DETERMINING the FACTORS THAT AFFECT the SUCCESS and FAILURE of COMPANIES THROUGH LOGISTIC REGRESSION METHOD: AN APPLICATION on THE BIST 100 INDEX

Yıl 2022, Sayı: 43, 252 - 274, 31.08.2022

Abdullah Kılıçarslan , Mustafa Çağrı Sucu

Öz

The aim of this study is to determine the factors that influence financially successful and unsuccessful businesses. As part of the study, financial data of 48 businesses included in the BIST 100 index for the 2001-2019 period were tested by logistic regression analysis. Businesses that were financially successful and financially unsuccessful were determined by the Altman Z-Score model criteria. Based on the price detection reports published in the companies' IPO, independent audited balance sheets and income statements for the pre-IPO periods were used, as well as data for the stock transaction period. The relevant data is accessed through the Public Disclosure Platform, Finnet and İstanbul Stock Exchange. As a result of the analysis, it has been determined that the variables that increase the success of the firm are the current ratio, asset turnover, fixed asset turnover and profit before interest and tax / total assets ratio. The variables that decreased operating success were found to be the total leverage ratio, cash conversion duration and return on equity.

Keywords: Financial Failure, Borsa İstanbul, Logistic Regression

Anahtar Kelimeler

Financial Failure, Borsa Istanbul, Logistic Regression

LOJİSTİK REGRESYON YÖNTEMİ ile FİRMALARIN BAŞARILI ve BAŞARISIZ OLMA DURUMLARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN BELİRLENMESİ: BİST 100 ENDEKSİNDE BİR UYGULAMA

Öz

Bu çalışmanın amacı, finansal açıdan işletmelerin başarılı ve başarısız olma durumları üzerinde etkili olan faktörlerin belirlenmesidir. Çalışma kapsamında, BİST 100 endeksinde yer alan 48 adet işletmenin 2001-2019 dönemi finansal verileri, lojistik regresyon analizi ile sınanmıştır. Çalışmada finansal açıdan başarılı ve finansal açıdan başarısız olan işletmeler Altman ZSkor modeli kriterlerine göre belirlenmiştir. Şirketlerin halka arz izahname ekinde yayınlanan fiyat tespit raporları doğrultusunda, halka arz öncesi dönemlere ait bağımsız denetimden geçmiş bilanço ve gelir tabloları ile borsa işlem dönemine ait veriler kullanılmıştır. İlgili verilere Kamuoyu Aydınlatma Platformu, Finnet ve Borsa İstanbul üzerinden erişim sağlanmıştır. Analiz sonucunda, işletme başarısını arttıran değişkenlerin cari oran, aktif devir hızı, duran varlık devir hızı ve faiz ve vergi öncesi kâr/aktif toplam oranı olduğu belirlenmiştir. İşletme başarısını azaltan değişkenlerin ise toplam kaldıraç oranı, nakit dönüşüm süresi ve öz sermaye kârlılığının olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Finansal Başarısızlık, Borsa İstanbul, Lojistik Regresyon

