ALZHEİMER HASTALIĞININ MALİYET ANALİZİ

Yıl 2017, Sayı: 29, 167 - 196, 31.12.2017

Selin Kalender , Vahit Yiğit

Öz

Sağlık sistemleri içerisinde en çok kaynak tüketen hastalıklar arasında kronik hastalıklar yer almaktadır. Alzheimer hastalığı (AH) diğer nörodejeneratif hastalıklar gibi kronik bir beyin rahatsızlığıdır ve demans tipi hastalıklar içerisinde en yaygın görülenidir. Erken, orta ve ileri olmak üzere üç aşamada ilerleme gösteren bir hastalık olan Alzheimer hastalığın maliyeti evresine göre değişmektedir. Bu araştırmanın amacı AH’nin evrelerine göre toplam maliyetini toplum perspektifinden analiz etmektir. Çalışmanın evrenini, 1 Ocak - 31 Aralık 2016 tarihleri arasında Süleyman Demirel Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi’nde tedavi gören 70 Alzheimer hastası oluşturmaktadır. Örneklem seçilmemiş olup tüm evren çalışmaya dahil edilmiştir. Sonuç olarak, AH’nin evrelerine göre toplam yıllık maliyeti toplumsal perspektif ile tespit edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre AH’nin yıllık toplam maliyeti erken evrede 11.410,10 TL, orta evrede 34.381,15 TL ve ileri evrede 61.268,67 TL olarak saptanmıştır. Çalışmanın sonuçları AH’nin Türkiye’deki maliyeti hakkında fikir vermesi açısından önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Alzheimer Hastalığı, Hastalık Maliyeti, Toplumsal Perspektif

