INVESTIGATION of ETHICAL LEADERSHIP and ORGANIZATIONAL MASTERY in HEALTHCARE WORKERS: A CASE STUDY in ISTANBUL

Yıl 2025, Sayı: 51, 1 - 19, 25.06.2025

Sibel Orhan , Necibe Kaya , Halil Demir , Furkan Alp

https://doi.org/10.61904/sbe.1579388

Öz

The concept of ethical leadership has become a frequently used term in recent times. Ethical leadership refers to the leader's demonstration of behaviors aligned with ethical values and the internalization of these values by their followers. On the other hand, the ability of an organization to skillfully utilize its existing competencies is referred to as organizational ambidexterity. This study was designed to examine the impact of healthcare workers' perceptions of ethical leadership on organizational ambidexterity and its subdimensions, exploratory ambidexterity and exploitative ambidexterity. Data for the study were collected via an online survey from a total of 344 participants using a convenience sampling method. Ethical leadership and organizational ambidexterity scales were employed as data collection tools. The data were analyzed using SPSS software, with t-tests and ANOVA employed for testing. The results of the analyses revealed significant differences between demographic variables—such as marital status (p=0.035), age (p=0.000), education (p=0.016), and years of experience (p=0.010)—and both ethical leadership and organizational ambidexterity (p<0.05). According to the correlation analysis results, a significant and positive relationship was identified between ethical leadership and exploratory ambidexterity (r=0.570), exploitative ambidexterity (r=0.546), and overall organizational ambidexterity (r=0.580). Furthermore, regression analysis demonstrated that ethical leadership has a significant and positive impact on exploratory ambidexterity, exploitative ambidexterity, and overall organizational ambidexterity (β=0.570, R²=0.324; β=0.546, R²=0.299; β=0.580, R²=0.337). Based on the findings of this study, it is recommended that leaders demonstrate their commitment to ethical values through their behaviors and decisions, as this can inspire employees by aligning actions with these values.

Anahtar Kelimeler

Ethical Leadership , Organizational Mastery , Healthcare Workers

Etik Beyan

Ethical approval for this study was obtained from the Ethics Committee of Istanbul Rumeli University with the decision dated 21 June 2022 and numbered 2022-05.

SAĞLIK ÇALIŞANLARINDA ETİK LİDERLİK ve ÖRGÜTSEL USTALIĞIN İNCELENMESİ: İSTANBUL İLİ ÖRNEĞİ

Öz

Etik liderlik kavramı günümüzde sık kullanılan bir terim haline gelmiştir. Etik liderlik, liderin etik değerlere uygun davranışlar sergilemesi ve bu değerleri takipçilere benimsetmesidir. Bir kurumun mevcut yetkinliklerini ustalıkla kullanabilmesi ise örgütsel ustalık olarak ifade edilmektedir. Bu çalışma sağlık çalışanlarının etik liderlik algılarının örgütsel ustalık ile örgütsel ustalık alt boyutları olan araştırmacı ustalık ve yararlanmacı ustalık üzerindeki etkisini incelemek amacıyla tasarlanmıştır. Çalışma verileri kolayda örnekleme yolu ile toplamda 344 katılımcıdan online anket toplanarak elde edilmiştir. Çalışmada veri toplama aracı olarak etik liderlik ölçeği ve örgütsel ustalık ölçeği kullanılmıştır. Veriler SPSS 22 programı ile t testi ve ANOVA analizi yapılarak test edilmiştir. Analiz sonuçları incelendiğinde, medeni durum (p:0,035), yaş (p:0,000), eğitim (p:0,016) ve çalışma süresi (p:0,010) olgularındaki demografik değişkenler ile etik liderlik ve örgütsel ustalık arasında anlamlı farklılıklar olduğu saptanmıştır (p<0,05). Korelasyon analizi sonuçlarına göre etik liderlik ile araştırmacı ustalık (r: ,570), yararlanmacı ustalık (r: ,546) ve örgütsel ustalık (r: ,580) arasında anlamlı ve pozitif yönlü ilişkinin olduğu belirlenmiştir. Yapılan regresyon testi sonucunda; etik liderliğin araştırmacı ustalık, yararlanmacı ustalık ve örgütsel ustalık üzerinde anlamlı ve pozitif yönlü bir etkisinin olduğu belirlenmiştir (β=570, R2=324; β=546, R2=299; β=580, R2=337). Çalışma sonucunda liderlerin, etik değerlere sahip olduklarını göstererek, kendi davranışları ve kararlarıyla bu değerlere uygun davrandıklarını ortaya koymaları çalışanlara ilham vermeleri açısından önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Etik Liderlik , Örgütsel Ustalık , Sağlık Çalışanları

