İslam Aile Hukukunda Evlilik Nafakası

Yıl 2024, Sayı: 48, 24 - 38, 30.04.2024

Saada Rouamba , Ahmet Muhammet Peşe

https://doi.org/10.61904/sbe.1279631

Öz

İslam Aile Hukukunda evlilik nafakası, nikah akdinin sonuçlarından bir tanesidir. Nafakanın akdin sonucu olması, herhangi bir anlaşmaya gerek duyulmaksızın evlilik devam ettiği sürece kocanın, eşine nafaka ödemekle yükümlü olduğu anlamına gelmektedir. Nafaka yükümlüsü olan taraf kocadır. Nafaka hakkına sahip olan taraf ise kadın eştir. Bu hüküm, kocanın fakir, gaib, hasta olması ya da kadın eşin zengin olması durumunda değişmemektedir. Kadın eşin hayatını idame ettirebilmesi için gerekli olan yeme, içme, giyinme ve barınma ihtiyaçlarının karşılanması gerekmektedir. Nafaka miktarında karı-kocanın ekonomik durumu ile içinde yaşadıkları toplumun örf-adetleri belirleyicidir. Kadın hukuken ev işlerini yapmakla sorumlu değildir. Bu nedenle gerekli şartlar oluştuğu takdirde kocanın karısı için hizmetçi tutması gerekli görülmektedir. Kadının nafakaya hak kazanması, nikah akdinin sahih bir şekilde yapılmasına ve kocasıyla birlikte olmaktan kaçınmamasına bağlıdır. Kocanın yükümlülüğünü yerine getirmemesi durumunda kadın eşin mahkemeye başvurup hakkını talep etmesi mümkündür. Kocanın herhangi bir mal bırakmadan gaib olması durumunda hakimin karı-koca arasını tefrik edip edemeyeceği hususu bilginler arasında ihtilaflıdır.

Anahtar Kelimeler

İslam Hukuku, İslam Aile Hukuku, Nafaka, Evlilik Nafakası, Aile Nafakası

ماهية النفقة الأسرية وشروط استحقاقها في الفقه الإسلامي

Öz

في الفقه الإسلامي، تعتبر النفقة إحدى آثار عقد النكاح. وكون النفقة من آثار عقد النكاح يعني به أن الزوج ملزم بدفع النفقة لزوجته طالما استمر الزواج، دون الحاجة إلى اتفاق بينهما. الطرف المسؤول عن النفقة هو الزوج. صاحب الحق هو الزوجة. ولا يتغير هذا الحكم إذا كان الزوج فقيرا أو غائبا أو مريضا أو إذا كانت الزوجة غنية. لكي تحافظ الزوجة على حياتها، من الضروري قضاء احتياجات الطعام والشراب والملبس والمسكن. إن الوضع الاقتصادي للزوج والزوجة وعادات المجتمع الذي يعيشان فيه عوامل حاسمة في مقدار النفقة. المرأة ليست مسؤولة قانونا عن القيام بالأعمال المنزلية. لهذا السبب، يعتبر من الضروري للزوج أن يوظف خادمة لزوجته إذا توفرت الشروط اللازمة. حق المرأة في النفقة مرهون بكون عقد النكاح صحيحا ولا تتهرب من البقاء مع زوجها. إذا لم يف الزوج بواجبه، فيجوز للزوجة التقدم للمحكمة والمطالبة بحقها. في حالة تغيب الزوج دون ترك أي ممتلكات هناك خلاف حول هل القاضي يستطيع التمييز بين الزوج والزوجة

