Murad Efendi ve Hersek İzlenimleri

Yıl 2008, Sayı: 8, 119 - 134, 31.12.2009

Mehmet Uysal

Öz

Seyahatnameler, sosyal tarih açısından kayda değer belgelerdi. Osmanlı coğrafyasını içeriden birisinin bakış açısıyla anlatan Almanca bir seyahatname, aynı zamanda Hersek'i de konu edinmektedir. Avusturya asıllı Osmanlı diplomatı, şair ve yazar Murad Efendi (Franz von Wemer), 1858 yılında Hersek'i Kemal Bey'in sekreteri olarak ziyaret etmiş ve buradaki gözlem ve izlenimlerini 1877 yılında yayımladığı "Türkische Skizzen" adlı seyahatnamesinde okuyucuyla paylaşmıştır. Yazar gerek Osmanlı'nın Balkan politikası, gerekse Avrupalıların 19. yüzyıldaki bölgeye ilişkin planları ve faaliyetleri hakkında ilginç tespit ve gözlemlerde bulunmaktadır. Bu makalede; yazarın Hersek izlenimleri incelenecek ve gtınümOz için bazı ipuçları bulunmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Murad Efendi, Franz von Werner, Seyahatname, Hersek

Kaynakça

• ....................... ; Klange aus dem Osten, Druckerei des Atheneum, Pest 1869 .
• ....................... ; Ost und West, Schulzesche Hof- Bucbhandlung und Hof­ Buchdruckerei, Pest 1869.
• . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . ... ; Türkiye Manzaraları, (Çev. Alev Sunata Kının), Sunuş: Mehmet Uysal, Kitap Yayınevi, İstanbul 2007.
• Allgemenie Deutsche Biographie; Verlag von Dunker und Humbolt, Cilt 42, Leipzig 1877.
• ARMAOĞLU, Fahir H.; Siyasi Tarih 1789-1960, Sevinç Matbaası, Ankara 1973. EFENDI, Murad; Türkische Skizzen, 2 Cilt, Verlag der Dürr'schen Buchhandlung, Leipzig 1877.
• http://www.bibilgi.com/Mostar-(%C5%9Fehir), (Erişim tarihi: 10.08.2009)
• http://www.most.ba/02122/083.htm; Salko SARIC, "Murad Efendı u Mostaru 1858. Godine Austrijski knjizevnik i diplomat Franz von Werner u sluzbi Otomanskog carstva'', Mosy, Mastar 1999, (Erişim tarihi: 27.04.2009).
• KOSCH, Wilhelm; "Ein österreichischer Dichter und Tlirkischer Diplomat in. Holland", Der Wachter, 1940, Yıl 22, Sayı: 1, s. 51-52. Leipziger Zeitung, Wissenscbaftliche Beilage, 3 Aralık I 876.
• NUTKU, Ôzdemir; "Murad Efendi Adında Bir Osmanlı", Meydan, 10 Ocak 1967.
• SANDER, Oral, Siyasi Tarih. İlkçağlardan 1918'e, İmge Kitabevi, Ankara 20009•
• SAUER, C. M; "Murad Efendi. Ein Erinnerungsblatt", Magazin für die Literatur des In- und Auslandes, Leipzig 26 Kasım 1881.
• TANER, Haldun; "Murad Efendi Adında Bir Osmanlı", Milliyet, 14.03.1981. TİMUR, Taner; Osmanlı Kimliği, İmge Kitabevi, Ankara 20004•
• UYSAL, Mehmet; Avusturyalı Murad Efendi. Biyografisi ve Türkiye Seyahatnmaest Fakülte Kitabevi, Isparta 2004.
• ZIEGLER, Heinrich; Murad Efendi (Franz von Werner). Eine Biographie und Würdigung seiner dramatischen Werke, Yayımlanmış Doktora Tezi, Dortınund 1917.