İSLAMOFOBİ, ZENOFOBİ ve IRKÇILIĞIN İNSAN HAKLARI BAĞLAMINDA KARŞILAŞTIRMALI BİR ANALİZİ

Yıl 2022, Sayı: 44, 118 - 139, 15.12.2022

Bilal Karabulut

Öz

İnsanoğlunun “öteki” olarak algıladığı kişi ve gruplara yönelik korku, nefret ve düşmanlık duyguları beslemesi tarihsel sürecin her döneminde var olan bir gerçekliktir. Bu tarz ayrımcılık içeren ötekileştirici duygular, içsel bir his olarak var olabilir. Burada sorun bu hissin somut eylemler ile dışa vurulması ve bunun sonucu öteki olarak görülen kişi ve kişi gruplarına yönelik insan hakları ihlalleri barındıran uygulamaların ortaya çıkmasıdır. Özellikle bu tarz duyguların İslamofobi, zenofobi ve ırkçılık gibi anlayışlarla sistematik hale gelmesi ise bu insan hakları ihlallerinin tepe noktası olarak kabul edilebilir. Bu kapsamda çalışmanın temel amacı İslamofobi, zenofobi ve ırkçılık olgularının birbirinden bağımsız yapılar olarak mı yoksa birbirini destekler nitelikteki benzer anlayışlar olarak mı kabul edilmesi gerektiği sorunsalına cevap aramaktır. Çalışmanın temel varsayımı İslamofobi, zenofobi ve ırkçılık olgularının temelde benzer şekilde insanların zihnine yerleştirilen suni algılar olduğudur. İdeolojik ve siyasi amaçlarla bu üç olgunun öteki yaratmak ve bu düşman sayesinde belirli politik hedeflere ulaşmak adına özellikle siyasi elitler tarafından kurgulandığı çalışmanın bir diğer varsayımıdır. Bu bağlamda çalışmada temel olarak İslamofobi, zenofobi ve ırkçılık olguları, özellikle benzerlikleri üzerinden, karşılaştırmalı olarak analiz edilecektir. Özellikle Batılı gelişmiş ülkelerde ortaya çıkan İslamofobi, zenofobi ve ırkçılık eğilimleri somut pratikler üzerinden örneklendirilecek ve son yıllarda yaşanan olumsuz gelişmeler analiz edilecektir.

