ÜNİVERSİTELERDE ATIK YÖNETİMİ UYGULAMALARI

Yıl 2019, Sayı: 35, 124 - 161, 31.12.2019

Vesile Ömürbek Çiğdem Erk Sümeyranur Herek

Öz

Doğal
kaynakların kıt olması ve toplum gereksinimlerinin gelecekte karşılanmama
tehlikesi, doğal kaynakların etkin kullanılmasını ve yönetimini zorunlu hale
getirmektedir. Bu kapsamda üniversitelerdeki öğrenci sayısı ve yaptıkları pek
çok faaliyet çevreye doğrudan ya da dolaylı birçok etkiye neden olmaktadır. Bu
amaçla çalışmada üniversitelerin atık yönetimine ilişkin yaptıkları faaliyetler
incelenmiştir. Çalışmada öncelikle temel kavramlar olan çevre, çevre sorunları
ve sebeplerine yer verilmiştir. Ardından atık kavramı, atıkların
sınıflandırılması ve değerlemesi açıklanarak sıfır atık projesi hakkında
detaylı bilgi verilerek üniversitelerin atık yönetimindeki durum
değerlendirmesi yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Atık yönetimi, Sıfır Atık, Sürdürülebilir Çevre, Üniversitelerde Atık Yönetimi.

Kaynakça

• Alakaş, H.M., Kızıltaş, Ş., Eren, T., Özcan, E., (2018). Sıfır Atık Projesi Kapsamında Atıkların Toplanması: Kırıkkale İlinde Homojen Çok Araçlı Araç Rotalama Uygulaması, Harran Üniversitesi Mühendislik Dergisi, 3 (3): 190-196.
• Algan Kızıloğlu, T., Bilen, S., (2005). Toprak Kirlenmesi ve Biyolojik Çevre, Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 36 (1): 83-88.
• Aydın, M., Deniz, K., (2017). Atık Yönetiminde Vergi Politikasının Rolü: Türkiye Değerlendirmesi, Yönetim Bilimleri Dergisi, 15 (30): 435-461.
• Cansaran, A. ve Yıldırım, C., (2017). Çevre eğitimi, Ankara: Pegem Yayınevi.
• Çalış, Y.E., (2013). Çevresel Maliyetlerin Muhasebeleştirilmesi, Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 34 (1): 175-190.
• Çavuş, F.M., Yıldırım Tancı, N., (2013). Yeşil İşletme ve Çevre Yönetim Sistemleri, Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, 48 (1): 73-82.
• Çevre Ve Şehircilik Bakanlığı, (2017). Sıfır atık el kitapçığı, Ankara: Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü, www.sifiratik.gov.tr.
• Fırat, F.K., Akbaş, F., (2015). İnşaat endüstrisinde geri dönüşüm çalışmalarının geliştirilmesi ve ekonomi üzerine etkileri, International Conference on Eurasıan Economies, Kazan-Russia 9-11 September 2015, 637-644.
• Gündüzalp, A.A., Güven, S., (2016). Atık, Çeşitleri, Atık Yönetimi, Geri Dönüşüm ve Tüketici: Çankaya Belediyesi ve Semt Tüketicileri Örneği, Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştır¬malar E-Dergisi, Şubat 2016, 1-19
• http://adyucevre.adiyaman.edu.tr/Atik-Yonetim-Sistemi (Erişim tarihi: 23.05.2019).
• http://akcam.akdeniz.edu.tr/tr (Erişim tarihi:23.05.2019).
• http://atikyonetimi.sdu.edu.tr/tr/mevzuat/sdu-atik-yonetimi-yonergesi-10446s.html (Erişim tarihi:23.05.2019).
• http://cevmer.deu.edu.tr/ (Erişim tarihi:22.05.2019).
• http://cevre.ankara.edu.tr/ (Erişim tarihi:23.05.2019).
• http://cevresaglik.duzce.edu.tr/Sayfa/7594/dokumanlar (Erişim tarihi: 22.05.2019).