Etik Beyan

Çalışma için İstanbul Rumeli Üniversitesi Etik Kurul Başkanlığı’ndan 21.06.2022 tarihli 2022-05 sayılı karar ile etik kurul onayı alınmıştır.

Kaynakça

• Al‐Agry, D. F. (2021). High‐involvement human resource practices and their impact on organizational ambidexterity: The mediating role of employees' ambidextrous behaviors. Global Business and Organizational Excellence, 40(5), 23-36.
• Alan, H. ve Sözen, H. C. (2015). Örgütsel çift yeteneklilik ve sosyal ağda yapısal eşitlik: savunma ve havacılık kümelenmesi üzerinde bir inceleme. 23. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, Muğla: Muğla Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi.
• Aldhmadi, B. K., Kumar, R., Perera, B., Algarni, M. A., Raguindin, S. M., Attar, A. A., & Ahmed, G. (2024). Ethical leadership behaviors of senior managers perceived by the junior managers working in public hospitals in Hail, Saudi Arabia. Pakistan Journal of Medical Sciences, 40(5), 841.
• Aslan, Ş., & Sünbül, F. (2018). Sağlık Çalışanlarında Personel Güçlendirme, Başarı Güdüsü ve Etik Liderliğin Demografik Açıdan Farklılıkları. Journal of Healthcare Management and Leadership, (1), 13-26.
• Attar, M. (2014). Üst düzey yöneticilerin liderlik özelliklerinin örgütsel ustalık düzeyine etkisi: Türk bankacılık sektörü üzerine bir araştırma. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Konya.
• Avolio, B. J., Bass, B. M., & Jung, D. I. (1999). Re‐examining the components of transformational and transactional leadership using the Multifactor Leadership. Journal of occupational and organizational psychology, 72(4), 441-462.
• Barkhordari-Sharifabad, M., & Mirjalili, N. S. (2020). Ethical leadership, nursing error and error reporting from the nurses’ perspective. Nursing Ethics, 27(2), 609-620.
• Barkhordari-Sharifabad, M., Ashktorab, T., & Atashzadeh-Shoorideh, F. (2018). Ethical leadership outcomes in nursing: A qualitative study. Nursing ethics, 25(8), 1051-1063.
• Başkan, K. (2020). Otel işletmelerinde liderlik özellikleri, örgütsel ustalık ve örgütsel performans ilişkisi. Balıkesir Üniversitesi, Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Anabilim Dalı, Doktora Tezi.
• Bilgen, A. (2014). Çalışanların etik liderlik ve etik iklim algılamalarının örgütsel bağlılıklarına etkisi: özel ve kamu sektöründe karşılaştırmalı bir uygulama (Master's thesis, Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Birkinshaw, J. ve Gibson, C.B. (2004), ‘Building Ambidexterity into an Organization’, MIT Sloan Management Review, Summer (2004), ss. 47-55.
• Brown, M. E., & Treviño, L. K. (2006). Ethical leadership: A review and future directions. The Leadership Quarterly, 17(6), 595–616. https :// doi.org/10.1016/j.leaqua.2006.10.004.
• Brown, M. E., Treviño, L. K., & Harrison, D. A. (2005). Ethical leadership: A social learning perspective for construct development and testing. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 97(2), 117- 134. https ://doi.org/10.1016/j.obhdp.2005.03.002.
• Chughtai, A., Byrne, M., & Flood, B. (2015). Linking ethical leadership to employee well-being: The role of trust in supervisor. Journal of Business Ethics, 128, 653-663.
• Cingöz, A., & Akdoğan, A. (2015). Örgütsel ustalık (organizational ambidexterity): Örgütsel ustalık düzeyini belirlemede araştırıcı ve yararlanıcı stratejilerin etkileşimsel rolü. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 7(1), 59-67.
