AVRUPA ORDUSU ve NATO İKİLEMİ

Yıl 2024, Sayı: 48, 161 - 189, 30.04.2024

Orhan Göktepe

https://doi.org/10.61904/sbe.1403794

Öz

Barış ve istikrarı sürdürmek için Avrupa kıtasında bütünleşme çabaları uzunca bir süre üzerinde önemle durulan bir konu olmuştur. Hiç şüphesiz bu birliktelik iradesini koruyacak bir silahlı gücün oluşturulması da bu çabalara paralel olarak sürdürülmüştür. Avrupa Ordusu kurma konusunda en temel girişim, II. Dünya Savaşını müteakip kıtada Sovyet tehdidine karşı bir güç oluşturma ihtiyacından kaynaklanmıştır. Ancak savaş sonrası Avrupa devletlerinin bu tehdidi karşılayacak güçten uzak olmaları nedeniyle ABD öncülüğünde kurulan NATO vasıtasıyla bu ihtiyaç karşılanmıştır. Sovyetlerin yıkılması Avrupa üzerindeki tehdidin ortadan kalkmasına neden olmuş, AB kendi menfaatlerine uygun daha bağımsız dış ve güvenlik politikaları geliştirmeye yönelmiştir. Fakat NATO ve ABD’ye olan güvenlik bağımlılığı buna engel olmaktadır. Kıtasında yaşanan krizlere dahi müdahalede NATO ve ABD’nin yardımına muhtaç olma gerçeği, ortak bir Avrupa askeri kuvvetin kurulmasına yönelik iradenin güçlenmesine neden olmuştur. Ancak, kurulacak bir ordunun NATO kadar güçlü ve caydırıcı olamayacağı ve ABD’nin kıtanın korumasındaki rolünü zayıflatabileceği endişesi bir ikileme neden olmaktadır. Makalede, küresel çok kutuplu düzene geçişle birlikte Avrupa güvenlik yapılanmasında NATO’nun varlığı ile müşterek bir Avrupa ordusu kurulması gayretlerinin yarattığı çelişkiler incelenmiş ve yorumlanmıştır. Avrupa güvenlik mimarisinin oluşumunda önemli rol oynayan siyasi liderlerin görüşleri, basın açıklamaları ve komisyon raporlarının bütünselliği dikkate alındığında bir Avrupa ordusu teşkilinin kaçınılmaz olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Avrupa Birliği,, Avrupa Ordusu, NATO

