TÜRKİYE’DE EKONOMİK ÖZGÜRLÜKLER, YOLSUZLUK ALGI ENDEKSİ ve BÜYÜME İLİŞKİSİ: 2000-2021 DÖNEMİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2022, Sayı: 44, 74 - 96, 15.12.2022

Dilek Usanmaz

Öz

Özgürlük, herhangi bir kısıtlama, sınırlama ya da baskı söz konusu olmaksızın, kişinin istediği gibi düşünme, düşündüğünü ifade edebilme ve hareket etme gücüne sahip olmasıdır. Tarihsel süreçte farklı özgürlük kavramlarının söz konusu olduğu görülmektedir. Ekonomik özgürlük, bir toplumdaki bireylerin ekonomik çıkarları ve faaliyetleriyle ilgili olarak karar verme ve seçim yapma özgürlüğünü ifade eder. Bu bağlamda, ekonomik özgürlüklerin ölçülebilmesinin, ülkelerin ve toplumların ekonomik yapısının anlaşılması ve karşılaştırma yapılabilmesi açısından son derece önemli olduğu söylenebilir. Ülkeler açısından bir başka önemli kavramda yolsuzluk kavramıdır. Yolsuzluk, kamudaki görevli ve yetkili kişilerin bu konumunu kendi çıkarları doğrultusunda kötüye kullanması şeklinde tanımlanabilir. Yolsuzluk geçmişte olduğu gibi günümüzde de hala hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkeler açısından oldukça önemli bir sorundur. Küresel boyutta yolsuzluğun ölçülmesinde kullanılan önemli bir araçta Uluslararası Şeffaflık Örgütü tarafından 1995’den beri her yıl yayınlanan Yolsuzluk Algı Endeksidir. Her ne kadar bazı açılardan eleştirilse de ekonomik özgürlüklerle ve yolsuzluklarla ilgili kriterler günümüzde ülkelerin karşılaştırılmasında ve sınıflandırılmasında önemli derecede kabul görmektedir. Büyüme aslında pek çok unsurdan etkilenen bir dönüşüm sürecidir. Bir ülkedeki ekonomik özgürlüklerin (ya da bunu ölçen endeksteki değişkenlerin) ve yolsuzlukların düzeyi de büyümenin düzeyi ve karşılaştırılmasında kullanılan etki unsurları arasında sayılabilir. Bu bağlamda bu çalışmada Türkiye’de Ekonomik Özgürlükler ve Yolsuzluk Algı Endeksiyle Ekonomik büyüme arasındaki ilişki grafiksel analiz yöntemiyle gelişmiş ülkelerle karşılaştırılarak incelenmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ekonomik Özgürlükler, Ekonomik Özgürlükler Endeksi, Doğrudan, Yolsuzluk Algı Endeksi, Ekonomik Büyüme

