VAROLUŞÇU YAKLAŞIMA DAYALI EĞİTİM PROGRAMININ BİREYLERİN ÖLÜM KAYGISI, YALNIZLIK ve MUTLULUK DÜZEYLERİNE ETKİSİ: BİR PİLOT ÇALIŞMA

Yıl 2024, Sayı: 48, 139 - 160, 30.04.2024

Volkan Demir

https://doi.org/10.61904/sbe.1314326

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmanın amacı Yaşantı Odaklı Varoluşçu Yaklaşıma Dayalı Eğitim Programının bireylerin ölüm kaygısı, yalnızlık ve mutluluk düzeylerine etkisini incelemektir. Çalışma, ön test - son test modelli yarı deneysel bir araştırmadır. Çalışmanın bağımsız değişkeni; ön test ve son test arasında çalışma grubuna uygulanan yaşantı odaklı varoluşçu yaklaşıma dayalı programdır. Araştırmanın bağımlı değişkeni ise çalışma grubunda yer alan bireylerin ölüm kaygısı, yalnızlık ve mutluluk düzeyleridir. Çalışma grubunu katılım ölçütlerini karşılayan ve 22-36 yaş aralığında 10’u kadın 4’ü erkek olmak toplam 14 katılımcı oluşturmaktadır. Araştırmada katılımcılara çalışma başlamadan önce ve sekiz haftanın sonunda Thorson-Powell Ölüm Kaygısı Ölçeği, UCLA-Yalnızlık Ölçeği ve Oxford Mutluluk Ölçeği uygulanmıştır. Çalışma grubuna sekiz oturumluk Yaşantı Odaklı Varoluşçu Yaklaşıma Dayalı Eğitim Programı uygulanmıştır. Programının etkililiğini değerlendirmek için çalışma sonunda ulaşılan verilerin çözümlenmesinde Wilcoxon İşaretli Sıra Testi kullanılmıştır. Yapılan analizler, uygulanan Yaşantı Odaklı Varoluşçu Yaklaşıma Dayalı Eğitim Programının, katılımcıların mutluluk düzeylerini yükseltmede olumlu bir etkiye sahip olduğunu ancak ölüm kaygısı ve yalnızlık düzeylerini azaltmada ise etkili olmadığını göstermektedir. Araştırmanın sonuçları, sınırlılıkları ve güçlü yanları alanyazın ışığında tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Psikoloji, Varoluşçu Yaklaşım, Ölüm Kaygısı, Yalnızlık, Mutluluk

