HOUSING SATISFACTION VIA POST OCCUPANCY EVALUATION: A CASE STUDY IN SAMSUN

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 22, 183 - 201, 31.12.2021

Alper Bodur , Kader Keskin

Öz

With the rapid increase in the urban population, housing production types have diversified, and mass housing has become the primary production method. The idea of fast and low-cost production has opened the mass housing space to question, and many evaluations have been revealed on the subject. These evaluations are generally made after the households have started to live in the house. Although many studies have been conducted, it is seen that the evaluations made for user satisfaction on mass housing are still insufficient. In many studies, it is stated that mass housing is insufficient in some aspects such as social, economic, aesthetic. This study aims to identify and reveal user satisfaction factors through mass housing projects in the city of Samsun, Turkey. In doing so, a face-to-face questionnaire was conducted with 451 samples. In the study, user satisfaction is discussed under different headings, including user profile evaluations, physical evaluations of the house, environmental evaluations, evaluations regarding social relations, service evaluations, and user evaluations about houses in general. In conclusion, the study results are expected to guide planning decisions that were ignored in mass housing policies.

Anahtar Kelimeler

Housing, mass housing, user satisfaction, post-use evaluation

Destekleyen Kurum

İKSAD

Proje Numarası

2020/13

KULLANIM SONRASI DEĞERLENDİRME İLE KONUT MEMNUNİYETİ: SAMSUN’DA BİR ARAŞTIRMA

Öz

Kent nüfusundaki hızlı artışla konut üretim biçimleri çok çeşitlenmiş, toplu konutlar ana üretim yöntemi haline gelmiştir. Hızlı ve düşük maliyetli üretim düşüncesi, toplu konutta mekân koşullarını sorgulamaya açmış ve konu üzerinden birçok değerlendirme yapılmıştır. Bu değerlendirmeler, hane halklarının konutta yaşamaya başlamasından sonra yapılmaktadır. Birçok araştırma yapılmasına rağmen toplu konutların sayısal büyüklüğüne göre kullanıcı memnuniyetine yönelik yapılan değerlendirmelerin yetersiz olduğu görülmektedir. Yapılan araştırmalarda, toplu konut uygulamalarının planlama ve üretim, sosyal, ekonomik, estetik vb. yönlerden yetersiz kaldığı belirtilmektedir. Bu çalışmada, Samsun il merkezinde konut sorununa çözüm bulmak amacıyla, kullanılmakta olan toplu konutlarla ilgili hane halklarının kullanım sonrası değerlendirmeleri analiz edilmektedir. Araştırmadan elde edilecek analiz ve sonuçlara ulaşılabilmesi ve değerlendirme yapılabilmesi amacıyla 451 adet örneklemle yüz yüze anket gerçekleştirilmiştir. Çalışmada kullanıcı memnuniyeti, kullanıcı profiline yönelik değerlendirmeler, konuta ilişkin fiziksel değerlendirmeler, çevresel değerlendirmeler, sosyal ilişkilere yönelik değerlendirmeler, hizmete yönelik değerlendirmeler ve kullanıcıların genel olarak konutlar ile ilgili değerlendirmeleri olmak üzere farklı başlıklar altında ele alınmaktadır. Kullanıcıların evleri hakkındaki görüşleri, planlama ve tasarımda memnuniyetin artırılması ve tasarımlarda nelere dikkat edilmesi gerektiği konusunda yol gösterici olmuştur. Elde edilen veriler ile Samsun ili özelinde toplu konut üretim sürecinde göz ardı edilen planlama kararları ile ilgili bazı önerilerde bulunulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Konut, toplu konut, kullanıcı memnuniyeti, kullanım sonrası değerlendirme