Kaynakça

• Acosta, D. and Wortmann, M., (2009), What is dementia? , in M. Prince (Ed.), J. Jackson (Ed.), Alzheimer’s Disease International World Alzheimer Report, (ss. 14-21), London: Alzheimer’s Disease International (ADI).
• Allegri, R. F., Butman, J., Arizaga, R. L., Machnicki, G., Serrano, C., Taragano, F. E. et al., (2007), “Economic Impact of Dementia in Developing Countries: an Evaluation of Costs of Alzheimer-Type Dementia in Argentina”, International Psychogeriatrics, 19(04): 705-718.
• Alzheimer’s Association, (2015), 2015 Alzheimer’s Disease Facts and Figures Includes a Special Report on Disclosing a Diagnosis of Alzheimer’s Disease, New York: Alzheimer’s Association Public Policy Office. Beeri, M. S., Werner, P., Adar, Z., Davidson, M. and Noy, S., (2002), “Economic Cost of Alzheimer Disease in Israel”, Alzheimer Disease and Associated Disorders, 16(2): 73-80.
• Bell, C. M., Araki, S. S. and Neumann, P. J., (2001), “The Association Between Caregiver Burden and Caregiver Health-Related Quality of Life in Alzheimer Disease”, Alzheimer Disease & Associated Disorders, 15(3): 129-136.
• Bird, T. D., (2001), “Alzheimer's Disease and Other Primary Dementias” in E. Braunwald (Ed.), A. S. Fauci (Ed.) et al., Harrison's Manual of Medicine, 15. Edition, USA: Mcgraw Hill Professional.
• Brent, R. J., (2003), Applied Cost-Benefit Analysis, Cheltenham: Edward Elgar Publishing.
• Castro, D. M., Dillon, C., Machnicki, G. and Allegri, R. F., (2010), “The Economic Cost of Alzheimer's Disease: Family or Public-Health Burden?”, Dementia and Neuropsychologia, 4(4): 262-267.
• Chang, S. M., Lee, J. Y., Jeon, H. J., Kim, J. Y. And Cho, M. J., (2008), “P3- 435: Economic Burden of Alzheimer's Disease in Korea”, Alzheimer's and Dementia: The Journal of the Alzheimer's Association, 4(4): T649.
• Çınar, N., (2012), “Alzheimer Hastalığında Epidemiyoloji ve Klinik Bulgular”, Türkiye Klinikleri Journal of Neurology Special Topics, 5(3): 1-6.
• Ernst, R. L. and Hay, J. W., (1994), “The US Economic and Social Costs of Alzheimer's Disease Revisited”, American Journal of Public Health, 84(8): 1261-1264.
• Eroymak, S., (2017), Alzheimer Hastalığının Maliyet Etkililik Analizi, Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sağlık Yönetimi Anabilim Dalı, Isparta.
• Ertekin, A., Demir, R., Özdemir, G., Özel, L., Özyıldırım, E. and Ulvi, H., (2015), “An Investigation of the Risk Factors and Prevalence of Alzheimer’s Disease in the Eastern Region of Turkey: A Population Based Door-to-Door Survey”, European Journal of General Medicine, 12(2): 144-151.
• Langa, K. M., Chernew, M. E., Kabeto, M. U., Regula H. A., Beth O. M., Willis, R. J. et al., (2001), “National Estimates of the Quantity and Cost of Informal Caregiving for the Elderly with Dementia”, Journal of General Internal Medicine, 16(11): 770-778.
• Lazariciu, I., (2004) Economic Evaluations of Alzheimer's Disease Medications-Review and an Application, Master Thesis, McGill University Department of Mathematics and Statistics, Montreal. Lopez-Bastida, J., Serrano-Aguilar, P., Perestelo-Perez, L. and Oliva-Moreno, J., (2006), “Social-Economic Costs and Quality of Life of Alzheimer Disease in the Canary Islands, Spain”, Neurology, 67(12): 2186- 2191.
• Maréchal, L., Le Ber, I., Hannequin, D., Campion, D. and Brice, A., (2006), “Alzheimer’s Disease and Other Dementias”, in P. Gorwood (Ed.), M. Hamon (Ed.), Psychopharmacogenetics, (ss. 149-176), New York: Springer.
• Neubauer, S., Holle, R., Menn, P., and Gräßel, E., (2009), “A Valid Instrument for Measuring Informal Care Time for People with Dementia”, International Journal of Geriatric Psychiatry, 24(3): 275-282.
• Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD), (2013), Emerging Trends in Biomedicine and Health Technology Innovation: Addressing the Global Challenge of Alzheimer's, OECD Science, Technology and Industry Policy Papers, No: 6, Paris, OECD Publishing.
• O'Shea, E. and O'Reilly, S., (2000), “The Economic and Social Cost of Dementia in Ireland”, International Journal of Geriatric Psychiatry, 15(3): 208-218.
• Özgülbaş, N, (2014), Sağlık Sektöründe Hizmet ve Hastalık Maliyet Analizi, 1. Baskı, Ankara: Siyasal Kitapevi.
• Qiu, C., Kivipelto, M. and Von Strauss, E., (2009), Epidemiology of Alzheimer's Disease: Occurrence, Determinants, and Strategies Toward Intervention. Dialogues in Clinical Neuroscience, 11(2): 111.
• Rapp, T., Andrieu, S., Molinier, L., Grand, A., Cantet, C., Mullins, C. D. and Vellas, B., (2012), “Exploring the Relationship Between Alzheimer's Disease Severity and Longitudinal Costs”, Value in Health, 15(3): 412-419.
• Rice, D. P., Fox, P. J., Max, W., Webber, P. A., Lindeman, D. A., Hauck, W. W. et al., (1993), “The Economic Burden of Alzheimer's Disease Care”, Health Affairs, 12(2): 164-176.
