AVARLAR’DA ORDU TEŞKİLATI ve SAVAŞ STRATEJİLERİ

Yıl 2024, Sayı: 48, 315 - 338, 30.04.2024

Celal Aslan , Adem Kılınç

https://doi.org/10.61904/sbe.1416796

Öz

Avarlar, 6. Ve 8. Yüzyıllar arasında Avrupa’da geniş bir bölgede egemenlik kuran göçebe bir halktı. Orta Avrupa’da kurmuş oldukları hakimiyet ile geniş bir bölgeyi kontrol etmişler ve bu sayede Avrupa’nın siyasi haritasının şekillenmesinde büyük rol aldılar. Avarlar Orta Avrupa’nın tarihinde önemli bir rol oynamış ve kültürel alışverişlerin yaşanmasında büyük etkisi olmuştur. Öyle ki kendileri sadece Avrupa’nın siyasi haritasının şekillenmesinde aktif olarak rol oynamakla kalmayıp çağdaşı olan devletleri de kendi silah teknojileri ve kendilerine has ordu düzeni ile etkilemiştir. Avarlar göçebe bir toplum olmasına rağmen bulundukları bölgeleri ele geçirebiliyor, kontrol altında tutabiliyordu. Stratejik olarak önemli bölgelerde konumlanarak savaş durumunda kaynakları ellerinde tutma ve düşmanlarını manipüle ederek savaş arenasında mağlup edebiliyorlardı. Avarlar, Orta Avrupa’nın karmaşık tarihinde önemli bir rol oynamış bu oynadığı rol ile Avrupa’nın tarihinin seyrinin derinden etkilemiştir. İste bu dediğimiz durumun yaşanmasında yani avarların Avrupa’nın siyasi haritasının şekillenmesini sağlamasında ve düşmanlarına karşı başarılar kazanmasında şüphesiz ki ordu ve askerlerin bununla birlikte kağanın da önemi büyük değer taşıyordu. Bu üç sistemin sentezlenerek bir arada uyumlu bir şekilde hareket etmesi şüphesiz savaşlarda başarının gelmesini kaçınılmaz kılıyordu. Devletlerin savaşlarda başarılı olmasını kılan temel unsuru ordunun sağladığı kaçınılmazdır. Devletin ordusunun ortaya koyduğu başarının, gerçekleşmesinde ortaya konulan stratejiler ve savaşlarda askerler tarafından kullanılan teknolojik yönden düşman kuvvetlerine kıyasla gelişmiş olan, silahların etkisini yok saymak mümkün değildir. Bu yüzdendir ki bu yazımızda Avarlar için önem arz eden bu konunun temeline inmeye çalışıp avarların ordu teşkilatlanmasını ve savaş durumunda ortaya koydukları savaş stratejilerini anlatmaya çalışacağız.

Anahtar Kelimeler

Bizans, Bozkır, Doğu Avrupa, Slavlar, Savaş Stratejileri

Etik Beyan

Bu çalışmada Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi kapsamında uyulması belirtilen tüm kurallara uyulmuştur.

