TÜRKİYE’NİN AZ GELİŞMİŞ İLLERİNDE İÇ GÖÇÜN BELİRLEYİCİLERİ: PANEL ÇEKİM MODELİNDEN BULGULAR (2008-2013)

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 21, 47 - 65, 30.06.2021

Mürşit Recepoğlu Mustafa Kemal Değer

Öz

Bu çalışmanın amacı, Türkiye’nin en önemli sorunlarından birisi olan iç göçün belirleyicilerini az gelişmiş iller için ampirik olarak tespit emektir. Bu nedenle çalışmada iç göç ve uluslararası göç çalışmalarında sıklıkla kullanılan çekim modeline dayalı panel veri analizlerine yer verilmiştir. Veri mevcudiyetine bağlı olarak çalışmada 2008-2013 dönemi dikkate alınmış ve analizler azgelişmiş illerden gelişmiş, gelişmekte olan ve az gelişmiş illere yapılan göçler için ayrı ayrı gerçekleştirilmiştir. Çalışmada kullanılan panel çekim modeli sonuçlarına göre Türkiye’de az gelişmiş illerdeki iç göçün temel belirleyicileri olarak iller arası mesafe, nüfus, reel GSYH, lise veya dengi okul mezun oranı, SO2 miktarı ve ceza infaz kurumlarına giren hükümlü sayıları dikkati çekmektedir. Çalışma ayrıca illerin ortak sınıra sahip olmasının ve cazibe merkezi konumundaki şehirlerin iç göç üzerindeki anlamlı etkilerini de ortaya koymuştur. Dolayısıyla çalışmanın ampirik bulguları, iç göçün engellenmesi için Türkiye’de bölgesel dengesizlik sorununu azaltmaya yönelik politikaların uygulanması ve mevcut politikaların iyileştirilmesi gerektiğini ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

