NEHİR TİPİ HİDROELEKTRİK SANTRALİ’NDE KARLILIK ANALİZİ

Yıl 2024, Sayı: 50, 105 - 131, 31.12.2024

Şaziye Eda Soysal , Selim Yüksel Pazarçeviren

https://doi.org/10.61904/sbe.1503980

Öz

Bu çalışmada günümüz rekabet piyasasında işletmelerin karar alma mekanizmalarında yer alması gereken ve işletmenin stratejilerini belirlemesinde en önemli etkenlerden biri olan ürün maliyet bedelinin doğru hesaplanmasının önemi ve ürün satış fiyatının belirlenmesindeki etkisi değerlendirilmiştir. Belirlenen ürün satış fiyatının işletme karına olan etkisinin hesaplanmasında ihtiyaç duyulan katkı payı tutarı ve katkı oranı hesaplaması ile başabaş noktası analizinde dikkat edilebilecek hususlar açıklanmaya çalışılmıştır. Yapılan açıklamaların uygulaması için örnek alınan Nehir Tipi Hidroelektrik Santrali’nin verilerinden yola çıkılarak, gerçeğe uygun örnekler yardımıyla katkı payı ve başabaş noktası analizi yapılmış ve işletmenin bütçeleme dönemine ilişkin verileriyle katkı payı tutarından yola çıkılarak proforma gelir tablosu oluşturulmaya uğraşılmıştır. Üretim işletmelerinin karlılıklarını doğru tespit edebilmeleri için ihtiyaç duydukları ürün maliyeti hesaplamasının ve fiyatlarının belirlenmesindeki önemine değinilmeye çalışılmıştır. Nehir Tipi Hidroelektrik Santrali özelinde yapılan bu uygulamada, örnek olarak yer verilen ve saatlik olarak değişen elektrik satış fiyatları dikkate alınarak, maliyet verilerinin ve üretim ve satış planlamasının işletmelerin karlılığına yapacağı etkiye yönelik sunduğu bilgilerin etkinliği değerlendirilebilir.

Anahtar Kelimeler

Faaliyete Tabanlı Maliyet Sistemi, Katkı Payı, Başabaş Noktası Analizi, Fiyatlandırma, Kar Maksimizasyonu

Kaynakça

• Arikboğa, Ş. (2022, Mart 10). STRATEJİK YÖNETİM. İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi. Geliş tarihi Mart 10, 2022, gönderen http://auzefkitap.istanbul.edu.tr/kitap/isletme_ue/stratejiky%C3%B6n.pdf
• Badem, A. C. (2016). The Origin of Term Budget for Business Enterprises: The Development of Business Budgeting From Beginning to The 1940s. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(24), 2-28.
• Çağlar, A. E., & Kubar, Y. (2017). Finansal Gelişme Elektrik Tüketimini Destekler mi? Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(27), 96-121.
• Çıtak, E., & Kılınç Pala, P. B. (2016). Yenilenebilir Enerjinin Enerji Güvenliğine Etkis,. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(25), 79-102.
• Drury, C. (1992). Management and Cost Accounting. Boston, MA: Springer US. Geliş tarihi Haziran 8, 2022, gönderen http://link.springer.com/10.1007/978-1-4899-6828-9
• Earley, J. S. (1955). Recent Developments in Cost Accounting and the “Marginal Analysis”. Journal of Political Economy, 63(3), 227-242. University of Chicago Press.
• EPİAŞ Elektrik Piyasası Özet Bilgiler Raporu. (2023). .
• Goggans, T. P. (1965). Break-Even Analysis with Curvilinear Functions. American Accounting Association, 40(4), 867-871.
• Güçlü, N. (2003). Stratejik Yönetim. G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(2), 61-85.
• Hiroyuki, I., & Kaplan, Robert S,. (1980). An Activity Analysis Approach to Unit Costing with Multiple Interactive Products. Management Science, 26(8), 826-839.
• Horngren, C. T. (1967). A Contribution Margin Approach to the Analysis of Capacity Utilization. Accounting Review, 42(2), 254. American Accounting Association.
• Kemal, H. (2021). Türkiye’de Elektrik Enerjisi Gelişiminin Kısa Tarihçesi ve Genel Üretim Bilgileri. Www.emo.org.tr. Geliş tarihi Ağustos 3, 2021, gönderen https://www.emo.org.tr/ekler/0082ac261d74f5a_ek.pdf
• Martinović, D. (2019). Advantages and limitations of linear and nonlinear break-even models. Economic Horizons, 21(3), 221-238.
• Ulaş, D. (2010). Macahel’de Hidroelektrik Santrallerin ve Ekoturizmin Çevreye ve Yöre Halkına Etkileri. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi Prof. Dr. Hasan Işın Dener Özel Sayısı, 21(1), 151-158.
• Vollmers, G. (1996). Accounting for Idle Capacity: Its Place in the Historical Cost Literature and Conjecture About Its Disappearance. The Accounting Historians Journal, 23(1), 25-49. The Academy of Accounting Historians.
• Yükçü, S., & İçerli, M. Y. (2007). Direkt Malzemeye Dayalı Maliyet Hesaplama Sistemi. Muhasebe Ve Finansman Dergisi, (34), 66-73.
• Zor, Ü. (2019). XV. YÜZYILDAN GÜNÜMÜZE YÖNETİM MUHASEBESİNİN TARİHİ GELİŞİMİ. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi. Geliş tarihi Haziran 8, 2022, gönderen https://dergipark.org.tr/tr/doi/10.31460/mbdd.562766