Anahtar Kelimeler

الفقه, الاحوال الشخصية, النفقة, النفقة الزوجية, النفقة الاسرية

Kaynakça

• Abdullah b. Abdilazîz ‘Ankarî, er-Ravdu’l-murbi‘, thk. Ahmet b. Abdilazîz, Daru Atla’ el-Kadra’, 1. Baskı, yy. yt.
• Abdullâh eş-Şerkâvî b. Hicâra, Hâşiyetü’ş-şerkâvî ‘alâ Tuhfeti’t-tullâ, Dârü’l-Ma‘rife, Lübnan, yt.
• Abdülkerîm Zeydân, el-Mufassal fi Ahkâmi’l-Mer’eti ve’l-Beytü’l-Müslimü fi’ş-Şerîati’l-İslâmiyyeti, Müessesetü’r-Risâleti, 1. Baskı, Beyrut, 1993
• Âmir, ‘Abdulazîz. el-Ahvâlü’ş-şahsiyye fi’ş-şerî‘ati’l-İslâmiyye fıkhen ve kadâ’en. Kahire: Dârü’l-Fikri’l-‘Arabî, 1. Basım, 1984
• Aynî, Bedrüddîn Mahmûd b. Ahmed. Nahbü’l-efkâr fî tenkîhi mebâni’l-ahbâr fî şerhi ma‘âni’l-âsâr.: Daru İbni Hazm, 1. Basım, yy, 2021.
• Bedrân ebü’l-‘Aynen. el-Fıkhü’l-mukâran li’l-avhâli’ş-şahsiyye beyne mezâhibi’s-sünniye ve’l-mezâhibi’l-Ca‘ferî ve’l-kânûn. Dârü’n-Nehdati’l-‘Arabiyye, Lübnan, 1967
• Buhârî, Muhammed b. İsmâîl, Sahih-i’l-Buhârî, Dâru İbnü Kesir, Dımaşk, 1993
• Câbir, Ebûbekir. Eyserü’t-tefâsîr li-kelâmi’l-‘Aliyi’l-Kebîr. Suudi Arabistan: Mektebetü’l-‘Ulûmi ve’l-Hikem, 1. Basım, 1997.
• Cezîrî, Abdurrahman b. Muhammed, el-Fıkh ale’l-Mezâhibi’l-Erbeati, Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, yy.
• Ciyâş, Abdulhamîd. el-Ahkâmü’ş-şer‘iyye li’z-zevâc ve’t-talâk ve âsâruhüm. Lübnan: Dârü’n-Nehdati’l-‘Arabiyye, 2009.
• Ebâdî Lem'iye, en-Nefakatü’z-zevciyye fi’l-fıkhi’l-İslâmî ve’l-kânûni’l-Cezâ’irî, Yüksek Lisans Tezi, El-Buayra Üniversitesi.
• Ebû Dâvûd, Süleyman b. el-Eş’As, Sünenu Ebî Dâvûd, Müessesetü’r-Risâleti, Lübnan, 2009.
• Ebu Zuhra, Muhammed, el-Ahvâlu’ş-Şahsiyyetü, Dâru’l-Fikri’l-Arabiyyi, 2. Baskı, yy., ty
• Guryânî, Sâdık b. Abdurrahman, Mudevvenetu’l-Fıkhı’l-Mâlikiyyi ve Edilletuhu, Müessesetü'r-Reyyan, 1. Baskı, Beyrut, 2002
• Hırzullâh, ‘Abdulkâdir. el-Hulâsa fî ahkâmi’z-zevâci ve’t-talâk fi’l-fıkhi’l-İslâmî ve kânûni’l-üsre. Cezayir: Dârü’l-Haldûniyye, 2009.
• İbn Âbidin, Muhammed Emin b. Ömer. Reddü’l-Muhtâr Ala’d-Durrü’l-Muhtâr Fî Şerhi Tenvîr'il-Ebsâr, thk. Muhammed Âdil, Ahmed Abdulmevcud, Dâru Âlemi’l-Kütüp, Riyad, 2003.
• İbn Kudâme, Abdullah b. Ahmed, el-Muğnî, Dâru’l-Kütüb el-İ’miye, 1. Baskı, Lübnan, 1994
• İbn Manzûr, Muhammed b. Mükerrem b. Alî, Lisânu’l-Arab, Dâru Sadr, 3. Baskı, Beyrut, 1993.
• İbn Rüşd el-Hafîd, Ebü’l-Velîd Muhammed b. Ahmed b. Muhammed, Bidâyetü’l-Müctehid ve Nihâyetü’l-Muktesid, Dâru’l-Ma’rife, 6. Baskı, Lübnan, 1982.
• İbnü Mâce, Muhammed b. Yezîd el-Kazvînî, Sünenü İbnü Mâce, Müessesetü’r-Risâleti, 2009.
• İbrâhim b. Muhammed b. Abdillah b. Muhammed İbn Müflih, el-Mübdi‘ fî şerhi’l-mukni‘ Dârü’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, Beyrut, 1997.
• Kâsânî, Ebu Bekr b. Mesûd, Bedâiu’s-Sanâiî fi Tertîbi’ş-Şeraiî, Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2. Baskı, Beyrut. ty. Kurtubî, Muhammed b. Ahmed b. Ebu Bekir, el-Cami’ li Ahkâmi’l-Kur’ân, Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyyeti, 5. Baskı, Lübnan, 1996.
• Mâverdî, Ali b. Muhammed, el-Hâvî’l-Kebîr, Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyyeti, 1. Baskı, thk. Muhammed Âdil, Ahmed Abdulmevcud, Beyrut, 1999.
• Muhammed b. Sâlih ‘Useymîn, eş-Şerhu’l-mumti‘ ‘alâ Zâdi’l-müstanki‘, Dâru İbni’l-Cevzî, 1422.
• Müslim, Müslim b. Haccâc, Sahîhu Müslim, Matbaatu’i-İssa el-Halebî, el-Kâhire, 1955.
• Nesâî, Ebu Abdurrahman Ahmed b. Şuayb, es-Sünenü’l-Kübra, Dâru’l-Kütüb el-İ’miye, Lübnan, 1991
• Nevevî, Muhyiddîn Yahya b. Şeref, Ravdatu’t-Tâlibîn ve Umdetü’l-Müftîn, Daru İbni Hazm, 1. Baskı, yy., 2002.
• Râzî, Muhammed b. Ebû Bekir. Muhtâru’s-sıhâh, el-Mektebet’ül Asrîyyetü, Beyrut. 1999.
• Şirbînî, Muhammed b. Ahmed el-Hatîb, Mugni’l-Muhtâc İlâ Ma’rifeti Ma’âni Elfâz’il-Minhâc, Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1. Baskı, yy., 1994.
• Vehbe ez-Zuhaylî, el-Fıkhu’l-İslâmiyyi ve Edilletuhu, Dâru’l-Fikr, Dimeşk, yt.
• Vehbe ez-Zuhaylî, Mevsûatü’l-Fıkhı’l-İslâmî, Dâru’l-Fikr, 3. Baskı. yy., 2012.