Kaynakça

• Akgül, H., ve Yeşilyaprak, B. (2018). Yalnızlığı azaltma psiko-eğitim programının yaşlıların yalnızlık düzeyine etkisi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 8(14), 11-52. https://doi.org/10.26466/opus.401331
• Alimohammadi, M., Sharifi-Daramadi, P., ve Noohi, S. (2020). Effectiveness of group logo-therapy program on existential anxiety among patients with metabolic syndrome. Journal of Medicinal and Chemical Sciences, 3(3), 286-299.https://doi.org/10.26655/jmchemscı.2020.3.8
• Alkan, A. T. (1999). Bir düğün gecesi denemesi. Düşünen Siyaset, 1(4), 25-31.
• Arndt, J., Routledge, C., Cox, C. R., ve Goldenberg, J. L. (2005). The worm at the core: A terror management perspective on the roots of psychological dysfunction. Applied and Preventive Psychology, 11(3), 191-213. https://doi.org/ 10.1016/j.appsy.2005.07.002
• Bahmani, B., Najjar, M. M., Sayyah, M., Shafi-Abadi, A., ve Kashani, H. H. (2016). The effectiveness of cognitive-existential group therapy on increasing hope and decreasing depression in women-treated with haemodialysis. Global journal of health science, 8(6), 219. https://doi.org/10.5539/gjhs.v8n6p219
• Barekati, S., Bahmani, B., Naghiyaaee, M., Afrasiabi, M., ve Marsa, R. (2017). The effectiveness of cognitive-existential group therapy on reducing existential anxiety in the elderly. Middle East Journal of Family Medicine, 15(8), 75-83.
• Bilgin, O. ve Sarıcı, H. (2018). Türk Arabesk Müziğinin Varoluşçu Terapinin Temel Kavramları Açısından İncelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 7(3), 201-208.
• Boss, M. (1963). Psychoanalysis and daseinsanalysis (1rd ed.). Basic Books.
• Breitbart, W., Rosenfeld, B., Gibson, C., Pessin, H., Poppito, S., Nelson, C., Tomarken, A., Timm, A. K., Berg, A., Jacobson, C., Sorger, B., Abbey, J., Olden, M. (2010). Meaning-centered group psychotherapy for patients with advanced cancer: A pilot randomized controlled trial. Psycho-oncology, 19(1), 21–28. https://doi.org/10.1002/pon.1556
• Callaway, R. J. (2009). Confirmatory factor analyses of two social desirability scales and the investigation of their contribution to measures of well-being (Doctoral dissertation, University of British Columbia). https://dx.doi.org/10.14288/1.0070828
• Camus, A. (2011). Yabancı. Çev.: Vedat Günyol. İstanbul: Can Yayınları
• Combs, D. C. (1981). The effects of selected death education curriculum models on death anxiety and death acceptance. Death Education, 5(1), 75-81. https://doi.org/10.1080/07481188108252080
• Cooper, M. (2012). The existential counselling primer: A concise, accessible and comprehensive introduction (1rd ed.). PCCS Books.
• Corey, G. (2019). Psikolojik danışma, psikoterapi kuram ve uygulamaları (8. Basım). Mentis Yayıncılık.
• Demir, A. (1989). UCLA yalnızlık ölçeğinin geçerlik ve güvenirliği. Türk Psikoloji Dergisi, 7(23), 14–18.
• Demir, V. (2018). Varoluşçu yaklaşıma dayalı grup terapisinin bireylerin ruhsal belirti düzeylerine etkisi. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(11), 149-167.
• Doğan, T., ve Çötok, N. A. (2011). Oxford mutluluk ölçeği kısa formunun Türkçe uyarlaması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. [Adaptation of the Short Form of the Oxford Happiness Questionnaire intoTurkish: A Validity and Reliability Study]. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(36), 165-172.
• Durlak, J. A. (1979). Comparison between experiential and didactic methods of death education. OMEGA-Journal of Death and Dying, 9(1), 57-66. https://doi.org/10.2190/1bq0-hltl-wl45-4quv
• Eshbaugh, E., ve Henninger, W. (2013). Potential mediators of the relationship between gender and death anxiety. Individual Differences Research, 11(1).
• Frankl, V. (1986). The doctor and the soul: From psychotherapy to logotherapy. Random House.
• Frankl, V. E. (2009). İnsanın anlam arayışı (5. Baskı). İstanbul: Okuyan Us Yayınları.
• Freud, S. (1992). Endişe (2. Basım). Dergâh yayınları.
• Furer, P., ve Walker, J. R. (2008). Death anxiety: A cognitive-behavioral approach. Journal of Cognitive Psychotherapy, 22(2), 167-182. https://doi.org/10.1891/0889-8391.22.2.167
• Gallup, C. S. C. (1981). A study to determine the effectiveness of a social skills training program in reducing the perceived loneliness of social isolation. Unpublished doctoral dissertation, Ohio University, Athens, OH.
• Geçtan, E. (1989). Çağdaş yaşam ve normal dışı davranışlar (5. Basım). Remzi Kitabevi.
• Hills, P., ve Argyle, M. (2002). The Oxford Happiness Questionnaire: a compact scale for the measurement of psychological well-being. Personality and individual differences, 33(7), 1073-1082. https://doi.org/10.1016/S0191-8869(01)00213-6
• Ilgar, M. Z., ve Ilgar, S. C. (2019). Varoluşçu psikolojik danışma ve psikoterapi: Teori ve pratiği. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 23(1), 193-220.
