ENDÜSTRİ 4.0’IN İŞGÜCÜ PİYASALARINA VE SENDİKALARA ETKİSİ

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 25, 159 - 181, 23.06.2023

Gökhan Murat

Öz

Tarihsel süreç içerisinde dünya birçok değişim ve dönüşüme şahitlik etmiş, önemli kırılma anları yaşamıştır. Son yıllarda ise toplumsal yaşamda herkesi etkileyen teknolojik gelişmeler bu değişimi tetiklemektedir. Teknolojinin gelişim süreci çok eskilere dayandırılmış olsa da 21. yüzyılda farklı boyutlara ulaşmaktadır. Bu süreci farklı kılan ise, gelişen teknolojilerin iç içe geçip fiziksel ve dijital boyutlarda karşılıklı etkileşimlere yol açmasıdır. Endüstri 4.0 olarak tanımlanan bu süreç; nesnelerin interneti, yapay zekâ, robotlar, siber fiziksel sistemler, 3D yazıcılar, büyük veri, bulut bilişim, simülasyon, sanal gerçeklik gibi bileşenleri ile tüm toplumsal yaşamı ve işgücü piyasalarını derinden etkilemektedir. Toplumsal anlamda yaşanan bu dönüşümler birtakım fırsatlar sunarken, aynı zamanda eşitsizlik, işsizlik, standart dışı ve eğreti istihdam gibi sorunları da beraberinde getirmektedir. Yaşanan bu sorunlar toplum içinde bölüşüm kavgasını şiddetlendirmekte, beraberinde sendikaların ve örgütlenmenin önemini ortaya çıkarmaktadır. Bu noktada çalışmanın amacı; teknolojik açıdan önemli gelişmelere yol açan Endüstri 4.0’ın temel bileşenlerini açıklamak, işgücü piyasalarına yönelik olumlu ve olumsuz etkilerini incelemek ve sendikaların yaşanan bu dönüşümler karşısında üstlenecekleri rolleri ve yeni örgütlenme stratejilerini ele almaktır.

Anahtar Kelimeler

Endüstri 4.0, İstihdam, Platform Çalışma, Sendikalar

IMPACT OF INDUSTRY 4.0 ON LABOR MARKETS AND TRADE UNIONS

Öz

In the historical process, the world has witnessed many changes and transformations and experienced important breaking moments. In recent years, technological developments that affect everyone in social life trigger this change. Although the development process of technology is based on veri old times, it reaches different dimensions in the 21st century. What makes this process different is that developing technologies are intertwined and leading to mutual interactions in physical and digital dimensions. This process, which is defined as Industry 4.0; The Internet of Things deeply affects all social life and labor markets with its components such as artificial intelligence, robots, cyber physical systems, 3D printers, large data, cloud computing, simulation, virtual reality. While these social transformations offer some opportunities, they also bring problems such as inequality, unemployment, insecure non-standard employment. These problems exacerbate the distribution struggle within the society and reveal the importance of trade unions and organization. At this point, the aim of the study is; The aim is to explain the basic components of Industry 4.0, which leads to significant technological developments, to examine its positive and negative effects on labor markets, and to discuss the roles of trade unions in the face of these transformations and new organizational strategies.

