Concept of “Cultural Identity” and Basic Approaches Description of Identity

Yıl 2024, Sayı: 49, 325 - 356, 31.08.2024

R. Saim Dalbay

https://doi.org/10.61904/sbe.1498718

Öz

Just as there are hundreds of definitions of the concept ‘culture’, the concept ‘cultural identity’ has been greatly influenced by this confusion too.The very different qualifications and conceptualizations proposed to explain the notion of cultural identity put forward a dual classification where similar of qualifications come together. These are include approaches those who see more fixed and ascribed to cultural identity with those who see more flexible and processual to it. The nation states of the modernism product due to the nature of the see fixed and ascribed to cultural identity and put forward of essentialist/homogenizer identity politics. On the other hand, postmodernity also threatens the nation state's approach to essentialist identity, which, in addition to being more flexible and processual in its own nature, put forward fragmented identity approaches. Another approach to the description of identity is the subjectivist and objectivist approach. This classification is different from the traditionalist (essentialist)- innovative (flexible) approach to cultural identity and tackle in the context of personality and from a wider perspective the identity. One of the most important sociological theories within the objectivist approach is known as the constructivist approach. It emphasizes the dialectical relationship between internal and external dynamics (action and structure in a sense) in the construction of identity (reality in a sense). In summary, the constructivist approach argues that neither structure nor action unilaterally have a decisive effect on the construction of reality, but the construction of identity/reality emerges with the dialectical relationship between them.

Anahtar Kelimeler

Cultural Identity, Identity Construction, Otherness of Identity, Subjectivist Approaches, Objectivist Approaches, Social Identity, Constructivist Approach, Phenomenology, Ethnomethodology

‘KÜLTÜREL KİMLİK’ KAVRAMI ve KİMLİĞİN TANIMLANMASINDA TEMEL YAKLAŞIMLAR

Öz

‘Kültür’ kavramının yüzlerce tanımı olduğu gibi ‘kültürel kimlik’ kavramı da bu karışıklıktan fazlasıyla etkilenmiştir. Kültürel kimlik nosyonunu açıklamak üzere öne sürülen birbirinden oldukça farklı niteleme ve kavramsallaştırmalar benzer nitelemelerin bir araya geldiği ikili bir sınıflamayı öne çıkarmaktadır. Bunlar kültürel kimliği daha sabit ve verili görenlerle, daha esnek ve süreçsel görenlerin yaklaşımlarını içerir. Modernizmin ürünü olan ulus devletler doğası gereği kültürel kimliği sabit ve verili olarak görmekte ve özcü/homojenleştirici kimlik politikalarını öne çıkarmaktadır. Diğer taraftan postmodernite de ulus devletin özcü kimlik yaklaşımını tehdit etmekte ve o da kendi doğası gereği daha esnek ve süreçsel olmanın yanında parçalı kimlik yaklaşımlarını öne çıkarmaktadır. Kimliğin tanımlanmasına ilişkin bir diğer yaklaşım öznelci ve nesnelci yaklaşımdır. Bu sınıflama, kültürel kimliğe yönelik gelenekçi(özcü)-yenilikçi(esnek) yaklaşımdan farklı olarak, kimliği daha çok kişilik bağlamında daha geniş perspektiften ele alan bir sınıflamayı ifade eder. Nesnelci yaklaşımın içinde yer alan sosyolojik kuramlardan en önemlilerinden biri inşacı yaklaşım olarak bilinir. Kimliğin (bir anlamda gerçekliğin) inşasında içsel ve dışsal dinamiklerin (bir anlamda eylem ve yapı) arasındaki diyalektik ilişkiye vurgu yapar. Özetle inşacı yaklaşım, tek taraflı olarak ne yapının ne de eylemin gerçekliğin inşasında belirleyici bir etkiye sahip olmadığını ancak bunların arasındaki diyalektik ilişki ile kimlik/gerçeklik inşasının ortaya çıktığını savunur.

