MACHİAVELLİ’NİN VİRTÙ KAVRAMI ve SHAKESPEARE’İN TRAGEDYALARINDA GÖRÜNÜMLERİ

Yıl 2023, Sayı: 45, 275 - 305, 30.04.2023

Metin Topuz

Öz

Bu çalışmada ilk olarak Machiavelli’nin virtù kavramının çağındaki erdem anlayışından farklı olduğu ele alınacaktır. Ona göre virtù, Homerik Yunan aretḗsine ve Roma erdemine gönderimde bulunur, bu bağlamda bir tür beceriklilik, üstünlük ve yetkinliktir. Virtù, politik anlamda, erdemli olmak kadar erdemli görünmeyi, iyi olmak kadar kötü olmayı da içeren bir kavramdır. Machiavelli ahlaki erdem ile politik erdemi birbirinden ayırır. Ahlaki erdem ya bir zayıflık olarak görülür ya da politik erdem için kullanışlı bir aparat olarak değerlendirilir. Bu bağlamda Hükümdar’da Machiavelli için politik erdem, güç ilişkilerinde kişisel faydaya bağlı bir konum alma becerisidir. Bu çalışmanın amacı Shakespeare’in dört tragedyasında, yani Othello, Macbeth, Kral Lear ve Hamlet eserlerinde söz konusu Machiavellici virtù kavramının izlerini sürmektir. Özellikle İago, Edmund, Hamlet, Lear, Macbeth gibi karakterlerin eylemlerinde politik hırs ve beceri için ahlaki erdemi nasıl feda ettiklerine değinilmiştir. Söz konusu politik erdemin, Edmund ve İago’da olduğu gibi, zaman zaman hınç için bir kılıf olabileceğine işaret edilmiştir. Ayrıca bu erdemin yalnızca kişinin kendisinin değil, politik ilişkilere dolaylı olarak dâhil olanların da yıkımını getirdiği karakterler üzerinden gösterilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Shakespeare, Machiavelli, erdem, kötülük

Kaynakça

• Akal, C. B., (2018). Machiavelli, Makyavelizm ve Meşruiyet Sorunu. C. B. Akal (Eds.) Machiavelli, Makyavelizm ve Modernite. (ss. 26-42). Dost Yayınevi.
• Aristoteles. (2007). Nikomakhos’a etik. (Saffet Babür, Çev.). BilgeSu Yayıncılık.
• Armaner, T., (2018). Machiavelli, Fichte ve Siyasi Erdem, C. B. Akal (Ed.) Machiavelli, Makyavelizm ve Modernite. (ss. 96-103). Dost Yayınevi.
• Baldini, E., (2018). Machiavelli, Makyavelizm ve Siyasi Modernite Sorunu. C. B. Akal (Ed.) Machiavelli, Makyavelizm ve Modernite (s. 11-25). Dost Yayınevi.
• Berlin, I., (2014). Güncelliğe Karşı Machiavelli’nin Özgünlüğü. E. Bal (Çev.). Felsefelogos, 2014/3, s. 91-120.
• Bumin, T., (2018). Machiavelli Okumaları. C. B. Akal (Ed.) Machiavelli, Makyavelizm ve Modernite. (ss. 81-95). Dost Yayınevi.
• Eagleton, T., (2020). Kötülük üzerine bir deneme. (Ş. Bezci, Çev.). İletişim Yayınları.
• Eagleton, T., (2011). William Shakespeare. (A. C. Yalaz, Çev.). Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
• Herder, J. G. (2021). Shakespeare üzerine. (E. Güler, Çev.). Beyoğlu Kitabevi.
• Machiavelli, N., (2009). Adamotu. (S. Sinanoğlu, Çev.). Mitos-Boyut Tiyatro.
• Machiavelli, N., (2019). Hükümdar. (N. Adabağ, Çev.). Türkiye İş Bankası Kültür.
• Machiavelli, N., (2021). Söylevler. (A. Tolga, Çev.).: Say Yayınları.
• MacIntyre, A., (2019). Erdem peşinde: bir ahlak teorisi çalışması. (M. Özcan, Çev.). Vakıfbank Kültür.
• Nutku, Ö., (2013). Shakespeare sözlüğü. Türkiye İş Bankası Kültür.
• Platon. (2003). Devlet. (S. Eyüboğlu ve M. A. Cimcoz, Çev.). Türkiye İş Bankası Kültür.
• Shakespeare, W., (2013). Othello. (Ö. Nutku, Çev.). Türkiye İş Bankası Kültür.
• Shakespeare, W., (2014a). Hamlet. (S. Eyüboğlu, Çev.). Türkiye İş Bankası Kültür.
• Shakespeare, W., (2014b). Macbeth. (S. Eyüboğlu, Çev.). Türkiye İş Bankası Kültür.
• Shakespeare, W., (2019). Romeo ve Juliet. (Ö. Nutku, Çev.). Türkiye İş Bankası Kültür.
• Shakespeare, W., (2021). Kral Lear. (Ö. Nutku, Çev.). Türkiye İş Bankası Kültür.
• Skinner, Q., (2002). Machiavelli. (C. Atila, Çev.). Altın Kitaplar.
• Yakar, T. (2014). Machiavelli’de İnsan Doğası. Felsefelogos, 2014/3, s. 131-144.
• Yılmaz, L. (2018). Machiavelli Galiba Büyük Bir Şaka. C. B. Akal (Ed.) Machiavelli, Makyavelizm ve Modernite. (ss. 43-50). Dost Yayınevi.
• Zelyüt, S. (2018). Makyavelyen Virtù, C. B. Akal (Ed.) Machiavelli, Makyavelizm ve Modernite. (ss. 51-62). Dost Yayınevi.