ÇEVRESEL KUZNETS HİPOTEZİ: TÜRKİYE ÜZERİNE AMPİRİK BİR UYGULAMA

Yıl 2018, Sayı: 32, 186 - 204, 26.12.2018

Ayşe Durgun

Öz

Bu çalışma da
Çevresel Kuznets Eğrisi teorisinin Türkiye için geçerliliğini sayısal olarak
modelleyerek ekonomik yöntemlerle test edilmesi amaçlanmıştır. Zaman
serilerinden yararlanılan çalışmada, 1968-2015 dönemi yıllık veriler
kullanılmış ve Ewievs 10 paket programı ile Johansen eş bütünleşme ve hata düzeltme
analizleri
yapılmıştır.  Büyümenin yanı sıra
enerji kullanımı ve ticari açıklık oranı da modele dâhil edilerek çevre
kirliliği üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Analiz sonuçlara göre değişkenler
arasında uzun dönemli bir ilişki tespit edilmiş fakat Çevresel Kuznets Eğrisi
hipotezi doğrulanamamıştır. Enerji tüketimi ve ticari açıklık oranı, CO2 emisyonunu
pozitif yönde etkilemektedir. Buna ek olarak uzun dönemde oluşacak
dengesizliklerin 1.92 dönem sonunda tekrar dengeye geleceği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çevresel Kuznets Eğrisi, elektrik tüketimi, dış ticaret, eşbütünleşme

Kaynakça

• Akova, İ. (2008). Yenilenebilir Enerji Kaynakları. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Alam, S., Rehman, S., Butt, M. S. (2011). Trade Liberalization. Environmental Degradation and Sustainable Development in Pakistan. European Journal of Social Sciences, 19(1), 84-96.
• Artan, S. Hayaloğlu, P. ve Seyhan, B. (2015). Türkiye’de Çevre Kirliliği, Dışa Açıklık ve Ekonomik Büyüme, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, C:13(1), 308-325.
• Atıcı, C. ve Kurt, F. (2007), Türkiye’nin Dış Ticaret ve Çevre Kirliliği: Çevresel Kuznets Eğrisi Yaklaşımı, Tarım Ekonomisi Dergisi, 13(2), 61-69.
• BAŞAR, S. ve TEMURLENK, M.S. (2007). Çevreye Uyarlanmış Kuznets Eğrisi: Türkiye Üzerine Bir Uygulama, İİBF Dergisi, 21(1), 1-12.
• Bozkurt, C. ve Okumuş, İ. (2015). Türkiye’de Ekonomik Büyüme Enerji Tüketimi, Ticari Serbestleşme ve Nüfus Yoğunluğunun Co2 Emisyonu Üzerindeki Etkileri: Yapısal Kırılmalı Eş Bütünleşme Analizi, Mustafa Kemal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C:12, S:32, 23-35
• Çağlar A. E. ve Mert, M. (2017). Türkiye’de Çevresel Kuznets Hipotezi ve Yenilenebilir Enerji Tüketiminin Karbon Salınımı Üzerine Etkisi: Yapısal Kırılmalı Eşbütünleşme Yaklaşımı”, Yönetim ve Ekonomi, C:24, S:1
• Çetin M. ve Seker, F. (2014). Ekonomik Büyüme ve Dış Ticaretin Çevre Kirliliği Üzerindeki Etkisi: Türkiye İçin Bir ARDL Sınır Testi Yaklaşımı, Yönetim ve Ekonomi, C:21, S:2, 213-230.
• Değer, M. K. ve Pata, U. K. (2017). Türkiye’de Dış Ticaret ve Karbondioksit Salınımı Arasındaki İlişkilerin Simetrik ve Asimetrik Nedensellik Testleriyle Analizi, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 18(1), 31-44.
• Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı, (2017). Dünya ve Türkiye Enerji ve Tabi Kaynaklar Görünümü. Strateji Geliştirme Başkanlığı, Sayı:15, Ankara.
• Erdoğan, İ., Türköz, K. ve Görüş, M. Ş. (2015). Çevresel Kuznets Eğrisi Hipotezinin Türkiye Ekonomisi İçin Geçerliliği, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:44, 113-123.
• Gujaratı, D.N. (1999). Basic Econometrics, McGrawHill, İstanbul: Literatür Yayıncılık, 3rd Edition. Halıcıoğlu, F. (2009). An Econometric Study Of CO2 Emission, Energy Consumption, Income And Foreign Trade in Turkey, Energy Policy, 37(3), 1156-1164.
• Jabeen, A. (2015). Is Trade Liberalization, Economic Growth, Energy Consumption Good For The Environment?, Romanian Journal Of Fiscal Policy (RJFP), Vol:6, Issue:2 (11), 1-13.
• Keskingöz, H ve Karameliklioğlu, H. (2015). Dış Ticaret-Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyümenin CO2 Emisyonu Üzerine Etkisi, Kastamonu Üniversitesi, İİBF Dergisi, Sayı:9, 7-17.
• Kılıç, R. ve Akalın, G. (2016). Türkiye’de Çevre ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 49-60.
• Koçak E., (2014), Türkiye’de Çevresel Kuznets Eğrisi Hipotezinin Geçerliliği: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı, İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi. C:2, S:3, 62-73
• Kwakwa, P.A. ve Adu, G. (2015). Effects Of Income, Energy Consumption, And Trade Openness On Carbon Emission In Sub-Saharan Africa”, The Journal Of Energy And Development, Vol:41, No:1/2, 86-117.
• Lankoskı, J. (1997). Environmental Effects of Agricultural Trade Liberalization and Domestic Agricultural Policy Reforms. UNCTAD Di s c u s s i o n P a p e r s , UNCTAD/OSG/DP/126, Geneva.
• Lebe, F.(2016). Çevresel Kuznets Eğrisi Hipotezi: Türkiye İçin Eşbütünleşme ve Nedensellik Analizi, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 17(2), 177-194.
• Saatçi, M. ve Dumrul, Y. (2011). Çevre Kirliliği ve Ekonomik Büyüme İlişkisi, Çevresel Kuznets Eğrisinin Türkiye İçin Yapısal Kırılmalı Eş Bütünleşme Yöntemiyle Tahmini, Erciyes Üniversitesi, İİBF Dergisi, s:37, 65-86.
• Shahbaz,M, H. H. Lean ve M. S. SHABBİR (2012). Environmental Kuznets Curve Hypothesis in Pakistan: Cointegration ans Granger Causalty, Renewable and Sustainable Energy Rewievs, Vol:16, N:5, 2942-2953.
• Tay Bayramoğlu A. ve Koç Yurtkur, A. (2016). Türkiye’de Karbon Emisyonu ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Doğrusal Olmayan Eş Bütünleşme Analizi, AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi, 2016, Yıl:16, S:4, 31-45.
• TÜİK, (2018). Basın Oda Haberleri, Nisan. Sayı:12. www.tuik.gov.tr.
• Türkiye Petrolleri Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı. (2016). Ham Petrol ve Doğal Gaz Sektör Raporu. Mayıs. Ankara.
• Uysal, D. ve Yapraklı, H. (2016). Kişi Başına Düşen Gelir, Enerji Tüketimi ve Karbondioksit Emisyonu Arasındaki İlişkinin Yapısal Kırılmalar Altında Analiz: Türkiye Örneği, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 16 (31), 186-202.