Sosyal Hesaplar Matrisi Üzerinden Çarpan Analizi: Türkiye İçin Bir Uygulama

Yıl 2018, Cilt: 8 Sayı: 15, 83 - 89, 30.06.2018

Zeynep Karaca

Öz

Bu çalışmada 2016
yılı Türkiye için güncel bir sosyal hesaplar matrisi oluşturulmuş ve bu matris
üzerinden uygulanan çarpan analizi sonuçları sunulmuştur. Bu amaçla ilk olarak
Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yayınlanan 2012 yılına ait girdi çıktı
tablosu kullanılarak 2012 yılına ait sosyal hesaplar matrisi elde edilmiş ve
daha sonra gayrisafi yurtiçi hasıla büyüme hızı çerçevesinde bu matris 2016
yılı için oluşturulmuştur. Sosyal hesaplar matrisi kullanılarak yapılan çarpan
analizinde dışsal bir değişken olarak ele alınan ihracattaki artışın sonuçları
ortaya konulmuştur. İhracatın GSYH’nın %1’i oranında artması sonucunda ilk etki
üretim aktiviteleri hesabında ortaya çıkmaktadır. İhracatın artmasıyla tarımsal
üretim GSYH’nın %0,24’ü ve tarım dışı (sanayi ve hizmet) üretim GSYH’nın
%1,78’i oranında artacaktır ve üretim aktivitelerinde meydana gelen bu artış
katma değerin de artmasına yol açacaktır. İşgücü geliri GSYH’nın %0,32’si ve
sermaye geliri GSYH’nın %0,92’si oranında artacaktır. Katma değerde meydana
gelen bu artışta özel kesim gelirini GSYH’nın %1,18’i oranında
artıracaktır.  

Anahtar Kelimeler

Sosyal Hesaplar Matrisi, Çarpan Analizi, Türkiye

Modeling of Economy With Social Accounting Matrix: An Application for Turkish Economy

Öz

In this study, a current social accounting
matrix (SAM) has been created for Turkey for the year of 2016 and the results
of multiplier analysis applied through this matrix are presented. For this
purpose, firstly the SAM for the year of 2012 has been constructed using the
2012 input output table published by the Turkish Statistical Institute and then
SAM for the year of 2016 was created within the frame of gross domestic product
growth rate. In the multiplier analysis, in which is made by utilizing the SAM,
the results of an increase in exports regarded as an exogenous variable, have
been calculated. As a result of the increase in exports at the rate of 1% of
GDP, the first effect occurs in the calculation of production activities. With
the increase of exports, agricultural production will increase by 0.24% of GDP
and non-agricultural (industrial and service) production will increase by 1.78%
of GDP and the increase in production activities will lead to an increase in
value added. The labor income will increase at the rate of 0.32% of GDP and the
capital income at the rate of 0.92% of GDP. In this increase observed in the value
added, the private sector will increase its revenue at the rate of 1.18% of
GDP.