• http://cevsam.comu.edu.tr/faaliyet-alanlari.html (Erişim tarihi:23.05.2019).
• http://csam.dpu.edu.tr/tr/index/sayfa/1731/yonetmelikler (Erişim tarihi: 29.05.2019)
• http://cygm.csb.gov.tr/yonetmelikler-i-440 (Erişim tarihi:23.05.2019).
• http://etkinlik.altinbas.edu.tr/2019/05/03/30-04-2019-istanbulda-cop-ve-atik-yonetimi-paneli/ (Erişim tarihi 28.05.2019)
• http://euatik.ege.edu.tr/ (Erişim tarihi:23.05.2019).
• http://idari.hastane.akdeniz.edu.tr/atik-yonetimi-birimi (Erişim tarihi: 23.05.2019).
• http://kimya.cbu.edu.tr/db_images/site_121/file/CB%C3%9C%20K%C4%B0MYA%20ATIK%20Y%C3%96NET%C4%B0M%C4%B0%20SUNUMU.pdf (Erişim tarihi:23.05.2019).
• http://osmaniye.edu.tr/haber-3203&oku-at%C4%B1k-toplama-faaliyeti-ile-geri-donu%C5%9Fum-sa%C4%9Fl%C4%B1yor (Erişim tarihi:22.05.2019).
• http://w3.bilkent.edu.tr/www/dhm-geri-donusum/ (Erişim tarihi: 23.05.2019).
• http://web2.bilkent.edu.tr/ttoweb/2017/03/13/kati-atik-arastirma-cagrisi/ (Erişim tarihi:23.05.2019).
• http://www.boun.edu.tr/tr_TR/Content/Kampus_Yasami/KampusYesilKampus/TeknikUygulamalar/EntegreKatiAtikYonetimi (Erişim tarihi:23.05.2019).
• http://www.ebyu.edu.tr/tr/alt-sayfalar/sifir-atik-projesi/sifir-atik-gonulluleri/ (Erişim tarihi 28.05.2019)
• http://www.google.com.tr/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=2&ved=2ahUKEwi5zymnbHiAhWB3eAKHdBVDIoQFjABegQIBRAC&url=http%3A%2F%2Fwww.selcuk.edu.tr%2Fdosyalar%2Ffiles%2F001%2FAY_PL_01%2520TIPBI%2520ATIK%2520YONETIM%2520PLANI.docx&usg=AOvVaw0nwO9nCpOYYuccM4jie9vz (Erişim tarihi:23.05.2019).http://www.ieu.edu.tr/tr/news/type/read/id/2942 (erişim tarihi:29.05.2019)
• http://www.izto.org.tr/tr/announcements/type/read/id/6984 (Erişim tarihi: 29.05.2019)
• http://www.ktu.edu.tr/dosyalar/ktu_3c964.pdf (Erişim tarihi:22.05.2019).
• http://www.medipol.edu.tr/Haber/3567/Medipol-%E2%80%98Sifir-Atik--donemini-baslatti.aspx (Erişim tarihi:23.05.2019).
• http://www.medipol.edu.tr/Haber/3567/Medipol-%E2%80%98Sifir-Atik--donemini-baslatti.aspx (Erişim tarihi 28.05.2019)
• http://www.milliyet.com.tr/turkiye-nin-ilk-sertifikali-cop-toplama-istanbul-yerelhaber-1681030/ (Erişim tarihi:23.05.2019).
• http://www.mu.edu.tr/tr/haber/daha-yesil-kampus-icin-msku-%E2%80%9Ctehlikeli-atik-deposu%E2%80%9D-faaliyete-gecirildi-266 (Erişim tarihi: 22.05.2019).http://www.ohu.edu.tr/sifiratik (erişim tarihi:22.05.2019).
