Erdemir Özelleştirme Sürecinin Neomerkantilist Teori ile Açıklaması

Yıl 2018, Cilt: 8 Sayı: 16, 177 - 190, 31.12.2018

Alev Özer Torgalöz

Öz

Bu çalışma, Türkiye'nin en
büyük demir çelik şirketi ERDEMİR'in (Ereğli Demir ve Çelik İşleri) OYAK (Ordu
Yardımlaşma Kurumu - Ordu Dayanışma Vakfı) tarafından gerçekleştirilen ihale
sürecine ve satışına odaklanmaktadır. Çalışmanın ana konusu, Türk hükümetinin
ekonomik alandaki gerçek algısını ve neomerkantilizmin tek bir anlayış olup
olmadığını veya neomerkantilizme bakış açısını değiştirmek için bir gereklilik
olup olmadığını gözlemlemektir. Bu durumun özgünlüğünü kavramak için ERDEMİR'in
tarihi ve yapısı ulusal çelik üreticisi olarak tanıtılmaktadır. Tüm ihale süreci,
bu özelleştirme kararının ilk aşamalarından son aşamasına kadar nasıl çok
farklı bir yöne girdiğini açıklamaktadır. Son olarak, bu çalışma, OYAK’ın satın
almasının ardındaki nedenleri, Türkiye'deki neomerkantilist motivasyonları ve
OYAK’ın yapısının doğası ve Türkiye'deki kendine özgü durum açısından nasıl
değerlendirilebileceğini açıklamaktadırr. Bunların hepsi, Türkiye'nin
demir-çelik endüstrisi bağlamında dünya ekonomisindeki yerini anlamayı sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

Erdemir, Oyak, neomerkantilizm, özelleştirme, politik ekonomi

AN EVALUATION OF THE NEOMERCANTILIST THEORY WITHIN THE CASE OF ERDEMIR’S PRIVATIZIATION PROCESS

Öz

This study focuses on the
auction process and selling of Turkey’s major iron and steel company ERDEMIR
(Eregli Iron and Steel Works) by OYAK (Ordu Yardımlaşma Kurumu - Army
Solidarity Foundation). The major concern of the study is to observe the
Turkish government’s real perception within the economic realm and whether neomercantilism
is the sole understanding or would there be a necessity to change the view
towards neomercantilism.  In order to
grasp the uniqueness of this situation, the history and structure of ERDEMIR as
a national steel producer is introduced. The whole auction process is
elaborated including briefly the way leading to this privatization decision at
the early stages and the potential actors’ natures, and how this intended
privatization got into a very different direction at the last stage. Finally,
this study explains the reasons behind this result of OYAK’s purchase will be
explained taking the neomercantilist motivations in Turkey and how they can be
evaluated with regard to the nature of OYAK’s structure and unique situation in
Turkey. These all will pave the way to understand Turkey’s current response to
world economy within the context of iron and steel industry.  