Anahtar Kelimeler

İslamofobi, Zenofobi, Irkçılık, Nefret Söylemi, İnsan Hakları

Kaynakça

• Afshar, H., Aitken, R. ve Franks, M. (2005). “Feminisms, Islamophobia and Identities”. Political Studies, 53(1), 262-283.
• Allen, C. (2016). Islamophobia. London: Routledge.
• Alshammari, D. (2013). “Islamophobia”. International Journal of Humanities and Social Science. 3(15), 177-180.
• Ba, A.D. (2009). “The Impact of the Universal Declaration of Human Rights on the Study of History”. History and Theory, 48, 20.
• Beydoun, K.A. (2016). “Islamophobia: Toward A Legal Definition And Framework”. Columbia Law Review, 116(1), 108-125.
• Bleich, E. (2011). “What Is Islamophobia and How Much Is There? Theorizing and Measuring an Emerging Comparative Concept”. American Behavioral Scientist, 55(12), 1581-1600.
• Bordeau, J. (2010). Xenophobia: The Violence of Fear and Hate. New York: The Rosen Publishing.
• Cambridge Dictionary. (2021). https://dictionary.cambridge.org/tr/s%C3%B6zl%C3%BCk/ingilizce/phobia (17.04.2021).
• Cmiel, K. (2004). “The Recent History of Human Rights”. American Historical Review, 109(1), 2004, 119-120.
• Coelho, C.M. ve Purkis, H. (2009). “The Origins of Specific Phobias: Influential Theories and Current Perspectives”. Review of General Psychology, 13(4), 335-348.
• Conway, G. ve Richardson, R. (1997). Islamophobia: A Challenge For Us All. Report of the Runnymede Trust Commision on British Muslims and Islamophobia. https://www.runnymedetrust.org/companies/17/74/Islamophobia-A-Challenge-for-Us-All.html (18.08.2021).
• Garner, S. ve Selod, S. (2014). “The Racialization of Muslims: Empirical Studies of Islamophobia”. Critical Sociology, 41(1), 1-11. Glendon, M.A. (1998). “Knowing the Universal Declaration of Human Rights”. Notre Dame Law Review, 73(5), 1153-1190.
• Goldberg, D.T. (2002). The Racial State, Malden: Blackwell Publishers.
• Gorelick, R.E. (1986). “Apartheid and Colonialism”. Comparative and International Law Journal of Southern Africa, 19(1), 70-84. Green, T.H. (2019). The Fear of Islam, Second Edition: An Introduction to Islamophobia in the West. Minneapolis: Fortress Press. Grosfoguel, R. (2016), “What is Racism?”. Journal of World-System Research, 22(1), 10-15.
• Harris, B. (2002). Xenophobia: A new pathology for a new South Africa?. Psychopathology and Social Prejudice. (Ed. D. Hook ve G. Eagle). Cape Town: University of Cape Town Press.
• Helbling, M. (2012). Islamophobia in the West. Islamophobia in the West: Measuring and Explaining Individual Attitudes, (Ed. M. Helbling). New York: Routledge.
• Ishay, M.R. (2004). The History of Human Rights: From Ancient Times to the Globalization Era. California: University of California Press.
• Kim, D.H. ve Sundstrom, R.R. (2014). “Xenophobia and Racism”. Critical Philosophy of Race, 2(1), 21-45.
• Klotz, A. (1995). Norms in International Relations -The Struggle against Apartheid-. New York: Cornell University Press. Kundnani, A. (2014), The Muslims are Coming!: Islamophobia, Extremism, and the Domestic War on Terror. London: Verso Publishing.
• MacMaster, N. (2001). Racism in Europe: 1870-2000. New York: Palgrave Macmillan.
• Marks, I.M. (1969). Fears and Phobias. New York: Academic Press.
• Merriam Webster. (2021). https://www.merriam-webster.com/dictionary/phobia (17.04.2021).
• Miglono, W.D. (2006). “The (Re) Configuration of the Racial Imperial/Colonial Matrix”. Human Architecture, 5(1), 13-28.
• Miles, R. ve Brown, M. (2003). Racism. London: Routledge.
• Moravcsik, A. (2000). “The Origins of Human Rights Regimes: Democratic Delegation in Postwar Europe”. International Organization, 54(2), 217-218.
• Norbert, K. (2009). “New Nationalism and Xenophobia in Africa -A New Inclination?”. Africa Spectrum, 44(1), 7-18.
• Nyamnjohs, F.B. (2006). Insiders and Outsiders: Citizenship and Xenophobia in Contemporary Southern Africa. London: Zed Books.
• Pedahzur, A. Ve Yishai, Y. (1999), “Hatred by Hated People: Xenophobia in Israel”. Studies in Conflict & Terrorism, 22(2), 10-117.
• Rattansi, A. (2020). Racism: A Very Short Introduction. New York: Oxford University Press.
• Rydgren, J. (2004). “The Logic of Xenophobia”. Rationality and Society. 16(2), 123-148.
• Saeed, A. (2007), “Media, Racism and Islamophobia: The Representation of Islam and Muslims in the Media”. Sociology Compass, 1(2), 443-462.
• Sayyid, S. (2014). “A Measure of Islamophobia”. Islamophobia Studies Journal, 2(1), 10-25.
• Semati, M. (2010). “Islamophobia, Culture and Race In The Age Of Empire”. Cultural Studies, 24(2), 256-275.
• Sheehi, S. (2011). Islamophobia: The Ideological Campaign Against Muslims, Atlanta: Clarity Press.
• Sheridan, L. (2006). “Islamophobia Pre- and Post-September 11th, 2001”. Journal of Interpersonal Violence, 21(3), 317-336.
• Shryock, A. (2010). Islamophobia/Islamophilia: Beyond the Politics of Enemy and Friend. Indiana: Indiana University Press.
• Sniderman, P.M., Piazza, T., Tetlock, P.E. ve Kendrick, A. (1991). “The New Racism”. American Journal of Political Science, 35(2), 423-447.
• Solomon, H. ve Kosaka, H. (2013). “Xenophobia in South Africa: Reflections, Narratives and Recommendations”. Southern African Peace and Security Studies, 2(2), 5-30.
• Solomos, J. Ve Back, L. (1996). Racism and Society. New York: Palgrave Macmillan.
• Tafira, K. (2011). “Is Xenophobia Racism?’’. Anthropology Southern Africa, 34(3-4), 114-121.
• TDK. (2021). https://sozluk.gov.tr/ (16.04.2021).
• Taras, R. (2012). Xenophobia and Islamophobia in Europe. Edinburg: Edinburg University Press.
• Yakushko, O. (2009). “Xenophobia: Understanding the Roots and Consequences of Negative Attitudes toward Immigrants”. The Counseling Psychologist, 37(1), 36-66.