Anahtar Kelimeler

Kültürel Kimlik, Kimlik İnşası, Kimliğin Ötekileştirilmesi, Öznelci Yaklaşım, Nesnelci Yaklaşım, Sosyal Kimlik, İnşacı Yaklaşım, Fenomenoloji, Etnometodoloji

Kaynakça

• Aka, A. (2010). Kimliğe Teorik Yaklaşımlar. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 34(1), 17-24.
• Aksoy, N. (2001). Çokkültürlülük Üstüne, Modernleşme ve Çokkültürlülük içinde. İstanbul: İletişim.
• Aşkın, M. (2007). Kimlik ve Giydirilmiş Kimlikler. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C.10, S.2, 213-220.
• Aydoğdu, H. (2004). Modern Kimlikte Öznenin Ölümü. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 10, 115-147.
• Başgil, A.F. (2007). Din ve Lâiklik. İstanbul: Yağmur.
• Balkız, B, Öğütle, V.S.(2012). Peter L. Berger ve Thomas Luckmann’ın “Gerçekliğin Sosyal İnşâsı” Teorisi ve Eleştirisi. Sosyoloji Dergisi, S.27, 33-49.
• Bauman, Z. (2001). Parçalanmış Hayat. İsmail Türkmen(Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
• Bayart, J.F. (1999). Kimlik Yanılsaması. Mehmet Moralı(Çev.). İstanbul: Metis.
• Berger, P., Luckmann, T. (2008). Gerçekliğin Sosyal İnşâsı, V.Saygın Öğütle (Çev.). İstanbul: Paradigma.
• Bourdieu, P. 1989/1996 The State Nobility, Stanford University Press, Stanford.
• Bourdieu, P. (1996) Distinction: A Social Critique of the Judament of Taste (Çev: R. Nice), London: Routledge.
• Bourdieu, P. (1997) Toplumbilim Sorunları (Çev: Işık Ergüden) İstanbul: Kesit Yayıncılık.
• Calhoun, C.(2000). ‘Pierre Bourdieu’, The Blackwell Companion to Major Social Theorists, George Ritzer(Ed.).p.705-726. Blackwell. Güney Çeğin(çev.), http://www.babilkulesi.org/wp-content/uploads/2012/05/ART_%C3%87e%C4%9Fin-calhounbourdieu.pdf(17.06.2014).
• Calhoun, C. (2007). Milliyetçilik. Bilgen Sütçüoğlu (Çev.). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.
• Cohen, J. L. – Arato A. (1997). Civil Society and Political Theory, USA.
• Connolly, W.E. (1995). Kimlik ve Farklılık Siyasetin Açmazlarına Dair Demokratik Çözüm Önerileri, Fermâ Lekesizalın(Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
• Çakır, R. (2002). Ayet ve Slogan(9.Basım). İstanbul: Metis.
• Çayır, K. (1999). Toplumsal Sahnenin Yeni Aktörleri: Yeni Sosyal Hareketler. Kenan Çayır(der.), Yeni Sosyal Hareketler Teorik Açılımla içinde. İstanbul: Kaknüs.
• Dalbay, R.S. (2018). “Kimlik” ve “Toplumsal Kimlik” Kavramı, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2018/2, S.31, 161-176.
• Dalbay, R.S. (2018). Postmodern Kavşakta Türkiye Kimliği - Kimliğin Siyaseti ya da Siyasetin Kimliği, Isparta: Gece Akademi.
• Goffman, E. (2009). Günlük Yaşamda Benliğin Sunumu. Barış Cezar (Çev.). İstanbul: Metis.
• Göle, N. (2000). İslam ve Modernlik Üzerine Melez Desenler, İstanbul: Metis.
• Hall, S. (1991). Old and New Identities, Old and New Ethnicities. Anthony D. King(Ed.). Culture, Globalization and the World System (p. 45-62). Binhamton: Macmillan Press.
• Hall, S. (1995). “Yeni Zamanların Anlamı”, Yeni Zamanlar 1990’larda Politikanın Değişen Çehresi. Abdullah Yılmaz(Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