Anahtar Kelimeler

Social Accounting Matrix, Multiplier Analysis, Turkey

Kaynakça

• Adelman, I., Robinson, S. (1978), Income Distribution Policy in Developing Countries: A Case Study of Korea, Oxford University Press.
• Akkemik, K. Ali (2011), “Potential Impacts of Electrity Price Changes on Price Formation in the Economy: A Social Accounting Matrix Price Modeling Analysis For Turkey”, Energy Policy, 39, 854-864.
• Aydoğuş, Osman (2010), Girdi-Çıktı Modellerine Giriş, 3. Baskı, Efil Yayınevi, Ankara.
• Burfisher, Mary E. (2011), Introduction to Computable General Equilibrium Models, Cambridge University Press, New York, USA.
• Cansino, J.M., Cardenete, M. A., González-Limón, J.M., Román, R. (2014), “The Economic Influence of Photovoltaic Technology on Electrity Generation: A CGE (Computable General Equilibrium) Approach fort he Andalusian Case”, Energy, 73, 70-79.
• Defourny, Jacques, Thorbecke, Erik (1984), “Structual Path Analysis and Multiplier Decomposition within a Social Accounting Matrix Framework”, The Economic Journal, Vol.94, No.373, 111-136.
• Erten, Hakan (2009), Türkiye İçin Sektörel Sosyal Hesaplar Matrisi Üretme Yöntemi ve İstihdam Üzerine Bir Hesaplanabilir Genel Denge Modeli Uygulaması, DPT Uzmanlık Tezleri, Ankara.
• Gül, Zafer Barış (2013), “Türkiye’de 2000 Sonrası Dönemde Kamu Maliyesi Uygulamalarının Bölüşüm Etkilerinin Sosyal Hesaplar Matrisi (SHM) İle Analizi”, Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 26, 77-102.
• Güneş, Bayram (2009), “Dünya Ticaret Örgütü Tarım Anlaşmasının Türkiye Ekonomisi Üzerine Etkileri: Bir Hesaplanabilir Genel Denge Modeli Çalışması”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(1), 123-170.
• Hosoe, Nobuhiro (2014), “Estimation Errors in Input-Output Tables And Prediction Errors in Computable General Equilibrium Analysis”, Economic Modelling, 42, 277-286.
• Miller, Wayne P., “Economic Multipliers: How Communities Can Use Them for Planning”, Division of Agriculture, FSCED6.
• Nielson, Chantal Pohl (2002), Social Accounting Matrix for Vietnam 1996 and 1997, Danish Research Institute of Food Economics (FOI), Trade and Microeconomics Division, International Food Policy Research Institute.
• Pyatt, Graham, Round, Jeffery I. (1979), “Accounting and Fixed Price Multipliers in a Social Accounting Matrix Framework”, The Economic Journal, 89, 850-873.
• Pyatt, Graham, Round, Jeffery (1985), Social Accounting: A Basis for Planing, World Bank And Oxford University Press.
• Pyatt, Graham (1988), “A SAM Approach to Modeling”, Journal of Policy Modeling, Volume 10, Issue 3, 327-352.
• Robinson, S. (1988), “Multisectoral Models of Developing Countries: A Survey”, in H. Chenery and T. N. Srinivasan, Handbook of Development Economics, Amsterdam North Holland.
• Roland-Holst, D., Sancho, F. (1992), “Relative Income Determination in the U.S.: A Social Accounting Perspective”, Review of Income and Wealth, 38, 311-327.
• Scandizzo, Pasquale Lucio, Ferrarese, Cataldo (2015), “Social Accounting Matrix: A New Estimation Methodology”, Journal of Policy Modeling, 37, 14-34.
• Tektaş, Metin (2006), Tarımsal Desteklerin Gelir Etkileri: Sosyal Hesaplar Matrisi Uygulaması, (Uzmanlık Tezi), Kamu İktisadi Teşebbüsleri Genel Müdürlüğü Hazine Müsteşarlığı, Ankara.
• Thorbecke, Erik (2000), “The Use of Social Accounting Matrices in Modeling”, Paper Prepared for the 26th General Conference of The International Association for Research in Income And Wealth Cracow, Poland, 1-47.
• Uğurlu, Erginbay (2009), “Sosyal Hesaplar Matrisi (SHM) Üzerine Bir araştırma”, MPRA Paper, Sayı:60344, 1-17.
• Whalley, J., Hillaire, F. S. (1987), “A Microconsistent Data Set for Canada for USe in Regional General Equilibrium for Policy Analysis”, Review of Income and Wealth, 33, 327-343.
• Yeldan, Erinç, Özsan, Mehmet Emin, Taşcı, Kamil (2012), “Türkiye’de İstihdam-Büyüme İlişkisi Üzerine Bölgesel Hesaplanabilir Genel Denge Modeli Uygulaması”, Çalışma ve Toplum, 2012/1, Sayı 32, 11-50.
• Yıldırım, Kenan, Karaman, Doğan, Taşdemir, Murat (2008), Makroekonomi, Seçkin Yayıncılık, Yedinci Basım, Ankara.