İç göç, Çekim Modeli,, Bölgesel Kalkınma,, Az Gelişmiş İller

Kaynakça

• Abar, H. (2011). Türkiye’de İller Arası Göçün Belirleyicileri: Mekansal Ekonometrik Model Yaklaşımı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Akarca, A. T. & Tansel, A. (2018). Analyzing Internal Migration to Antalya and Muğla through Gravity Modelling, Sosyoekonomi, 26(37), 117-126.
• Albayrak, N. & Abdioğlu, Z. (2017). Türkiye’de İç Göçü Etkileyen Faktörlerin Analizi, Researcher: Social Science Studies, 5(10), 293-309.
• Anavatan, A. (2017). Türkiye’de İç Göçün Belirleyicileri: Mekânsal Veri Analizi, Social Sciences Studies Journal, 3(6), 1109-1116.
• Anderson, J. E. (1979). A Theoretical Foundation for the Gravity Equation, The American Economic Review, 69(1), 106-116.
• Başar, Y. (2015). Türkiye’de İller Bazında İç Göçü Belirleyen Faktörlerin Ekonomik Analizi: 2008-2013, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi-Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bayraktar, Y. & Özyılmaz, A. (2017). İç Göçün Bölgesel Eşitsizlik Üzerindeki Rolü: Türkiye Örneği, Türkiye Ortadoğu Çalışmaları Dergisi, Özel Sayı, 1-16.
• Bindak, R. (2015). İller Arası Göç Tahmini İçin Bir Çekim (Cazibe) Modeli Önerisi, Social Sciences Research Journal, 4(2), 111-120.
• Borjas, G. J. (1989). Economic Theory and International Migration, International Migration Review, Special Silver Anniversary Issue: International Migration an Assessment for the 90's, 23(3), 457-485.
• Bouare, O. ( 2001). Determinants of Internal Migration in South Africa, SA Journal of Demography,8(1), 23-28.
• Bunea, D. (2012). Modern Gravity Models of Internal Migration.The Case of Romania, Theoretical and Applied Economics, Volume XIX, No. 4(569), 127-144.
• Castells, M. (1989). The Informational City: Information Technology, Economic Restructuring and the Urban-Regional Process, Oxford: Basil Blackwell.
• Çatalbaş, G. K. & Yarar, Ö. (2015). Türkiye'deki Bölgeler Arası İç Göçü Etkileyen Faktörlerin Panel Veri Analizi ile Belirlenmesi, Alphanumeric Journal, 3(1), 99-117.
• Çetin, İ. & Çetin, S. (2018). Türkiye’de İç Göçün Belirleyicilerinin Analizi, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 16(1), 98-115.
• Değer, M.K. & Doğanay, M.A. (2015). Ekonomik Büyüme Üzerinde Altyapı Yatırımlarının Etkisi: Seçilmiş Ülke Grupları İçin Panel Veri Analizleri (1994-2013), Paradoks Ekonomi, Sosyoloji ve Politika Dergisi, 11(2), 63-82.
• Doğan, G. U. & Kabadayı, A. (2015). Determinants of Internal Migration in Turkey: A Panel Data Analysis Approach, Border Crossing, Volume 5, No 1-2, 16-24.
• Dücan, E. (2016). Türkiye’de İç Göçün Sosyo-Ekonomik Nedenlerinin Bölgesel Analizi, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(2), 167-183.
• Ercilasun, M., Hiç Gencer, E. A. & Ersin, Ö. Ö. (2011). Türkiye’deki İç Göçleri Belirleyen Faktörlerin Modellenmesi, International Conference on Eurasian Economies, 12-14 October, Bishkek/Kyrgyzstan.
• Etzo, I. (2011). The Determinants of the Recent Interregional Migration Flows in Italy: A Panel Data Analysis, Journal of Regional Science, Vol 51, No 5, 948-966.
• Filiz, Ş. E. (2008). Internal Migration Patterns of Turkey, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Filiztekin, A. & Gökhan, A. (2008). The Determinants of Internal Migration in Turkey, International Conference on Policy Modelling (EcoMod2008), Berlin, Germany, 2-4 July.
• Gerni, C., Değer, M. K. & Emsen, Ö. S. (2009). Provincial Economic Growth in Turkey: Cross-section Analyses, İktisat İşletme ve Finans, 24 (282), 54-81.
• Greenwood, M. J. (1971). A Regression Analysis of Migration to Urban Areas of a Less‐Developed Country: The Case of India. Journal of Regional Science, 11(2), 253-262.
• ___________________ (1997). Internal Migration in Developed Countries, M.R. Rosenzweig ve O. Stark (Ed.), Handbook of Population and Family Economics, Chapter 12, 1, 647-720.
• Greenwood, M. J. & Hunt, G. L. (2003). The Early History of Migration Research, International Regional Science Review, 23(1), 3-37.
• Harris, J. R. & Todaro, M. P. (1970). Migration, Unemployment and Development: A Two-Sector Analysis, The American Economic Review, 60(1), 126-142.
• Isserman, A. M., Plane, D.A., Rogerson, P. A. & Beaumont, P. M. (1985). Forecasting Interstate Migration with Limited Data: A Demographic-Economic Approach, Journal of the American Statistical Association, 80(390), 277-285.
• Jandová, M. & Paleta, T. (2015). Gravity Models of Internal Migration–the Czech Case Study, Review of Economic Perspectives, 15(1), 3-14.