• http://www.suvecevre.com/yayin/560/ekolojik-enerji-den-bahcesehir-universitesi-nde-eco-energy-dersi_16569.html#.XOzK48t7nIU (Erişim tarihi: 28.05.2019)http://www.uay.yildiz.edu.tr/ (Erişim tarihi:23.05.2019).
• https://atikyonetimi.sdu.edu.tr/ (Erişim tarihi:23.05.2019).
• https://aybu.edu.tr/content_detail-256-3783-universitemizde-duzensiz-depolama-sahalarin-rehabilitasyonuna-yonelik-envanter-calismasi-projesinin-kapanisi-gerceklestirildi.html (Erişim tarihi 28.05.2019)
• https://ercevrem.erciyes.edu.tr/Duyuru-Detay/erciyes-universitesi-sifir-atik-projesi-ercevrem-onculugunde--baslatilmistir/Nanoteknoloji-Arastirma-Merkezi/39 (Erişim tarihi:22.05.2019).
• https://gazetesu.sabanciuniv.edu/2018-11/geri-donusum-icin-yeni-bir-yaklasim (Erişim tarihi:29.05.2019)
• https://haber.aku.edu.tr/2018/06/28/sifir-atik-konferansi-duzenlendi/ (Erişim tarihi:23.05.2019).
• https://isgb.itu.edu.tr/hakkimizda/i-t%C3%BC-i-sg-y%C3%B6nergeler/at%C4%B1k-y%C3%B6netimi (Erişim tarihi:22.05.2019).
• https://isparta.edu.tr/haber/8103/sifir-atik-calismalari-devam-ediyor (Erişim tarihi: 28.05.2019)
• https://iyte.edu.tr/haber/iyte-sifir-atik-projesinde-pilot-kampus/ (Erişim tarihi: 22.05.2019).
• https://kampus.metu.edu.tr/bilimsel/surdurulebilir-yesil-kampus-yonetimi-odtu-kampusu-uygulamasi (Erişim tarihi:22.05.2019).
• https://kms.kaysis.gov.tr/Home/Goster/143983?AspxAutoDetectCookieSupport=1 (Erişim tarihi:23.05.2019).
• https://ogs.ku.edu.tr/tr/atk (Erişim tarihi:23.05.2019).
• https://sifiratik.bartin.edu.tr/ (Erişim tarihi:23.05.2019).
• https://surdurulebilirlik.ozyegin.edu.tr/tr/ozude-surdurulebilirlik/yesil-kampus (Erişim tarihi:29.05.2019)
• https://w3.bartin.edu.tr/haberler/bartin-universitesine-meknda-erisilebilirlik-odulu-verildi.html (Erişim tarihi: 23.05.2019).
• https://www.atilim.edu.tr/tr/yardimci-hizmetler-koordinatorlugu/page/3063/atik-toplama (Erişim tarihi:23.05.2019).
• https://www.bilimsenligi.com/kentfor-surdurulebilir-kent-ve-cevre-yonetimi.html/ (Erişim tarihi 28.05.2019)
• https://www.dicle.edu.tr/NewsDetail.aspx?id=3536a142-73eb-4703-8cb9-681783eee954 (Erişim tarihi:23.05.2019).
• https://www.duzce.edu.tr/13958-duyurus-universitemiz-sifir-atik-konusunda-da-onculuk-yapiyor (Erişim tarihi:22.05.2019).
• https://www.giresun.edu.tr/tr/news-detail/universitemizde-sifir-atik-projesi-bilgilendirme-toplantisi-yapildi/959 (Erişim tarihi 28.05.2019)
• https://www.haberler.com/hasan-kalyoncu-universitesi-dogayi-koruyan-6881123-haberi/ (Erişim tarihi 28.05.2019)
• https://www.haberler.com/kto-karatay-da-sifir-atik-ve-enerji-paneli-11916113-haberi/ (erişim tarihi:29.05.2019)
• https://www.kafkas.edu.tr/kau/TR/duyuru/Temiz-Bir-Gelecek-icin-Geri-Donusum-Kampanyasi (Erişim tarihi:22.05.2019).
