. 11, Sayı. 1, ss. 119-134. Yılmaz, A ve Ceylan, Ç. B., (2011), “İlköğretim Okul Yöneticilerinin Liderlik Davranış Düzeyleri İle Öğretmenlerin İş Doyum İlişkisi”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17 (2), ss. 277394. Yiğit, A., (2004), “Hastanelerde Liderlik Davranışlarının Personel İş Doyumuna Etkisini Belirlemeye Yönelik Bir Alan Araştırması”, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara. Yusof, A., (2002), “Transformational Leadership Behaviors of Atletic Directors and Their Effects on Coaches Job Satisfaction”, Pertanika Journal of Social Sciences and Humanities, 10 (1), pp. 1-8.