Anahtar Kelimeler

Industry 4.0, Employment, Platform Working, Trade Unions

Kaynakça

• Berg, J., Furrer M., Harmon E., Rani U. & Silberman S. (2018). Digital Labour Platforms and the Future of Work Towards Decent Work in the Online World, Geneva: ILO
• Brodie, C. (2017). Why AI Technology Isn’t Always A Threat to Your Job. https://www.weforum.org/agenda/2017/06/why-ai-technology-isn-t-always-a-threat-to-your-job/ 29.12.2022 tarihinde erişilmiştir
• Coşan, B. (2020). Endüstri 4.0’dan Toplum 5.0’a Teknoloji ve İşsizlik, Betül Yılmaz (Ed.), Çalışma Hayatının Geleceği, 1.Baskı İçinde (217-254), Ankara: Gazi Kitapevi.
• Çiğdem S. & Koç, İ. (2019). Dijital Platform Çalışanları ve Yeni Örgütlenme Modelleri, 10. Uluslararası Sivil Toplum Kuruluşları Kongresi, 767-785.
• De Groen, W. P., Kilhoffer Z., Lenaerts K.& Mandl Irene (2018). Employment and Working Conditions of Selected Types of Platform Work, Luxembourg: Eurofound, European Union
• Dinler, E. (2020). Endüstri 4.0 ve Toplum 5.0, Betül Yılmaz (Ed), Çalışma Hayatının Geleceği, 1. Baskı İçinde (1-29), Ankara: Gazi Kitabevi.
• Dursun, S. (2021). Emek Piyasalarındaki Dönüşümün Uzaktan Çalışma Bağlamında Değerlendirilmesi, Hüseyin Sevgi (Ed), 21. Yüzyılda Endüstri İlişkileri, 1. Baskı içinde (119-147), İstanbul: NotaBene Yayınları
• Dursun, S. & Şengül, B. (2018). Sanayi 4.0 ve Türkiye: Genel Bir Değerlendirme, Türk Metal, (222), 68-73.
• EBSO (2015). Sanayi 4.0 Uyum Sağlayamayan Kaybedecek!, Araştırma Müdürlüğü, http://www.ebso.org.tr/tr/haberler/ebso-haberler/yorgancilar-sanayi-40a-uyum-saglayamayan-kaybedecek 25.12.2022 tarihinde erişilmiştir.
• ETUC (2016). ETUC Resolution on Digitalisation: “Towards Fair Digital Work”, https://www.etuc.org/en/document/etuc-resolution-digitalisation-towards-fair-digital-work 07.02.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Ferrari, A. (2012). Digital Competence in Practice: An Analysis of Frameworks, Luxembourg: Publications Office of the European Union.
• Fırat O.Z. & Fırat S.Ü. (2017). Endüstri 4.0 Yolculuğunda Trendler ve Robotlar, İstanbul University Journal of the School of Business, 46(2), 211-223.
• Florrison R. & Mandl I. (2018). Digital Age Platform Work: Types&Implıcatıon for Work &Employment -Literture Revıew, Luxembourg: Eurofound, European Union
• Foerster, A. (2001). Confronting the Dilemmas of Organizing, Rekindling the Movement: Labor's Quest for Rölevence in the Twenty-first Century, (11), 155-181.
• Ford, M. (2019). Robotların Yükselişi (Çev. Cem Duran), İstanbul: Kronik Kitap.
• Forman, E. (2013). The 'Organizing Model' Goes Global, Labornotes, https://www.labornotes.org/2013/04/organizing-model-goes-global 16.01.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Gür, N., Ünay S. & Dilek Ş. (2017). Sanayiyi Yeniden Düşünmek: Küresel Teknoloji Dönüşümün Dünya ve Türkiye Ekonomisine Yansımaları, İstanbul: Seta Kitapları.
• Hılfr.dr (2018). Hıstorıc Agreement: Fırst Ever Collective Agreement For The Platform Economy Sıgned ın Denmark, https://blog.hilfr.dk/en/historic-agreement-first-ever-collective-agreement-platform-economy-signed-denmark/ 09.02.2023 tarihinde erişilmiştir.