Anahtar Kelimeler

Erdemir, Oyak, neomercantilism, privatization, political economy

Kaynakça

• - 15th Anniversary Report. “OYAK Ordu Yardımlaşma Kurumu 15.Yıl”. Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara: 1976.
• - Asia Finance Blog. “New iron and steel policy in China”: 2005 http://www.asiafinanceblog.com/asiafinanceblog/2005/07/new_iron_and_st.html accessed on 06.12.2007
• - Balcam, David N. and Veseth, Michael. “Introduction to International Political Economy”. Prentice Hall, New Jersey: 2005
• - Başoğlu, Mustafa. “Dünya’da ve Türkiye’de Özelleştirme Uygulamaları Üzerine Bir Araştırma”. Türkiye Sağlık İşçileri Sendikası, Sağlık-İş Yayınları, Ankara:1998
• - Celasun, Merih. edited by Merih Celasun. “State-Owned Enterprises in Turkey” in State-Owned Enterprises in the Middle East and North Africa: Privatiziaton, Performance and Reform. Routledge, London: 2001
• - Dominguez, Nadima Simon and Peiro, Isabel Rueda. “Changes in the Mexican Steel Industry after Privatization: The Case of Altos Hornos de Mexico (AHMSA)” http://www.international.ucla.edu/profmex/volume7/4fall02/Simon_Steel.html accessed on 08.12.2007
• - Erzengin, Cemal.”Erdemir Özelleştirme Bedeli?”. 2007. accessed on 10.12.2007 http://www.hisse.net/yazi/96/Erdemir-ozellestirme-bedeli
• - Guerrieri, Paolo and Padoan, Pier Carlo. “Neomercantilism and International Economic Stability”. International Organization, Vol. 40, No. 1.
• - Güngör, Tevfik. “Oyakbank’ın Satışı OYAK’ı Olumsuz Etkilememeli”. Dünya Online: 2007 http://www.dunyagazetesi.com.tr/news_display.asp?upsale_id=317413&dept_id=80 accessed on 05.12.2007
• - Güngör, Tevfik. “Tüpraş'tan Sonra Ereğli de Yerli Sermaye Grubunda Kaldı”. Dünya Online: 2005. http://www.dunyagazetesi.com.tr/news_display.asp?upsale_id=235600&dept_id=80 accessed on 05.12.2007
• - Hettne, Björn. edited by Lars Magnusson. “The Concept of Neomercantilism” in Mercantilist Economies. Kluwer Academic Publishers, United States of America: 1993
• - Hogan, William T. S.J. “Global Steel in the 1990s: Growth or Decline”. Lexington Books, United States of America: 1991.
• - Hogan, William T. S.J. “Steel in the 21st Century: Competition Forges a New World Order”. Lexington Books, United States of America: 1994.
• - Kızılok, Utku. “Kılıçlı Bürokrasinin Düzeni”. Marksist Tutum: 2005 http://www.marksisttutum.org/kilicliburokrasi.htm accessed on 05.12.2007
• - Kramer, Andrew and Timmons, Heather. “World's Biggest Steel Maker Is Acquiring Ukrainian Mill”. New York Times: 2005. http://www.nytimes.com/2005/10/25/business/worldbusiness/25steel.html accessed on 12.12.2007
• - Munyar, Vahap. “Ben Ulusalcılık Değil Masum Bir İş Yaptım”. Hurriyet: 2006 http://arama.hurriyet.com.tr/arsivnews.aspx?id=5296332 accessed on 07.12.2007 - Parlar, Suat. “Silahlı Bürokrasinin Ekonomi Politiği”. Can Matbaacılık, İstanbul: 2005.
• - Rich, Paul. “History, Mercantilism and Globalization” http://www.paulrich.net/papers/paulino.html accessed on 07.12.2007
• - Rocca , Paola. “IISI-40 Welcoming Address”. International Iron and Steel Institute. http://www.worldsteel.org/?action=storypages&id=149 accessed on 09.12.2007 - Salli, Kemal, M. “Hedef OYAK(4)” Once Vatan newspaper. http://www.oncevatan.com.tr/ADetay.asp?yazar=3&yz=7068 accessed on 07.12.2007
• - Sariibrahimoglu, Lale. “OYAK: An untouchable military conglomerate?”, 2007. http://www.turkishweekly.net/news.php?id=48773 accessed on 08.12.2007
• - Sönmez, Mustafa. “Erdemir’in Satışı ve OYAK” . 2005 http://www.sendika.org/yazi.php?yazi_no=3538 accessed on 08.12.2007
• - Szyliowicz, Joseph S. “Politics, Technology and Development: Decision-Making in the Turkish Iron and Steel Industry”. St. Martin’s Press, New York: 1991
• - Şeni, Nora “Emperyalist Sistemde Kontrol Sanayi ve Ereğli Demir-Çelik”. Birikim Yayınları, İstanbul: 1978.
• - Tekin, Ali Güner. “Iron and Steel” in Aspects of Privatisation in Turkey. Embassy of the Federal Republic of Germany, Ankara: 1997
• - Tachau, Frank. “Reviewed Work: Politics, Technology and Development: Decision- Making in the Turkish Iron and Steel Industry by Joseph S. Szyliowicz”. International Journal of Middle East Studies. 1993 . Vol. 25, No. 1.
• - Yaren, Cem. “OYAK: Haksız Rekabet ve Hormonlu Imparatorluk”. Anayurt Gazetesi: 2005.http://www.network54.com/Forum/273491/message/1131658059/(OYAK)Haks%FDz+rekabet+ve+Hormonlu+%DDmparatorluk accessed on 10.12.2007