Etik Beyan

Makale, etik kurul izni gerektirmeyen bir çalışmadır

Kaynakça

• A Strategic Compass for a stronger EU security abd defence in the next decade. (2022, March 21). Council of the EU Press release. www.consilium.europa.eu/en/press/press-releases/2022/03/21/a-strategic-compass-for-a-stronger-eu-security-and-defence-in-the-next-decade/
• Address given by Winston Churchill to the Council of Europe. (1950, August 11). Council of Europe Consultative Assembly Reports. https://www.cvce.eu/content/publication/1997/10/13/ed9e513b-af3b-47a0-b03c-8335a7aa237d/publishable_en.pdf
• Barnes, J. ve Cooper, H. (2019, Jan 14). The New York Times. www.nytimes.com/2019/01/14/us/politics/nato-president-trump.html?auth=login-google1tap&login=google1tap
• Biscop, S. (2005). The European Security Strategy: A global agenda for positive power. Routledge.
• Charitaki, V. (2022). Reason behind European Union’s inadequacy to create a European Army. FINABEL, European Army Interoperability Centre. https://finabel.org/wp-content/uploads/2022/11/49.-Reasons-behind-European-Unions-inadequacy-to-create-a-European-Army-2.pdf
• Cook, D. (1989). Forging the Alliance: NATO, 1945-1950. Arbor House.
• Çelik, Ü. (2017). AB’nin Küresel Stratejisi ve AB Ordusu Tartışması. EURO Politika. 205-217. https://dergipark.org.tr/tr/pub/europ/issue/44792/557193
• Efe, H. (2008). Avrupa Birliğinin Ortak Dış ve Güvenlik Politikası”. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (1) , 66-78 . https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/223508
• Eliassen, I. (2022, March 28). Inside Nato, an EU army of the willing is forming. Investigate Europe. www.investigate-europe.eu/en/2022/eu-army-nato-exercise/
• Europe must be more independent and shore up its defence. (2022, March 3). The Guardian. https://www.theguardian.com/world/2022/mar/03/europe-must-become-more-independent-shore-up-defence-emmanuel-macron
• France’s Macron pushes for true European army. (2018, November 6). BBC News. https://www.bbc.com/news/world-europe-46108633
• Gardner, A.L. (1997). A New Era in US-EU Relation? The Clinton Administration and the New Transatlantic Agenda. Ashgate Publishing.
• German defense minister to Macron: EU depends on US security guarantee. (2020, November 17). Politico EU. https://www.politico.eu/article/german-minister-to-macron-eus-dependence-on-us-is-sobering-facts/
• Gilpin, R. (1968). France in the Age of the Scientific State. Princeton University Press.
• Gnesotto, N. (2005). AB Güvenlik ve Savunma Politikası: İlk beş yıl. TASAM Yayınları.
• Harnisch, S., Overhaus, M. ve Maull, M. (2004). German Foreign Policy in Dialogue. A quarterly e-newsletter on German Foreign Policy, Volume 5, Number 13. https://www.academia.edu/64550048/German_Foreign_Policy_in_Dialogue
• Herr, V. I. ve Speer, M. (2022, May 18). The European Union needs its own army. The Washington Post. https://www.washingtonpost.com/outlook/2022/05/18/european- union-army-ukraine/
• Jones, G. S. (2007). The Rise of European Security Cooperation. Cambridge University Press. Juncker: NATO is not enough, EU needs an army. (2015, March 9). Euractive Newsletters. https://www.euractiv.com/section/global-europe/news/juncker-nato-is-not-enough-eu-needs-an-army/
• Kaçar, F. ve Öztürk, K. (2017). Avrupa Birliğinin Normatif Gücü: Kavramsal Bir İnceleme. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl: 2017/3, Sayı 28, 359-370.
• Kagan, R. (2004). Of Paradise and Power: America and Europe in the New World Order. Vintage Books.
• Kissinger, H. (2001). Does America Need a Foreign Policy, Toward a diplomacy for the 21 st Century. Simon&Schuster.
• Kohl, W. (1971). French Nuclear Diplomacy. Princeton University Press. Kopenhag Raporu, (1973, July 23). The Centre virtuel de la connaissance sur l’Europe (CVCE). https://www.cvce.eu/content/publication/1999/1/1/8b935ae1-0a38-42d4-a97e-088c63d54b6f/publishable_en.pdf
• Labohm, H. (1999). The Future of European Security and Defense Time for Decisions. European Policy Centre. 18 Februrary 1999
• Large, D. C. (1995). Germans to the Front: West German Rearmament in the Adenauer Era, The University of North Carolina Press.
• Laurent, P. H. (2001). NATO and the European Union: The Quest for a Security/Defense Identity, 1948-1999. V.Papacosma, S. Kay ve M. Rubin (Ed), NATO After Fifty Years, içinde (141-161). Scholarly Resources Inc.
• Mearsheimer, J. (2001). The Future of the American Pacifier, Foreign Affairs, Vol. 80, No. 5, (Sep. - Oct., 2001), 46-61. https://www.jstor.org/stable/20050250
• Palm, T. ve Crum, B. (2019). Military operations and EU’s identity as an international security actor. European Security, 2019, Vol.28, No.4, 513-534, Routledge Taylor&Francis Group. www.tandfonline.com/doi/epdf/10.1080/09662839.2019.1667769?needAccess=true&role=button
• Ramirez, A. (2017). European defence and European model. Euractiv News. https://www.euractiv.com/section/politics/opinion/european-defence-and-the-eurocorps-model/
• Reykers, Y. (2017). EU Battlegroups: High costs, no benefit. Contemporary Security Policy, 2017, Vol.38, No.3, 457-470, Routledge, Taylor&Francis Group. www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/13523260.2017.1348568
• Risse, T. (2005). Neofunctionalism, European Identity, and the Puzzles of European Integration. Journal of European Public Policy, Vol. 12, No. 2. https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/13501760500044033
• Ruane, K. (2000). The Rise and Fall of the European Defence Community: Anglo-American Relations and the Crises of European Defence, 1950-1955. Macmillan Press.
• The Pleven Plan (1950, October 24). www.fransamaltingvongeusau.com//documents/dl2/h6/2.6.1.pdf
• Veziroğlu, S. (2021). Lüksemburg Uzlaşısına Giden Süreçte Yaşananlar ve Günümüze Etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl: 2021/3, Sayı 41, 204-229.
• Wall, I. M. (1991). The United States and the Making of Postwar France, 1945-1954. Cambridge University Press.