• Ciulla, J. B. (1996). Ethics and critical thinking in leadership education. Journal of Leadership Studies, 3(3), 110-119.
• Çiftçi, G. E. (2019). Örgütsel Ustalık Çalışmalarının Personel Güçlendirme Üzerinde Etkisi. Journal of Academic Value Studies, 3(10), 188-202.
• Duncan, R. (1976). The ambidextrous organization: Designing dual structures for innovation. In H. L. Tosi, R. H. Kilmann, L. R. Pondy, & D. Slevin (Eds.), The management of organization design volume 1: Strategies and implementation (pp. 167–188). North Holland. https://doi.org/10.5465/amr.1978.4295976.
• Durgut, A. İ., & Yumuk, G. (2020). Etik liderlik, işe adanmışlık ve yönetsel yaratıcılık arasındaki ilişki: Yapı malzemeleri sektöründe bir uygulama. Journal of Organizational Behavior Review, 2(2), 149-171.
• Elsayed, B. K. M., Awad, N. H. A., & El Bialy, G. G. (2020). The relationship between nurses’ perception of ethical leadership and anti social behavior through ethical climate as a mediating factor. Int J Nov Res Healthc Nurs, 7(2), 471-84.
• Fletcher, J. F. (1966). Situation ethics: The new morality (Westminster John Knox Press).
• Franczukowska, A. A., Krczal, E., Knapp, C., & Baumgartner, M. (2021). Examining ethical leadership in health care organizations and its impacts on employee work attitudes: an empirical analysis from Austria. Leadership in Health Services, 34(3), 229-247.
• Gabriele, E. F. (2011). Ethics Leadership in Research, Healthcare and Organizational Systems: Commentary and Critical Reflections. Journal of Research Administration, 42(1), 88-102.
• Goldman, A., & Tabak, N. (2010). Perception of ethical climate and its relationship to nurses’ demographic characteristics and job satisfaction. Nursing Ethics, 17(2), 233-246.
• Guo, K. (2022). The Relationship Between Ethical Leadership and Employee Job Satisfaction: The Mediating Role of Media Richness and Perceived Organizational Transparency. Frontiers in Psychology, 13, 885515.
• Gülenç, S., & Kozak, M. A. (2019). Medikal turizm hizmeti veren hastanelerde sağlık otelciliği hizmetleri ile örgütsel ustalık ilişkisi. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 16(3), 366-382.
• Han, M. ve Celly, N. (2008). ‘Strategic Ambidexterity and Performance in International New Ventures’, Canadian Journal of Administrative Sciences, 25, ss. 335-349.
• Held, V. (2006). The ethics of care: Personal, political, and global. Oxford university press.
• Hwang, B. N., Lai, Y. P., & Wang, C. (2023). Open innovation and organizational ambidexterity. European Journal of Innovation Management, 26(3), 862-884.
• Jansen, J. (2005). Ambidextrous organizations: a multiple-level study of absorptive capacity, exploratory and exploitative innovation and performance, Unpublished Dissertation, https://ep.eur.nl/handle/1765/6774.
• Junni, P., Sarala, R. M., Taras, V., & Tarba, S. Y. (2013). Organizational ambidexterity and performance: A meta-analysis. Academy of Management Perspectives, 27(4), 299–312. https://doi.org/10.5465/ amp.2012.0015.
• Kalaycı, Ş. (2010). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri (Vol. 5, p. 359). Ankara, Turkey: Asil Yayın Dağıtım.
• Kalshoven, K., Den Hartog, D. N., & De Hoogh, A. H. B. (2011). Ethical leadership at work questionnaire (ELW): Development and validation of a multidimensional measure. The Leadership Quarterly, 22(1), 51– 69. https ://doi.org/10.1016/j.leaqua.2010.12.007.