• ILO (2019). Work For a Brıghter Future, https://www.ilo.org/digitalguides/en-gb/story/global-commission#decent 04.01.2023 tarihinde erişilmiştir.
• İndustriAll (2017). The Challenge of Industry 4.0 and the Demand for New Answers, http://www.industriallunion.org/sites/default/files/uploads/documents/2017/SWITZERLAND/Industry4point0Conf/draft_integrated_industry_4.0_paper_5_17.10.2017.pdf, 02.01.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Kesayak, B. (2018). Endüstri Tarihine Kısa Bir Yolculuk, https://www.endustri40.com/endustri-tarihine-kisa-bir-yolculuk/ 25.12.2022 tarihinde erişilmiştir.
• Kilhoffer, Z., Lenaerts K. & Beblavy M. (2017). The Platform Economy and İndustrial Relations: Applying the Old Framework to the New Reality. CEPS Research Report, Brussels.
• Kovancı, Y. A. (2020). Platform Çalışma Bağlamında Ortaya Çıkan Sorunlara Yönelik Sendikalar ve Platform Çalışanların Girişimleri, Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (BUSBED), 10(20), 325-352.
• Lane, M. (2020). Regulating Platform Work in the Digital Age, Going Digital Toolkit Policy Note, No. 1, OECD.
• Mandl, I. (2019). Digital Age Platform work: Maximising the Potential While Safeguarding Standards?, Luxembourg: Eurofound, European Union.
• Mexi, M. (2019). Social Dialogue and the Governance of the Digital Platform Economy: Understanding Challenges, Shaping Opportunities, University of Geneva & IHEID Geneva: ILO.
• Mishel, L. (2012). The Wedges Between Productivity and Median Compensation Growth, Economıc Policy Instıtute.
• Muntaner, C. (2018). Digital Platforms, Gig Economy, Precarious Employment, and the İnvisible Hand of Social Class, International Journal of Health Services, 48(4), 597-600.
• Murawski, M. & Bick, M. (2017). Digital Competences of the Workforce–a Research Topic?, Business Process Management Journal, 23(3), 721-734.
• Özçelik, T. & Onursal F. S. (2020). Endüstri 4.0’ın İş Hayatı ve Sendikalaşma Üzerine Etkisi, Business & Management Studies: An International Journal, 8(1), 981-1007.
• Özkan, M. Al, A. & Yavuz, S. (2018). Uluslararası Politik Ekonomi Açısından Dördüncü Sanayi-Endüstri Devrimi’nin Etkileri ve Türkiye, International Journal of Political Science and Urban Studies, 6(2), 126-156.
• Schmidt, F. A. (2017). Digital Labour Markets in the Platform Economy Mapping the Political Challenges of Crowd Work and Gig Work, Frıedrıch-Ebert-Stıftung, 1-30.
• Schwab, K. (2016). Dördüncü Sanayi Devrimi, (Çev. Zülfü Dicleli), İstanbul: Optimist Yayın, İstanbul:
• Siemens (2016). Endüstri 4.0 Yolunda Dijital Fabrikalar, Türkiye’nin Endüstri 4.0 Platformu,http://siemens.edergi.com/pubs/Endustri40/Endustri40_DigitalFabrikalar/assets/common/downloads/publication.pdf 26.12.2022 tarihinde erişilmiştir.
• Şahin L. (2020a). Dijital Dönüşümde İstihdam ve Eğitimin Geleceği, https://www.youtube.com/watch?v=JtzBKxORSTA 04.01.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Şahin, L & Balcı, A.İ (2020). Yeni Düzende Sendikaların Örgütlenme Yapısındaki Değişim: Genel ve Özel Nedenler Üzerinden Bir Değerlendirme, Betül Yılmaz (Ed), Çalışma Hayatının Geleceği, 1. Baskı İçinde (455-509), Ankara: Gazi Kitapevi.