Kaynakça

• Altman, E. I. (1968). Financial Ratios, Discriminant Analysis and the Prediction of Corporate Bankruptcy, The Journal of Finance, XXIII (4), 589-609.
• Altman, E. I. (2000). Predicting Financial Distress of Companies: Revisiting The Z-Score and Zeta® Models., Handbook of Research Methods and Applications in Empirical Finance, 428- 456.
• Altman, E. I., Hotchkiss, E., & Wang, W. (2019). Corporate Financial Distress, Restructuring and Bankruptcy. John Wiley ve Sons, Inc.
• Ayan, T. Y. ve Değirmenci, N. (2018). Firma Finansal Başarısızlık Öngörüsü İçin Bir Lojistik Regresyon Modeli, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (18), EYİ Özel Sayısı (77- 88).
• Aydın, N., Başar, M., ve Coşkun, M. (2017). Finansal Yönetim. Detay Yayıncılık.
• Akkaya, G. C., Demireli, E. ve Yakut, Ü. H. (2009). İşletmelerde Finansal Başarısızlık Tahminlemesi: Yapay Sinir Ağları Modeli ile İMKB Üzerine Bir Uygulama, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 187-216.
• Aktaş, R. (2003). Mali Başarısızlığın Öngörülmesi: İstatistiksel Yöntemler ve Yapay Sinir Ağı Karşılaştırılması, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 58(04), 1-24.
• Baş, M. ve Çakmak, Z. (2012). Gri İlişkisel Analiz ve Lojistik Regresyon Analizi ile İşletmelerde Finansal Başarısızlığın Belirlenmesi ve Bir Uygulama, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(3), 63-81.
• Ceylan, A. ve Korkmaz, T. (2018). İşletmelerde Finansal Yönetim. Ekin Kitabevi.
• Çelik, M. (2011). Finansal Olarak Başarılı ve Başarısız Firmaların Borsa Performanslarının Karşılaştırılması: İMKB örneği, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (2), 7-16.
• Göktaş, Ö. (2021). Sağlık Verileri ile Uygulamalı Mikroekonometri. Ebru Çağlayan Akay & ÖzgeKorkmaz (Eds.), Doğrusal Regresyon Modelleri (ss. 55-97), Der Yayınları.
• Güriş, S., Akay, E. Ç., Ün, T. ve Kızılarslan, Ş. (2017). Multivariate Probit Modeli ile Finansal Başarısızlığın Yeniden İncelenmesi: Borsa İstanbul Örneği, Social Sciences Research Journal, 6(3), 199-210.
• Ikpesu, F. (2019). Firm Specific Determinants of Financial Distress: Empirical Evidence from Nigeria, Journal of Accounting and Taxation, 11(3), 49-56.
• İçerli, M. Y. ve Akkaya, G. C. (2006). Finansal Açıdan Başarılı Olan İşletmelerle Başarısız Olan İşletmeler Arasında Finansal Oranlar Yardımıyla Farklılıkların Tespiti, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20(1), 413-421
• Kalaycı, Ş. ve Karataş, A. (2005). Hisse Senedi Getirileri ve Finansal Oranlar İlişkisi: İMKB’de Bir Temel Analiz Araştırması, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (27), 146-157.
• Kaygın, C. Y., Tazegül, A. ve Yazarkan, H. (2016). İşletmelerin Finansal Başarılı ve Başarısız Olma Durumlarının Veri Madenciliği ve Lojistik Regresyon Analizi ile Tahmin Edilebilirliği, Ege Akademik Bakış, 16(1), 147-159.
• Okka, O. (2009). Finansal Yönetim Örnek Olayları ve Örnek Çözümler, Nobel Yayın Dağıtım.
• Okka, O. (2010). İşletme Finansmanı. Nobel Yayın Dağıtım.
• Selimoğlu, S. ve Orhan, A. (2015). Finansal Başarısızlığın Oran Analizi ve Diskriminant Analizi Kullanılarak Ölçümlenmesi: BİST’te İşlem Gören Dokuma, Giyim Eşyası ve Deri İşletmeleri Üzerine Bir Araştırma, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (66), 21-40.
• Swalih, M. M., Adarsh, K. B. & Sulphey, M. M. (2021). A Study on the Financial Soundness of Indian Automobile Industries Using Altman Z-Score, Accounting, 7(2), 295-298.
• Şenel, S. ve Alatlı, B. (2014). Lojistik Regresyon Analizinin Kullanıldığı Makaleler Üzerine Bir İnceleme, Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 5(1), 35-52.
• Toraman, C. ve Karaca, C. (2016). Kimya Endüstrisinde Faaliyet Gösteren Firmalar Üzerinde Mali Başarısızlık Tahmini: Borsa İstanbul’da Bir Uygulama, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (70), 111-127.
• Turaboğlu, T. T., Erkol, A. Y. ve Topaloğlu, E. E. (2017). Finansal Başarısızlık ve Sermaye Yapısı Kararları: BIST 100 Endeksindeki Firmalar Üzerine Bir Uygulama, Business and Economics Research Journal, 8(2), 247-258.
• Uzun, E. (2005). İşletmelerde Finansal Başarısızlığın Teorik Olarak İrdelenmesi, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (27), 158-168.
• Vatansever, K. ve Aydın, S. (2014). Finansal Başarısızlığın Öngörülmesinde Çok Kriterli Karar Verme Analizine Dayalı Bir Araştırma, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (41), 163-176.
• Yayar, R., Karaca, S.S. ve Turkut, A. (2011). Üniversite Öğrencilerinin Kredi Kartı Sahibi Olmaları Üzerinde Etkili Olan Faktörler: Gaziosmanpaşa ve İnönü Üniversite’lerinden Ampirik Bulgular, Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 2(1), 152-169.