• Hall, S. (1998). “Kültürel Kimlik ve Diaspora”, Kimlik Topluluk/Kültür/Farklılık. İrem Sağlamer(Çev.). İstanbul: Sarmal.
• Husserl, E. (2002). Ideas- General Introduction to Pure Phenomenology. W. R. Boyce Gibson(trans.) . New York: Routledge.
• Husserl, E. (2003). Fenomenoloji Üzerine Beş Ders. Ankara: BilgeSu Yayıncılık
• Janssens,M. “et al.”(2006). “Diversity in Organisations: Towards a Non-Essentialistic, Dynamic Approach,” SUSDIV Position Paper Research Task 1.1 on Cultural Diversity:Mapping Dynamic Processes.
• Jenkins, R. (2004). Social identity. London and New York: Routledge.
• Karakaş, M. (2013). Türkiye’nin Kimlikler Siyaseti ve Sosyolojisi, Akademik İncelemeler Dergisi. C.8, S.2, 1-44.
• Keyman, F.(2007). Türkiye’de Kimlik Sorunları ve Demokratikleşme, Doğu Batı Düşünce Dergisi, 41, 217-230.
• Kongar, E. (1994). Kültür Üzerine. İstanbul: Remzi.
• Kösoğlu, N. (2013). Milli Kültür ve Kimlik, İstanbul: Ötüken.
• Kulaksızoğlu, A. (1998). Ergenlik Psikolojisi, İstanbul: Remzi.
• Kurnaz, S.Ç. (2021). Kimlik ve Çokkültürlülük Üzerine Bir Değerlendirme, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. C.3, S.41, 32-54
• Mead, G. H. (1934) Mind, Self and Society from the Standpoint of a Social Behaviorist, ed. C. W. Morris, Chicago: University of Chicago Press.
• Melucci, A. (2001). “Becoming a person”, Inclusions and Exclusions in European Society. Editör: A. Woodward, M. Kohli. London: Routledge.
• Özdemir, C. (2001). Kimlik ve Söylem. Osman Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2, 107-122.
• Özmen, A. (2009). Etnik ve Kültürel Kimliklerin Dışlanma Üzerinden Kurulması: Tur’Abdin Süryânîleri, Gönül Pultar(Ed.), Kimlikler Lütfen içinde. Ankara: ODTÜ Geliştirme Vakfı.
• Poloma, M.(1993). Çağdaş Sosyoloji Kuramları. H. Erbaş (Çev.). Ankara: Gündoğan.
• Punch, K.F.(2005). Sosyal Araştırmalara Giriş- Nicel ve Nitel Yaklaşımlar. D.Bayrak, H.B.Arslan ve Z.Akyüz(Çev.). Ankara: Siyasal.
• Sağır, A. (2009). Kimlik İnşası Bağlamında Sosyolojik Bir Derinlik: Türkmen Kimliği ve Ruhnama. Akademik Bakış,17, 1-12.
• Schutz, A.(1953). Common-Sense and Scientific Interpretation of Human Action. Philosophy and Phenomenological Research, 14(1), 1-38.
• Schultz, D.P., Schultz, S.E. (2002). Modern Psikoloji Tarihi. Yasemin Aslay(Çev.). İstanbul: Kaknüs.
• Serter, N. (1996). Giydirilmiş İnsan Kimliği, İstanbul: Der.
• Slattery, M. (2012). Sosyolojide Temel Fikirler. Ankara: Sentez Yayıncılık.
• Swartz, D. (2011). Kültür ve İktidar Pierre Bourdieu’nün Sosyolojisi. Elçin Gen (Çev.). İstanbul: İletişim.
• Şahin, Y. (2013). Çatışma Kuramları ve Kimlik Temelli Çatışmalar; Teorik Bir Giriş. Barış Araştırmaları ve Çatışma Çözümleri Dergisi, 1(1), 32-55.
• Tatar, H.C. Batının Kimlik İnşasında Ötekinin Yeri, Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 4(14), 91-102.
• Tural, S. (1988). Kültürel Kimlik Üzerine Düşünceler, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı.
• Ünaltay, A. (1990). Doğu’da ve Batı’da Din-Devlet İlişkisi. İstanbul: Endülüs.
• Wendt, A. (1999). Social Theory of International Politics, UK: Cambridge University.