Proje Numarası

2020/13

Kaynakça

• Akad, S., & Çubukçu, E., (2006). Kentsel açık alanlarda kullanım sonrası değerlendirme: İzmir sahil bantları örneği üzerine ampirik bir araştırma. Planlama, 2006(3), 105-115. Amole, D. (2009). Residential satisfaction in students' housing. J. Environ. Psychol., 29, 76-85. https://doi.org/10.1016/j.jenvp.2008.05.006
• Altınsoy, A. (2015, April 10). Sosyal konut politikalarını yeniden düşünmek [Conference presentation]. the 1st International Symposium on Critical and Analytical Thinking (ISCAT2015), Sakarya, Turkey.
• Arslan, A. (2016). Karadeniz’in önemli metropollerinden Samsun’un merkez ilçesi Canik’in demografik yapısının sosyolojik tahlili. Karadeniz Araştırmaları, 2016 (51), 317-335. Arslan, H. (2015). Farklı gelir gruplarına yönelik TOKİ konutlarında komşuluk ilişkileri ve konut ve çevresinden memnuniyet. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(1), 111-131.
• Ati̇k, A., Taçoral, E., & Altunkasa, M. (2014). Kent halkının kentsel yaşam memnuniyeti üzerinde etkili sosyo-demografik özelliklerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma: Kemaliye örneği. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 4(9), 21-33.
• Bodur, A. (2012). Gecekondu dönüşüm projelerinde hanehalklarının yeni konut memnuniyeti: Kâğıthane örneği [Unpublished master's thesis]. Bahçeşehir Üniversitesi.
• Bostancı, B., Yılmaz Bakır, N., Doğan, U., & Koçak Güngör, M. (2017). Bulanık karar verme teknikleri ile cbs destekli konut memnuniyeti araştırması. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 32(4), 1193-1208. https://doi.org/10.17341/gazimmfd.369540
• Ceyhan, G. (2002). Türkiye’de konut iç mekânları ve donatılarında değişim ve süreklilik [Unpublished master's thesis]. İstanbul Teknik Üniversitesi.
• Çakır, B. (2005). İstanbul’da eski ve yeni yerleşim yerlerinde komşuluk ilişkilerinin karşılaştırılmasına yönelik bir araştırma [Unpublished master's thesis]. İstanbul Üniversitesi.
• Çeli̇k, H., & Bengül, S. (2008). Satış sonrası hizmetler ve ürün garantilerinin müşteri tatmini, memnuniyeti ve marka sadakati üzerindeki etkileri. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26(2), 105-134.
• Demirarslan, S., (2005). Türk insanı için yapılan konutlarda yaşam kalitesinin elde edilebilmesi için gerekli faktörler. İ.T.Ü Mimarlık Fakültesi.
• Es, M., & Oral, T. (2015). Toplu konut idaresi (TOKİ) uygulaması üzerine bir inceleme: Kocaeli Gölcük ilçesi. Hak İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 3(6), 90-109.
• Esen, S. (2019). Toplu konut projelerinde kalite kavramının müşteri memnuniyeti aracılığıyla incelenmesi: Balıkesir ili TOKİ konutları [Unpublished master's thesis]. Balıkesir Üniversitesi.
• Forte, F., & Russo, Y. (2017, June 12-16). Evaluation of user satisfaction in public residential housing—a case study in the outskirts of Naples, Italy [Conference presentation]. World Multidisciplinary Civil Engineering-Architecture-Urban Planning Symposium (WMCAUS), Prague, Czech Republic.
• Gültekin, A.T. (2015). Konut kullanıcılarının kentsel ve sosyal yaşam kalitesi farkındalığı: Ankara/Çayyolu-Prof. Dr. Ahmet Taner Kışlalı Mahallesi örneği. Ankara Araştırmaları Dergisi, 3(2), 165-182.
• Gür, M. (2012, April 12-13). Kimlik sorunu: TOKİ konutları [Conference presentation]. 6. Ulusal Çatı & Cephe Sempozyumu, Bursa, Turkey.
• Gür, M., & Dostoğlu, N. (2010). Bursa’daki alt ve orta gelire yönelik TOKİ konutlarında memnuniyet araştırması. Uludağ University Journal of The Faculty of Engineering, 15(2), 139-153.
• Gür, M., & Dostoğlu, N. (2016). Bursa Doğanbey üzerinden kentsel dönüşümde yaşam kalitesinin tartışılması, Megaron, 11(1), 89-105.
• Gür, Ö.Ş. (2000). Konut kültürü. YEM Yayın.
• Güremen, L. (2011). Müstakil villa tipi konutların kullanıcı memnuniyetini belirleyen özellikleri: Niğde kenti özelinde bir araştırma. E-Journal of New World Sciences Academy, 6 (3), 712-732.
• Güremen, L. (2016). Konut ve yerleşim alanı kullanıcı algısının memnuniyet ve tercih davranışına etkisi üzerine bir araştırmada Amasya örneği. Technological Applied Sciences, 11(2), 24-64.
• Hatipoğlu, B. (2015). Yerel yönetimler yoluyla üretilmiş toplu konut projelerinde kullanıcı memnuniyeti: Konya örneği [Unpublished master's thesis]. Karatay Üniversitesi.