• Kurt, S., & Yiğit, V. (2017). Hastanelerde Algılanan Liderlik Davranışlarının Çalışanların İş Tatminine Etkisi: Bir Üniversite Hastanesinde Uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (28), 107-131.
• Li, C. R., Lin, C. J., & Tien, Y. H. (2015). CEO transformational leadership and top manager ambidexterity: An empirical study in Taiwan SMEs. Leadership & Organization Development Journal, 36(8), 927-954.
• Ling, Y., Hammond, M., & Wei, L. Q. (2022). Ethical leadership and ambidexterity in young firms: examining the CEO-TMT Interface. International Entrepreneurship and Management Journal, 1-24.
• Lubatkin, M. H., Simsek, Z., Ling, Y., & Veiga, J. F. (2006). Ambidexterity and performance in small to medium-sized firms: The pivotal role of top management team behavioral integration. Journal of Management, 32(5), 646–672. https://doi.org/10.1177/ 0149206306290712.
• Makaroff, K. S., Storch, J., Pauly, B., & Newton, L. (2014). Searching for ethical leadership in nursing. Nursing ethics, 21(6), 642-658.
• March, J. G. (1991). Exploration and exploitation in organizational learning. Organizational Science, 2(1), 71–87. Retrieved May, 2020, from http://www.jstor.org/stable/2634940.
• Mendonca, M., & Kanungo, R. (2007). Ethical leadership. McGraw-Hill Education (UK).
• Mohammadi, A., Hanifi, N., & Varjoshani, N. J. (2020). The relationship amongst nurses’ perceived organizational justice, work consciousness, and responsibility. Nursing ethics, 27(3), 701-713.
• Nemanich, L. A., & Vera, D. (2009). Transformational leadership and ambidexterity in the context of an acquisition. The Leadership Quarterly, 20(1), 19-33.
• O'Reilly III, C. A., & Tushman, M. L. (2013). Organizational ambidexterity: Past, present, and future. Academy of management Perspectives, 27(4), 324-338.
• Özbebek Tunç, A. (2017). Örgütsel çift yönlülük işletmelerde denge arayışında üst yönetimin rolü. İstanbul: Beta Basım A.Ş.
• Özcan, S. (2022). The relationship between nurses’ conscientious intelligence levels and care behaviors: A cross-sectional study. Clinical Ethics, 17(2), 136-143.
• Özdemir, E. (2003). Liderlik ve etik. Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(2), 151-168.
• Özden, D., Arslan, GG, Ertuğrul, B. ve Karakaya, S. (2019). Hemşirelerin etik liderlik ve etik iklim algılarının iş doyumuna etkisi. Hemşirelik Etiği, 26 (4), 1211–1225. https://doi.org/10.1177/0969733017736924.
• Özkeskin, E. (2013). Okul liderliğinde etik liderlik yaklaşımı. Çankırı Karatekin Üniversitesi Karatekin Edebiyat Fakültesi Dergisi, 1(1), 25.
• Öztürk, Z., & Uysal, D. (2022). Stratejik İnsan Kaynakları Yönetiminin Algılanan Etik Liderlik ile Değerlendirilmesi: Üniversite Hastanesi Örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (44), 229-250.
• Pakizekho, S., & Barkhordari-Sharifabad, M. (2022). The relationship between ethical leadership, conscientiousness, and moral courage from nurses’ perspective. BMC nursing, 21(1), 164.
• Peksoy, S., Şahin, S., Demirhan, İ., & Kaplan, S. (2021). Lisans Eğitimi Gören Son Sınıf Öğrencilerin Profesyonellik, Girişimcilik ve Liderlik Algılarının Değerlendirilmesi: Bir Devlet Üniversitesi Örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (40), 98-119.