Kaynakça

• Ahmetbeyoğlu, A. (1990). Grek Seyyah Priskos’a Göre Avrupa Hunları, (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul.
• Agathias, M. (2023). (Çev. Hüseyin Uçar). Bizans Tarihi: Agathias Kroniği, Timaş Yayınları, İstanbul.
• Akcan, A. (2020). “Eski Türklerde Devlet Yönetiminde Hakimiyetin İlahi Temelleri”. Mecmua, (10),303- 321.
• Akcan, A. (2021). “Bozkır Türk Kavimlerinde Ordunun Temel Unsurları.” Tarih ve Gelecek Dergisi, 7(4), 711-726.
• Akcan, A. (2021). “Legacy of the Steppe: Traces of the Scythian Horse”. Journal of Social Sciences and Education,4(2), 263-275.
• Akcan, A. (2023). “Avrasya Bozkır Konargöçerlerinde Askeri Yapı”. Asya Studies,7(25). 259-270.
• Albayrak, M. (2005). “İnsanlığın Uzun Soluklu Tecrübesi Din-Milliyetçilik İlişkisi”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (1), 83-113.
• Arslan, M. (1984). Step İmparatorluklarında Sosyal ve Siyasî Yapı, İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul.
• Artamonov, M.İ. (1972). Hazar Tarihi/Türkler-Yahudiler-Ruslar, Rusya.
• Barrthold, W. (1945). Orta Asya Türk Tarihi Hakkında Dersler, İstanbul.
• Baumer, C. (2012). The History Of Central Asia : Volume I. I.B. Tauris, London.
• Bradbury, J. (1992). The Medieval Siege, (Boydell and Brewer), New York.
• Chan, Duck Chan. (1995). Juan-Juanlar, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
• Chavannes, E. (2013). (Çev. Ahsan Batur). Çin Kaynaklarına Göre Batı Türkleri, Selenge Yayınları, İstanbul.
• Cheynet, J.C. (2008). (Çev. İsmail Yerguz). Bizans Tarihi, Dost Kitapevi, Ankara.
• Christian, D. (1998). A History of Russia Central Asla and Mongolia, Blackwell Publishers, Oxford.
• Czegledy, K. (1998). (Çev. Erdal Çoban), Bozkır Kavimlerinin Doğu’dan Batı’ya Göçleri, İstanbul.
• Davidson, G.R-Horvath. (1937). “The Avar Invasion of Corinth”, American School of Classical Studies at Athens.
• Deugnies, J.M. (1924). (Çev. Hüseyin Cahit Yalçın). Hunların, Türklerin, Moğolların ve daha sair Tatarların Tarih-î Umumisi, Ötüken Neşriyat, Cilt II, İstanbul.
• Demirkent, I. (1998) “Herakleios”, TDV İA, Cilt 17, İstanbul, s.210-215.
• Diehl, C. (1937). (Çev. Tevfik Bıyıklıoğlu), Bizans İmparatorluğu Tarihi, İstanbul.
• Duran, M. (2015). “Satraplık Sisteminin Pers Yönetim Teşkilatındaki Yeri”, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi (34), 61-86.
• Durmuş, İlhami. (2021). “Türk Kültür Çevresinde At ”. Asya Araştırmaları Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi. 5 (1), 1-12.
• Eberhard, W. (1942). "Çin kaynaklarına Göre Orta ve Garbi Asya Halktan", Türkiyat Mecmuası, VII, VIII.
• Erdelyi, İ. (2013). (Çev. Kürşat Yıldırım) “Avarlar”. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi / Journal of Turkish World Studies. XIII(2), 337-346.
• Forte Maison, M. (1868). Franklar Kökenleri ve Tarihleri, Fransa.
• Golden, P.B. (2002). (Çev. Osman Karatay), Türk Halkları Tarihine Giriş, Ankara.
• Göksu, E. (2008). Türk Kültüründe Silah, Ötüken Neşriyat, İstanbul.
• Gömeç, S. (2009). Kök Türk Tarihi, Berikan Yayınevi, Ankara.
• Grignaschi, M. (1972). “Sabirler, Hazarlar ve Göktürkler”, VII. Türk Tarih Kongresi Bildirileri, Cilt I, Ankara.
• Grousset, R. (1980). (Çev. M. Reşat Uzmen). Bozkır İmparatorluğu, Ötüken Neşriyat, İstanbul.
• Gumilev, L.N. (2001). (Çev. Ahsen Batur), Hazar Çevresinde Bin Yıl, Selenge Yayınları, İstanbul.
• Haussig, H.W. (1954). Theopylakts Exkurs Über Die Skythischen Völker, Almanya.
• Hildinger, E. (2001). Warriors Of The Steppe : A Military History Of Central Asia. Da Capo Press.
• Erdelyi, I. (2013). (Çev. Kürşat Yıldırım). Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, s.337-346.
• İnce, F. (2021). Müşterek Bir Hücum: Slav ve Avarların Selânik Kentine Saldırıları (617/618). Güneydoğu Avrupa Araştırmaları Dergisi (37), 1-16.
• Howard-Johnston, James, 'The siege of Constantinople in 626', in Constantinople and its Hinterland. Papers from the Twenty-seventh Spring Symposium of Byzantine Studies, Oxford, April 1993, (Ed. Cyril Mango and
• Gilbert Dagron), Ashgate Publishing (1995), pp. 131–42.
• Kafesoğlu, İ. (1977). Türk Milli Kültürü, Ötüken Neşriyat, İstanbul.
• Karatay, O. & Acar, S. (2015). Doğu Avrupa Türk Tarihi, Kronik Yayınları, İstanbul.
• Kurat, A.N. (1992). IV-XVIII. Yüzyıllarda Karadenizin Kuzeyindeki Türk Kavimleri ve Devletleri, Ankara.
• Mangaltepe, İ. (2009). Bizans Kaynaklarında Türkler (Menandros Protektor ve Theophylaktos Simokattes), Doğu Kütüphanesi Yayınları, İstanbul.
• Obolensky, D. (1971). The Byzantine Commonwealth: Eastern Europe 500-1453, London.
• Ostrogorsky, G. (1999). (Çev. Fikret Işıltan), Bizans Devleti Tarihi, Türk Tarih Kurumu, Ankara.
• Pohl, W. (1988). Die Awaren (567-822), Almanya.
• Taşağıl, A. (1990). Avarların Göçünün Türk ve Avrupa Tarihine Etkisi, Türk Dünyası Tarih Dergisi, İstanbul.
• Taşağıl, A. (2013). Kök Tengri’nin Çocukları, Bilge Kültür Sanat Yayınları, İstanbul.
• Taşağıl, A. (2014). “Avarların Göçünün Türk Ve Avrupa Tarihîne Etkisi” . Balkan Türkoloji Araştırmaları Merkezi, (21), 11-19.
• Togan, A. Z. V. (1946). Umumi Türk Tarihine Giriş, Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul.
• Turan, O. (1969). Türk Cihan Hakimiyeti Mefkuresi Tarihi, Ötüken Neşriyat, İstanbul.
• Türker, Ö. & DAĞ, İ. (2023). “Hierarchical Duality in the Khazars: Historical Origins of the Dual Kingship System”, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi (59), 44-58.