• Rigaud, A. S., Bayle, C., Fagnani, F., Latour, F., Traykov, L. and Forette, F., (2003), “Patients with Alzheimer's Disease Living at Home in France: Costs and Consequences of the Disease”, Journal of Geriatric Psychiatry and Neurology, 16(3): 140-145.
• Rosow, K., Holzapfel, A., Karlawish, J. H., Baumgart, M., Bain, L. J. and Khachaturian, A. S., (2011), “Countrywide Strategic Plans on Alzheimer’s Disease: Developing the Framework for the International Battle Against Alzheimer’s Disease”, Alzheimer's and Dementia, 7(6): 615-621.
• Sağlık Bakanlığı (2016), “Evde Bakım Hizmetleri Sunumu Hakkında Yönetmelik”, Resmi Gazete Tarihi: 10.03.2005, Resmi Gazete Sayısı: 25751, Erişim Tarihi: 06.07.2017.
• Schwarzkopf, L., Menn, P., Kunz, S., Holle, R., Lauterberg, J., Marx, P. et al., (2011), “Costs of Care for Dementia Patients in Community Setting: An Analysis for Mild and Moderate Disease Dtage”, Value in Health, 14(6): 827-835.
• Small, G. W., McDonnell, D. D., Brooks, R. L. and Papadopoulos, G., (2002), “The Impact of Symptom Severity on the Cost of Alzheimer's Disease”, Journal of the American Geriatrics Society, 50(2): 321- 327.
• Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) (2016), “Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ”, Resmi Gazete Trihi: 31.12.2016, Resmi Gazete Sayısı: 29935 (3. Mükerrer), Erişim Tarihi: 06.07.2017
• Teipel, S. J., Ewers, M., Reisig, V., Schweikert, B., Hampel, H. and Happich, M., (2007), “Long-Term Cost-Effectiveness of Donepezil for the
• Treatment of Alzheimer’s Disease”, European Archives of Psychiatry and Clinical Neuroscience, 257(6): 330-336.
• Torun, S. D. ve Şalva, T., (2012), “Alzheimer Hastalığının Sosyoekonomik Yükü”, Türkiye Klinikleri Journal of Neurology Special Topics, 5(3): 94-96.
• Trabucchi, M., (1999), An Economic Perspective on Alzheimer's Disease”, Journal of Geriatric Psychiatry and Neurology, 12(1): 29- 38.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) (2013), Nüfus Projeksiyonları, Sayı: 15844, Haber Bülteni, Erişim Adresi: http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=15844, Erişim Tarihi: 22.06.2017.
• Wang, G., Cheng, Q., Zhang, S., Bai, L., Zeng, J., Cui, P. J. et al., (2008), “Economic Impact of Dementia in Developing Countries: an Evaluation of Alzheimer-Type Dementia in Shanghai, China”, Journal of Alzheimer's Disease, 15(1): 109-115.
• Weimer, D. L. and Sager, M. A., (2009), “Early Identification and Treatment of Alzheimer's Disease: Social and Fiscal Outcomes”, Alzheimer's and Dementia, 5(3): 215-226.
• Wimo, A., Ballard, C., Brayne, C., Gauthier, S., Handels, R., Jones, R. W. et al., (2014), “Health Economic Evaluation of Treatments for Alzheimer′s Disease: Impact of New Diagnostic Criteria”, Journal of Internal Medicine, 275(3): 304-316.
• Wimo, A., Gustavsson, A., Jönsson, L., Winblad, B., Hsu, M. A. and Gannon, B., (2013), “Application of Resource Utilization in Dementia (RUD) Instrument in a Global Setting”, Alzheimer's and Dementia, 9(4): 429-435.
• Wimo, A., Jönsson, L., Fratiglioni, L., Sandman, P. O., Gustavsson, A., Sköldunger, A. and Johansson, L., (2016), “The Societal Costs of Dementia in Sweden 2012–Relevance and Methodological Challenges in Valuing Informal Care”, Alzheimer's Research and Therapy, 8(1): 1-11.
• Wimo, A., Jönsson, L., Gustavsson, A., McDaid, D., Ersek, K., Georges, J. et al., (2011), The Economic Impact of Dementia in Europe in 2008— Cost Estimates from the Eurocode Project”, International Journal of Geriatric Psychiatry, 26(8): 825-832.
• Wimo, A., Winblad, B. and Grafstrom, M., (1999), “The Social Consequences for Families with Alzheimer's Disease Patients: Potential Impact of New Drug Treatment”, International Journal of Geriatric Psychiatry, 14(5): 338-347.
• Winblad, B. and Wimo, A., (1999), Assessing the Societal Impact of Acetylcholinesterase Inhibitor Therapies”, Alzheimer Disease and Associated Disorders, 13:S9-S19.
• Winblad, B., Wimo, A. and Almkvist, O., (2000), “Outcome Measures in Alzheimer’s Disease: Do They Go far Enough?”, Dementia and Geriatric Cognitive Disorders, 11(1): 3-10.
• World Alzheimer Report (2015), “The Global Impact of Dementia: An Analysis of Prevalence, Incidence, Cost And Trends”, London, Alzheimer’s Disease International (ADI).
• Yiğit V., Ağırbaş, İ. (2004). Hastane İşletmelerinde Hastalık Tedavi Maliyeti: Sağlık Bakanlığı Tokat Doğum ve Çocuk Bakımevi Hastanesinde Bir Uygulama, Modern Hastane Yönetimi Dergisi, 8(1): 30-43.
• Yiğit, A., Erdem, R. (2016). Sağlık Teknolojisi Değerlendirme: Kavramsal Bir Çerçeve. Süleyman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(1):215-249.
• Zencir, M., Kuzu, N., Beşer, N. G., Ergin, A., Catak, B. ve Şahiner, T., (2005), “Cost of Alzheimer's Disease In a Developing Country Setting”, International Journal Of Geriatric Psychiatry, 20(7): 616- 622.
• https://www.csgb.gov.tr/home/Contents/Istatistikler/AsgariUcret, Erişim Tarihi: 07.07.2017.
• http://alo183.aile.gov.tr/mevzuat-bilgi-portali/evde-bakim-aylig, Erişim Tarihi: 06.07.2017.