• Karaca, F., ve Yıldız, M. (2001). Thorson-powell ölüm kaygısı ölçeğinin Türkçe çevirisinin normal popülasyonda geçerlik ve güvenirlik çalışması. Tabula Rasa, 1(1), 43-55.
• Karasar, N. (2010). Bilimsel araştırma yöntemleri: kavramlar, teknikler ve ilkeler (21. Basım). Nobel Yayınevi.
• Kastenbaum, R. (Ed.). (2000). The psychology of death (3rd ed.). Springer Publishing Company.
• Koçak, H. A. ve Bingöl, T. (2022). Müslüm Gürses Şarkılarının Varoluşçu Terapinin Temel Kavramları Açısından İncelenmesi. Journal of Sustainable Education Studies, Özel Sayı 1 (S1), 114-122.
• Koçak, R., ve Gökler, R. (2008). Varoluşsal yaklaşımda psikolojik danışma ve gruba uygulanışı. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, (3)2, 91-107.
• Kübler-Ross, E. (1997). Ölüm ve ölmek üzerine (1. Basım). Boyner Holding Yayınları.
• Lee, J. Y. (1997). Reduction of death anxiety through geriatric ministry. Unpublished doctoral dissertation, Oral Roberts University.
• Malpas, J., ve Solomon, R. C. (2006). Ölüm ve felsefe (1. Basım). İthaki Yayınları.
• May, R., Angel, H., ve Ellenberg, H. F. (Eds.). (1958). Existence: A new dimension in psychiatry and psychology. Basic Books. https://doi.org/10.1037/11321-002
• Miles, M. S. (1980). The effects of acourse on death and grief on nurses' attitudes toward dying patients and death. Death Studies, 4(3), 245-260. https://doi.org/10.1080/07481188008252974
• Mok, E., ve Kam-yuet, F. (2002). The issue of death and dying: employing problem-based learning in nursing education. Nurse Education Today, 22(4), 319-329. https://doi.org/10.1054/nedt.2001.0708
• Nietzsche, F. (2019). Böyle Buyurdu Zerdüşt (1.Basım). İlgi Kültür Sanat Yayıncılık Ltd. Şti.
• Noyes, J., Stuart, S., Longley, S. L., Langbehn, D. R., ve Happel, R. L. (2002). Hypochondriasis and fear of death. The Journal of nervous and mental disease, 190(8), 503-509. https://doi.org/10.1097/00005053-200208000-00002
• Odacı, H. (2003). İnsan ilişkileri beceri eğitiminin üniversite öğrencilerinin yalnızlık düzeylerine etkisi. Psikiyatri Psikoloji Psikofarmakoloji Dergisi, 11, 310-315.
• Raptis, B. K. (2020). Nietzsche’nin bakışından varoluşçuluk. Kaygı. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, 19(2), 500-517.
• Russell, D., Peplau, L. A., ve Ferguson, M. L. (1978). Developing a measure of loneliness. Journal of personality assessment, 42(3), 290-294. https://doi.org/10.1207/s15327752jpa4203_11
• Schneider, K. J. (2008). Existential-integrative psychotherapy (1rd ed.). Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203941119
• Schneider, K. J., ve Krug, O. T. (2015). Varoluşçu Hümanistik Terapi (1. Baskı). Okuyan Us.
• Sharf, R. S. (2014). Psikoterapi ve psikolojik danışma kuramları: Kavramlar ve örnek olaylar (5. Basım). Nobel Yayın Dağıtım.
• Stolorow, R. D. (1979). Defensive and arrested developmental aspects of death anxiety, hypochondriasis and depersonalization. International Journal of Psycho-Analysis, 60, 201-213.
• Strachan, E., Schimel, J., Arndt, J., Williams, T., Solomon, S., Pyszczynski, T., ve Greenberg, J. (2007). Terror mismanagement: Evidence that mortality salience exacerbates phobic and compulsive behaviors. Personality and Social Psychology Bulletin, 33(8), 1137-1151. https://doi.org/10.1177/0146167207303018
• Tanhan, Y. D. (2013). Ölüm Eğitiminin Üniversite Öğrencilerinde Ölüm Kaygısı ve Psikolojik İyi Olmaya Etkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 184-200.
• Thorson, J. A., ve Powell, F. C. (1992). A revised death anxiety scale. Death Studies, 16(6), 507-521. https://doi.org/10.1080/07481189208252595
• Tillich, P. (1952). The courage to be (1rd ed.). Yale University Press. https://doi.org/10.1177/004057365501100417
• Van Deurzen, E., ve Arnold Baker, C. (2017). İnsan meselelerine varoluşçu bakışlar: Terapi uygulama el kitabı (1. Basım). Aletheia Kitap.
• Vos, J., Craig, M., ve Cooper, M. (2015). Existential therapies: A meta-analysis of their effects on psychological outcomes. Journal of consulting and clinical psychology, 83(1), 115. https://doi.org/10.1037/a0037167
• Waterman, A. S. (1993). Two conceptions of happiness: Contrasts of personal expressiveness (eudaimonia) and hedonic enjoyment. Journal of Personality and Social Psychology, (64), 678-691. https://doi.org/10.1037/0022-3514.64.4.678
• Wittmaier, B. C. (1980). Some unexpected attitudinal consequences of a short course on death. OMEGA-Journal of Death and Dying, 10(3), 271-275. https://doi.org/10.2190/qrj4-gptr-plgd-dfm0
• Yalom, İ. D. (2001). Varoluşçu psikoterapi (3. Basım). Kabalcı Yayınevi.
• Yeaworth, R. C., Kapp, F. T., ve Winget, C. (1974). Attitudes of nursing students toward the dying patient. Nursing research. https://doi.org/10.1097/00006199-197401000-00006
• Ziaee, A., Nejat, H., Amarghan, H. A., ve Fariborzi, E. (2021). Existential therapy versus acceptance and commitment therapy for feelings of loneliness and irrational beliefs in male prisoners. European Journal of Translational Myology. 32(1). https://doi.org/10.4081/ejtm.2022.10271.