• Resick, C. J., Hanges, P. J., Dickson, M. W., & Mitchelson, J. K. (2006). A cross-cultural examination of the endorsement of ethical leadership. Journal of business ethics, 63, 345-359.
• Salas Vallina, A., Moreno-Luzon, M. D., & Ferrer-Franco, A. (2019). The individual side of ambidexterity: do inspirational leaders and organizational learning resolve the exploitation-exploration dilemma?. Employee Relations: The International Journal, 41(3), 592-613.
• Sezer, B., & Bakan, İ. (2017). Örgütsel ustalığın performans yönetimi üzerindeki etkisi: bir alan çalışması. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 323-356.
• Sharif, M. M., & Scandura, T. A. (2014). Do perceptions of ethical conduct matter during organizational change? Ethical leadership and employee involvement. Journal of Business Ethics, 124, 185-196.
• Sigler, T. H., & Pearson, C. M. (2000). Creating an empowering culture: examining the relationship between organizational culture and perceptions of empowerment. Journal of quality management, 5(1), 27-52.
• Şantaş, F. (2014). Etik Liderlik Davranışlarının Örgütsel Adalet Üzerindeki Etkisi: Hastanede Bir Uygulama. İşletme Bilimi Dergisi, 2(2), 53-69.
• Tabachnick, B.G. and Fidell, L.S. (2013). Using Multivariate Statistics (sixth ed.) Boston: Pearson.
• Tamer, G. (2021). The role of ethical leadership in increasing employees’ organizational commitment and performance: the case of healthcare professionals. Journal of Life Economics, 8(1), 133-146.
• Tarsuslu, S., & Coşkun, G. (2024). Çalışanların Paternalist Liderlik Davranışları ile İş Performansları Arasındaki İlişkide Örgütsel Adalet Algısının Aracılık Rolü: Bir Kamu Hastanesi Örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (49), 174-205.
• Toor, S. U. R., & Ofori, G. (2009). Ethical leadership: Examining the relationships with full range leadership model, employee outcomes, and organizational culture. Journal of Business Ethics, 90, 533-547.
• Treviño, L. K., den Nieuwenboer, N. A., & Kish-Gephart, J. J. (2014). Ethical behavior in organizations. Annual Review of Psychology, 65(1), 635–660. https ://doi.org/10.1146/annur ev-psych-113011-143745.
• Tuna, M., Bircan, H., & Yeşiltaş, M. (2012). Etik liderlik ölçeği’nin geçerlilik ve güvenilirlik çalişmasi: antalya örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26(2), 143-155.
• Tutar, H., Fettahlıoğlu, Ö. O., Sayın, Z. F., & Yasan, D. (2017). Bilgi Yönetiminin Örgütsel Ustalık Üzerinde Etkisi Olur Mu?. International Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR), 4(10), 152-164.
• Tüzün, P., & Öztürk, M. (2020). İş Güvencesizliği Algısında Yöneticilerin Liderlik Tarzları ve Güç Mesafelerinin Etkisi Üzerine Bir Literatür Araştırması. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (37), 83-109.
• Velasquez, M. G. (2018). Business ethics: Concepts and cases. Pearson.
• Yiğit, B. (2022). Örgütsel Çift Yönlülük: Teknopark Çalışanları Üzerinde Bir Çalışma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 14(2), 1164-1174.
• Zappalà, S., & Toscano, F. (2020). The Ethical Leadership Scale (ELS): Italian adaptation and exploration of the nomological network in a health care setting. Journal of nursing management, 28(3), 634-642.
• Zhao, H., & Xia, Q. (2019). Nurses' negative affective states, moral disengagement, and knowledge hiding: The moderating role of ethical leadership. Journal of Nursing Management, 27(2), 357–370. https :// doi.org/10.1111/jonm.12675.