• https://www.marmara.edu.tr/news/marmara-universitesi-atik-yonetimi-uygulamasina-basladi/ (erişim tarihi:22.05.2019).
• https://www.nisantasi.edu.tr/HaberDetay/nisantasi-universitesi-doga-ve-gelecek-nesiller-icin-sifir-atik-projesini-kampuslerinde-hayata-geciren-oncu-okullardan-biri-oldu.html (Erişim tarihi:29.05.2019)
• https://www.slideshare.net/measlan/balkesir-kat-atk-deponi-alan (Erişim tarihi: 23.05.2019).
• https://www.sondakika.com/haber/haber-cocuklar-atik-uzmani-oldu-12007320/ (Erişim tarihi:22.05.2019).
• https://www.toros.edu.tr/dosya/199/dokuman/2017-09-07-PR-cYS-12--Ambalaj-Atiklari-Proseduru.pdf (Erişim tarihi:29.05.2019)
• https://www.uludag.edu.tr/haber/view/5924 (Erişim tarihi 28.05.2019)
• https://www.yeditepe.edu.tr/tr/duyuru/sifir-atik (Erişim tarihi:29.05.2019)
• İçöz, A., Kılınç, Y., (2016). Çevre Maliyetleri Muhasebesi ve Raporlaması, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9 (42): 1517-1530.
• Karabıçak, M., Armağan, R., (2004). Çevre Sorunlarının Ortaya Çıkış Süreci, Çevre Yönetiminin Temelleri ve Ekonomik Etkileri, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9 (2): 203-228.
• Kaypak, Ş., (2013). Çevre Sorunlarının Çözümünde Küresel Çevre Politikalarının Önemi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 31: 17-34.
• Nshimbi, M., Vinya, R., (2014). Impacts of Public-Private Partnership on Local Livelihoods and Natural Resource Dynamics: Perceptions from Eastern Zambia, Resources 2014, 3 (2): 471-487.
• Öktem, B., (2016). Atık Yönetiminde Entegre Uygulama, Batman Üniversitesi, Yaşam Bilimleri Dergisi; 6 (2): 135-147.
• Önal, H., Kaya, N., Çalışkan, T., (2019). Çevre Eğitiminde Sıfır Atık Politikası Ve Mevcut Ders Kitaplarındaki Görünümü, Millî Eğitim Dergisi, 48 (221): 123-140.
• Özbay, R.D., (2017). Çevresel Etkilerin Ekonomik Maliyeti, İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 16 (32): 77-88.
• Parker, D., (2010). Briefing: Remanufacturing and Reuse- trends and prospects, Waste and Resource Management, 163 (4): 141-147.
• Resmi Gazete, (2015). 29314 sayılı atık yönetimi yönetmeliği, Resmi Gazete Tarihi: 02.04.2015.
• Sapmaz Veral, E., Yiğitbaşıoğlu, H., (2018). Avrupa Birliği Atık Politikasında Atık Yönetiminden Kaynak Yönetimi Yaklaşımına Geçiş Yönelimleri ve Döngüsel Ekonomi Modeli, Ankara Üniversitesi Çevrebilimleri Dergisi, 6 (1): 1-19.
• Suwartha, N., Sari, R.F., (2013). Evaluating UI Green Metric as a Tool to Support Green Universities Development: Assessment of the Year 2011 Ranking, Journal Clean Production, 61: 46-53.
• Türküm, S., (1998). Çağdaş yaşam çağdaş insan, Eskişehir: Açıköğretim Fakültesi Yayınları.
• Uzunoğlu, H., (2014). Çevremizi Kirleten Atıklar ve Atık Yönetiminin Önemi, Ar&Ge Bülten 2014 Haziran: 25-31.
• Vaughn, J., (2009). Waste management: A reference handbook. (1.Edition), eBook Available from ABC- Clio. https://www.abc-clio.com/ABC-CLIOCorporate/product.aspx?pc=A1718C