جاءت هذه الدراسة الموسومة بأسباب النسخ في أحكام الشريعة دراسة مقاصدية، دراسة مفصلة لمفهوم النسخ وأسبابه في أحكام الشريعة.
وفي هذا الدراسة تم تسليط الضوء على أسباب النسخ في الأحكام الشرعية، وبيان مدي ارتباطها بمقاصد الشريعة من خلال حفظها للكليات الخمسة وهي الدين، والنفس، والعقل، والنسل، والمال.
فالنسخ صورة من صور حفظ الشريعة، حيث أن النسخ يكون في الفروع، أما أصول الدين والقواعد الكلية فلا نسخ فيها بدليل الاستقراء، وإذا ما حدث نسخ جزء من أجزائها فهو شكل من أشكال الحفظ .
ومن خلال البحث واستقراء مقاصد الشريعة نجد أن أسباب النسخ تعود إلي النسخ بسبب التخفيف وبسبب التدرج في الأحكام، وبسبب تغير المكان، وبسبب مراعاة المصالح ودرء المفاسد.
وقد اتبع في الدراسة المنهج الاستقرائي الوصفي وذلك باستقراء النصوص والأدلة المتعلقة بالنسخ في أحكام الشريعة، واتبع في الدراسة المنهج الاستنباطي في بيان أسباب النسخ في أحكام الشريعة دراسة مقاصدية.
Şer‘î Hükümlerde Neshin Sebepleri başlıklı bu çalışma, gayeci metodla neshin maksatlarını tespit etmek amacıyla yapılmıştır. Çalışmada öncelikle nesh konusunu bilmenin önemi ve neshin hikmetleri hakkında kısa bir giriş yapılmış, daha sonra neshin sebeplerinin neler olduğu üzerinde durulmuştur. Daha önceki bazı araştırmalarda tespit edildiği üzere neshin sebeplerini dört maddeye indirgemek mümkündür. Bunlar, hükümleri kolaylaştırmak, hükümleri tedrici olarak ağırlaştırmak, hükümleri değişen ictimai duruma uygun hale getirmek ve son olarak mefsedete engel olup maslahatı celbetmektir. Neshin sebepleri ele alınırken birçok örnek verilerek tümevarım yöntemi kullanılmıştır. Hangi tür hükümlerin neshe konu olup olamayacağı meselesi makasıdla ilgili tartışmaları doğrudan ilgilendirmektedir. Zira Hanefi usulcüler arasındaki genel yaklaşıma göre başta tevhidle ilgili esaslar olmak üzere din, can, nesil, mal ve akıldan ibaret beş zaruri esasın korunmasıyla ilgili külli kaideler neshe konu değildir. Beş zaruri esasın korunduğu bazı şer‘î hükümlerde meydana gelen nesih örneklerinde, belirtilen esasları koruma gayesinin devam ettiği görülebilmektedir.
Birincil Dil | Arapça |
---|---|
Bölüm | Makaleler |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 31 Ağustos 2023 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 Sayı: 46 |
.