• Şahin, L. (2018). Endüstri 4.0 Hangi Enstrümanlarla Gerçekleşecek?, https://www.profdrleventsahin.com/endustri-4-0-hangi-enstrumanlarla-gerceklesecek.html 25.12.2022 tarihinde erişilmiştir.
• Şahin, L. (2020b). Eğitimin Bugününü Tartışırken Geleceğini Öngörmek: Eğitim 4.0, Bekir Pakdemirli vd. (Ed.), Pandemi Ekseninde Küresel Değişim ve Yeni Ekonomik Düzen, 1. Baskı İçinde (79-127), Ankara: Akçay Yayıncılık, 2020, 85-86.
• Taş, H. Y. (2018). Dördüncü Sanayi Devrimi’nin (Endüstri 4.0) Çalışma Hayatına ve İstihdama Muhtemel Etkileri, OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 9(16), 1817-1836.
• Taylor K. (2017). Automation Will Affect Women Twıce As Much As Man. This is Why, https://www.weforum.org/agenda/2017/07/why-women-are-twice-as-likely-as-men-to-lose-their-job-to-robots/ 30.12.2022 tarihinde erişilmiştir.
• Tokol, A. (2019). Endüstri İlişkileri ve Yeni Gelişmeler, Bursa: Dora Yayın.
• Tokol, A. (2021). Platform Çalışma, Çalışanlar Açısından Yarattığı Sorunlar ve Sendikalar, Hüseyin Sevgi (Ed), 21. Yüzyılda Endüstri İlişkileri, 1. Baskı içinde (37-77), İstanbul: NotaBene Yayınları.
• Tokol, A. (2022). Dördüncü Sanayi Devrimi Çalışma Hayatı ve Sendikalar, Karatahta İş Yazıları Dergisi, S.22, 31-61. U.S. Bureau of Labor Statistics (t.y). https://fred.stlouisfed.org/series/PAYEMS 30.12.2022 tarihinde erişilmiştir.
• Wisskirchen, G., Biacabe, B., Bormann, U., Muntz A., Niehaus G., Soler G.J. & Brauchitsch B.V. (2017). Artificial Intelligence and Robotics and their Impact on the Workplace, IBA Global Employment Institute.
• Wolter, M. I., Mönnig A., Hummel M., Schneemann, C., Weber E., Zika G., Helmrich R., Maier., T. & Neuber-Pohl C. (2015). Industry 4.0 and the Consequences for Labour Market and Economy, Institute for Employment Research 8/2015, IAB-Forschungsbericht.
• World Economic Forum (2015). Deep Shift Technology Tipping Points and Societal Impact, Global Agenda Council On the Future of Software and Society. Survey Report, Geneva.
• World Economic Forum (2018). The Future of Jobs Report 2018 Centre for the New Economy and Society, Geneva.
• World Economic Forum (2020). The Future of Jobs Report 2020, Geneva
• Yasım, Y. K. (2020). Endüstri 4.0: Çalışmanın Geleceği, Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(1), 47-64.
• Yılmaz, B. (2020). Geleceğin Meslekleri, Betül Yılmaz (Ed), Çalışma Hayatının Geleceği, 1.Baskı İçinde (79-123), Ankara: Gazi Kitapevi.
• Yılmaz, Y. (2020). Dijitalleşmenin Etkisi Altında Değişen Çalışan Yapısı Geleceğin İşgücü Yetkinlikleri, Betül Yılmaz (Ed), Çalışma Hayatının Geleceği, 1. Baskı İçinde (125-171), Ankara: Gazi Kitapevi.
• Yorgun, S. (2007a). Türkiye’de Sendikal Örgütlenmenin Güncel Sorunları ve Alternatif Öneriler, The Journal of Industrial Relations and Human Resources, 9(2), 49-79.
• Yorgun, S. (2007b). Dirilişin Eşiğinde Sendikalar Yeni Eğilimler Yeni Stratejiler, Ankara: Ekin Yayın Dağıtım.
• Yorgun, S. (2019). Ekonomik Politikalar ve Endüstri İlişkilerinin Geleceği, İstanbul: Beta Basım Yayın.
• Yüksekbilgili, Z. & Çevik, G. Z. (2018). Endüstri 4.0 Bağlamında Türkiye’nin Yerine İlişkin Güncel ve Gelecek Eksenli Bir Analiz, Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(2), 422-436.