Yakın dönemde ortaya atılan toplumsal cinsiyet (Gender) teorisine göre bireyin cinsiyetinin ailedeki görevi üzerinde hiçbir etkisi bulunmamaktadır. Toplumsal roller bireyin cinsiyetine göre dağıtılamayacağı gibi biyolojik ve psikolojik yapılarına göre de dağıtılamaz. Tarih boyunca görevleri bireyler arasında bölüştüren, gelenek ve göreneklere dayalı kültürel çevredir. Bu teoriye göre insanlar kültürel çevrelerinin kendilerine verdiği rollere bağlı kalmak mecburiyetinde değildir. Toplumsal rollerin ve ailedeki görevlerin yeniden ele alınması ve çağın ruhuna uygun olarak yeniden biçimlendirilmesi gerekir. Bu teorinin kökleri Batı'nın materyalist ateizm felsefelerine kadar uzandığı için ağırlıklı olarak bu teoriyi benimseyenler dinlerin, cinsiyet rollerini belirlemek amacıyla ihdas edildiğine inanmaktadırlar. Bütün bunlara karşılık, İslam hukukunda cinsiyet, toplumsal rolleri belirlemek konusunda büyük bir etki ve yetkiye sahiptir. Toplumsal roller, bireylerin doğasına ve biyolojik psikolojik yapılarına göre dağıtılmıştır. Bu araştırmada İslam Aile Hukukundaki evlilik, velayet ve kavvamiyete ilişkin temel hükümler toplumsal cinsiyet teorisiyle mukayese edilmektedir. İslam hukukunda toplumsal cinsiyet teorisinin tam aksine, cinsiyetin toplumsal rolleri belirlemekte önemli ve etkin bir role sahip olduğu ortaya konulmaktadır.
Anahtar Kelimeler: İslam Hukuku Evlilik Velayet Aile Reisliği Gender Teorisi
يأتي هذا البحث الموسوم بالولاية في الزواج والقوامة بين الرؤية الجندرية والفقه الإسلامي لإبراز أثر الجنس -أو الذكورة والأنوثة- من عدمه على الأدوار الاجتماعية ووظائفها، وعلى وجه الخصوص الولاية في الزواج والقوامة. فالفقه الإسلامي يرى أن الجنس له دور فعال وأثر كبير في تحديد هذه الأدوار الاجتماعية؛ لأنها أدوار موزعة على الجنسين بناء على فطرتهما وتكوينهما البيولوجي والسيكولوجي. في حين تتجه الرؤية الجندرية إلى أن الجنس ليس له أي أثر ودور في تحديد هذه الأدوار، بل أن بيئة الإنسان الثقافية المبنية على أعراف وتقاليد هي التي تقسم هذه الأدوار بين الجنسين، وبالتالي ليس من الضرورة الاستمرار على هذا النمط، بل لا بد من إعادة النظر في هذه المفاهيم وصياغتها بما يتماشى مع روح العصر، وخروجًا من النظرة الفقهية الذكورية للمفاهيم المذكورة أعلاه.
وقد سلك البحث المنهج الاستقرائي في المادة العلمية، وكذلك التحليلي النقدي الفقهي؛ لنقض الادعاءات والمفاهيم التي تتباها الرؤية الجندرية حول الزواج والولاية والقوامة، وحول دعوى ذكورية الفقه الإسلامي.
Birincil Dil | Arapça |
---|---|
Konular | Hukuk ve Din |
Bölüm | Makaleler |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 31 Aralık 2023 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 Sayı: 47 |
.