• Kalkınma Bakanlığı (2013). İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması SEGE-2011, Bölgesel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Karagöz, K. & Keskin, R. (2017). Türkiye’de İçgöçün Belirleyicileri: Bir Genişletilmiş Çekim Modeli Yaklaşımı, Pınar Yazgan ve Fethiye Tilbe (Haz.), Türk Göçü 2016 Seçilmiş Bildiriler-1, Transnational Press London, Londra, 79-86.
• Lee, E. S. (1966). A Theory of Migration, Demography, 3(1), 47-57.
• Lewer, J. J. & Van den Berg, H. (2008). A Gravity Model of Immigration, Economics Letters, 99(1), 164-167.
• Lewis, W. A. (1954). Economic Development with Unlimited Supplies of Labour, Manchester School of Economic and Social Studies, 22, 139-191.
• Mabogunje, A. L. (1970). Systems Approach to a Theory of Rural‐Urban Migration, Geographical Analysis, 2(1), 1-18.
• Manavgat, G. & Saygılı, R. F. (2016). Türkiye’de İçgöçü Etkileyen Faktörler Üzerine Bir Uygulama: Mekânsal Panel Veri Analizi, 2nd International Conference on Applied Economics and Finance (ICOAEF), 5-6 December, Girne- North Cyprus.
• Moravska, E. (1990). The Sociology and Historiography of Immigration, Virginia Yans-McLaughlin (Ed.), Immigration Reconsidered: History, Sociology, and Politics. (187-240), Oxford University Press, New York.
• Önder, Z. K. (2018). Türkiye’de İç Göç ve Kamu Politikaları İlişkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Piore, M. J. (1979). Birds of Passage: Migrant Labor and Industrial Societies, Cambridge: Cambridge University Press,
• Ravenstein, E. G. (1885). The Laws of Migration, Journal of the Statistical Society of London, 48(2), 167-235.
• ____________________ (1889). The Laws of Migration, Journal of the Statistical Society of London, 52(2), 241-305. Sassen, S. (1988). The Mobility of Labor and Capital: A Study in International Investment and Labor Flow, Cambridge: Cambridge University Press.
• _____________ (1991). The Global City: New York, London, Tokyo, Princeton: Princeton University Press. Sigeze, C. & Balli, E. (2016). The Determinants of Internal Migration: The Case of Turkey, International Journal of Economics and Finance Studies, 8(2), 1309-8055.
• Sjaastad, L. A. (1962). The Costs and Returns of Human Migration, Journal of Political Economy, 70(5), 80-93.
• Stark, O. & Bloom, D. E. (1985). The New Economics of Labor Migration, The American Economic Review, 75(2), 173-178.
• Stouffer, S. A. (1940). Intervening Opportunities: A Theory Relating Mobility and Distance, American Sociological Review, 5(6), 845-867.
• Tatlı, S. (2016). Mekansal Ekonometrik Modeller ve Türkiye’de İç Göçün Belirleyicilerinin Analizi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Tatoğlu, F. Y. (2016). Panel Veri Ekonometrisi, İstanbul: Beta Yayınevi.
• ______________ (2017). Determining the Factors that Affect the Net Migration Rate in Turkey with Ordered Panel Logit Regression Analysis. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 18 (1), 1-13.
• Tinbergen, J. (1962). Shaping the World Economy: Suggestions for an International Economic Policy, New York: Twentieth Century Fund.
• Todaro, M. P. (1969). AssociationA Model of Labor Migration and Urban Unemployment in Less Developed Countries, The American Economic Review, 59(1), 138-148.
• Topbaş, F. (2007). İç Göçün Belirleyicileri Üzerine Ekonometrik Model Çalışması: 2000 Türkiye Örneği, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Topçu, Ç. (2018). Düzey 2 Bölgelerinde İç Göçün Nedenlerinin Mekânsal Ekonometri ile İncelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Uysal, M. & Aktaş, S. (2011). Sıralı Regresyon Analizi ile Türkiye’deki İç Göçleri Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(3), 191-200.
• Van Lottum, J. & Daan M. (2012). The Determinants of Internal Migration in a Developing Country: Quantitative Evidence for Indonesia, 1930–2000, Applied Economics, 44(34), 4485-4494.
• Wajdi, N., Adioetomo, S. M. & Mulder, C. H. (2017). Gravity models of Interregional Migration in Indonesia, Bulletin of Indonesian Economic Studies, 53(3), 309-332.
• Yayar, R., Uçgunoğlu, M. & Demir, Y. (2016). Türkiye’de İç Göçün Belirleyicileri, International Conference On Eurasian Economies 2016, Kaposvár - Hungary 29-31 August.
• Yotov, Y. V., Piermartini, R., Monteiro, J.A. & Larch, M. (2016). An Advanced Guide to Trade Policy Analysis: The Structural Gravity Model, World Trade Organization, Cenevre, İsviçre.
• Yüksek, S., Eroğlu, S. & Özsarı, M. (2016). An Analysis of the Reasons of Internal Migration in Turkey with Logit Method, Business and Management Horizons, 4(2), 34-45.
• Zhang, X. N. (2016). Analysis of Urban-Rural Divide and Interprovincial Migration in China from 2000 to 2010 with Gravity Models, The Economics of Migration, Quaderni del Premio Giorgio Rota, 4, 69-82.