Kaynakça

• Berggren, N. (1999). Economic Freedom and Equality: Friends or Foes? Public Choice, 100 (3/4), 203-223. Retrieved August 31, 2021, from http://www.jstor.org/stable/30026094
• Bronfenbrenner, M. (1955). Two Concepts of Economic Freedom. Ethics, 65(3), 157-170. Retrieved August 31, 2021, from http://www.jstor.org/stable/2378928
• Buz, F. & Erul, M. R. (2018). Sosyoekonomik Gelişmişlik Düzeyinin Yolsuzluk Algı Endeksi Üzerindeki Etkisine İlişkin Bir Analiz. International Journal of Public Finance, Vol. 3, No. 2, 233-248, E-ISSN: 2548-0499 DOI: 10.30927/ijpf.451502, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/613544
• Chen, J. (2020). Corruption, Investopedia, Jule 14, https://www.investopedia.com/
• Cleartax (2021). Index of Economic Freedom, August 30, https://cleartax.in/g/terms/index-of-economic-freedom
• De Vanssay, X., & Spindler, Z. (1994). Freedom and Growth: Do Constitutions Matter? Public Choice, 78 (3/4), 359-372. Retrieved August 31, 2021, from http://www.jstor.org/stable/30027175
• Dominik, E. & Christina, H. (2017). Research Report Causes and Consequences of Corruption: An Overview of Empirical Results, IW-Report, No. 2/2017, Institut der Deutschen Wirtschaft (IW), Köln, Retrieved September 8, 2021, from https://www.econstor.eu/bitstream/10419/ 157204/1/IW-Report-2017-02.pdf
• Gwartney, J., Lawson, R., & Holcombe, R. (1999). Economic Freedom and the Environment for Economic Growth. Journal of Institutional and Theoretical Economics (JITE) / Zeitschrift Für Die Gesamte Staatswissenschaft, 155(4), 643-663. Retrieved September 1, 2021, from http://www.jstor.org/stable/40752161
• Gwartney, J., Lawson, R., & Holcombe, R. (2003). The Concept and Measurement of Economic Freedom. European Journal of Political Economy, Volume 19, Issue 3, September, 405-430, ISSN 0176-2680, https://doi.org/10.1016/S0176-2680(03)00007-7, Retrieved September 1, 2021, from https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0176268003000077
• Gwartney, J., Lawson, R., & Easterly, W. (2006). Economic Freedom of the World 2006 Annual Report, Canada, ISSN1482–471X ISBN 0–88975¬–236–2 (2006 Issue), https://www.fraserinstitute.org/sites/default/files/EconomicFreedomoftheWorld2006.pdf
• Heckelman, Jac C. (2000). Economic Freedom and Economic Growth: A Short-Run Causal. Investıgation, Journal of Applied Economics, Vol. III, No. 1, May, 71-91, https://ucema.edu.ar/publicaciones/download/volume3/heckelman.pdf
• Heritage Foundation (2021). Turkey, https://www.heritage.org/index/pdf/2021/countries/2021 _IndexofEconomicFreedom-Turkey.pdf
• Heritage Foundation (2021). Graph the Data, https://www.heritage.org/
• Holcombe, R. G. (1998). Economic Freedom and Economic Growth, Independent Institute, February 1, https://www.independent.org/news/article.asp?id=310
• Jin Wei, S. (1999). Corruption in Economic Development, Beneficial Grease, Minor Annoyance or Major Obstacle?, The World Bank Development Research Group Public Economics, February, Polıcy Research Working Paper 2048, Retrieved September 8, 2021, from https://documents1.worldbank.org/curated/en/175291468765621959/pdf/multi-page.pdf
• Justesen, M. K. (2008). The Effect of Economic Freedom on Growth Revisited: New Evidence on Causality from a Panel of Countries 1970–1999. European Journal of Political Economy, Volume 24, Issue 3, September, 642-660, https://doi.org/10.1016/j.ejpoleco.2008.06.003, https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0176268008000451 Knight, F. (1941). The Meaning of Freedom. Ethics, 52(1), 86-109. http://www.jstor.org/stable/2988952
• Malisoff, W. M. (1940). What Is Freedom? Philosophy of Science, July, 1940, Vol. 7, No. 3, 265-272, The University of Chicago Press on behalf of the Philosophy of Science Association, Retrieved September 3, 2021, from http://www.jstor.com/stable/184845
• McMahon F. (2014) Economic Freedom (Fraser Institute and Heritage Foundation). In: Michalos A.C. (eds) Encyclopedia of Quality of Life and Well-Being Research. Springer, Dordrecht. https://doi.org/10.1007/978-94-007-0753-5_819
• Miller, A. T. & Kim, A. B. (2014). Defining Economic Freedom, Chapter 7, 2013 Index of Economic Freedom, https://silo.tips/download/defining-economic-freedom
• Miller, T., Anthony B. K. & Roberts J. M. (2018). 2018 Index of Economic Freedom, The Heritage Foundation, USA, http://www.iberglobal.com/files/2018/heritage_2018.pdf
• Taşar, M. O. (2007). Ekonomik Özgürlük Kavramı ve Türkiye’de Ekonomik Özgürlüklerin Gelişimi. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 15, Sayı 1, 143-167. Erişim Tarihi: 2 Eylül 2021, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/262685
• The Heritage Foundation (2021). About The Index, 2021 Index of Economic Freedom, Retrieved September 3, 2021, from https://www.heritage.org/index/about
• Transparency International (2021). Corruption Perceptions Index, Retrieved September 7, 2021, from https://www.transparency.org/en/cpi/2020/index/nzl
• Türk Dil Kurumu (TDK). (2019). https://sozluk.gov.tr/
• Yayla, A. (2015). Siyaset Bilimi, Adres Yayınları / 42, 1. Baskı, Temmuz, Sertifika No: 16438, Ankara, ISBN 13: 978-975-250-044-0
• Yereli, A. B. (2003). Ekonomik Özgürlükler & Türkiye’de Devlet - Birey İlişkisi, Ankara, http://www.ahmetburcinyereli.com/EO2003.pdf
• Chapter II Corruption: Nature and Definition, Retrieved September 8, 2021, from https://ccsuniversity.ac.in/bridge-library/pdf/Corruption-Nature-def.pdf