• Ibem, E.O., & Aduwo, E.B. (2013). Assessment of residential satisfaction in public housing in Ogun State, Nigeria. Habitat International, 40(2013), 163–175.
• Kahraman, Z. E., & Özdemir, S. S. (2017). Kentsel dönüşümü gündeme gelen bir alan için konut memnuniyeti araştırması: Türk-iş Blokları örneği. Megaron, 12(4), 619-634. https://doi.org/10.5505/megaron.2017.04834
• Mohit, M. A., & Azim, M. (2012, July 16-18). Assessment of residential satisfaction with public housing in Hulhumale, Maldives [Conference presentation]. ASEAN Conference on Environment-Behaviour Studies, Bangkok, Thailand.
• Özel, Z., & Yalçıner Ercoşkun, Ö. (2019). Kentsel dönüşüm strateji belgelerinde sürdürülebilirlik değerlendirmesi: Kilis örneği. Resilience, 3(2), 183-200. https://doi.org/10.32569/resilience.598083
• Özyurt, C., & Altun, A., (2015, April 16-17). TOKİ konutlarında oturanların konut ve yerleşke hakkındaki memnuniyetleri Kırıkkale Yahşihan TOKİ ve Hacıbey TOKİ yerleşkeleri örneği [Conference presentation]. Uluslararası Kent Araştırmaları Kongresi, Eskişehir, Turkey.
• Sadıkoğlu, H., (2017). Üst gelir grubu konut tercihleri ve mekan kullanımları üzerine bir araştırma [Unpublished master's thesis]. İstanbul Teknik Üniversitesi.
• Silahlı Böge, Ş. (2019). TOKİ konutları peyzaj projelerinin kullanıcı memnuniyeti üzerinden değerlendirilmesi Aksaray kenti örneği [Unpublished master's thesis]. Süleyman Demirel Üniversitesi.
• Şensoy, N., & Karadağ, A. (2012). Konut yerleşimleri dış mekân kullanımlarına ilişkin memnuniyetin araştırılması: Atakent sitesi örneği (Ankara). Düzce Üniversitesi Orman Fakültesi Ormancılık Dergisi, 8(2), 57-66.
• Teck-Hong, T. (2011). Housing satisfaction in medium-and high-cost housing: the case of greater Kuala Lumpur, Malaysia. Habitat International, 35(3), 1-9. Turkstat (2019). Address based population registration system (ABPRS). Turkish Statistical Institute.
• Tutkun, M., (2018). Toplu konut yakın çevresinin mekân kalitesi açısından incelenmesi; TOKİ Trabzon uygulamaları örneği [Unpublished master's thesis]. Karadeniz Teknik Üniversitesi.
• Ukoha, O. & Beamish, J. (1997). Assessment of resident’s satisfaction with public housing in Abuja, Nigeria, Habitat International, 21(4), 445–460. Url-1, https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Wongbumru, T., & Dewancker, B. (2016). Post-occupancy evaluation of user satisfaction: a case study of ‘old’ and ‘new’ public housing schemes in Bangkok. Architectural Engineering and Design Management, 12, 107-124.
• Yavuzçehre, P. S., & Torlak, S.E. (2006). Kentsel yaşam kalitesi ve belediyeler: Denizli Karşıyaka Mahallesi örneği, SDÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(4), 184-207.
• Yılmaz, M. (2019). Toplu konut idaresi (TOKİ) sitelerinde konut kalitesi ve kullanıcı memnuniyetinin belirlenmesi [Unpublished master's thesis]. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi.
• Yılmaz, C. (2011, October 13-16). Samsun şehri, kuruluş yeri, nüfus ve kentsel gelişim özellikleri [Conference presentation]. Samsun Sempozyumu, Samsun, Turkey. Yılmaz, C. & Zeybek, H.İ. (2016). Samsun coğrafyası. Uğur Ofset Matbaacılık ve Yayıncılık.
• Yıldız Kuyrukçu, E., & Ulusoy, M. (2014). Yeni konutlaşma eğilimi olan dışa kapalı konut yerleşmelerinde kullanıcı memnuniyeti analizi: Konya örneği. Selçuk Üniversitesi Mühendislik, Bilim ve Teknoloji Dergisi, 2(3), 1-12.
• Yin, R., Miao, X., Geng, Z., & Sun, Y. (2018). Assessment of residential satisfaction and ınfluence mechanism - a case study of Jinan City. Journal of Business Administration Research,7(2), 9-16.
• Zeybek, H. İ. (2006, May 4-6). Sosyo-ekonomik kriterlere göre Samsun ilinin, Karadeniz coğrafi bölgesi ve Türkiye’deki yeri [Conference presentation]. Geçmişten Geleceğe Samsun Sempozyumu, Samsun, Turkey.
• Zorlu, T. (2010, October 26-28). Günümüz müstakil konut sitelerinde kullanıcı tercihleri: Trabzon örneği [Conference presentation]. Tasarımda Genç Bakışlar Ulusal Sempozyumu, Istanbul, Turkey.
• Zorlu, T., & Sağsöz, A. (2010). Müstakil konut sitelerinde kullanıcı tercihlerine bağlı fiziki müdahaleler: Trabzon örneği. METU JFA, 27, 189-206. https://doi.org/10.4305/METU.JFA.2010.2.10