Tece Castle: A Crusader Defense Structure at Cilicia Pedias

Yıl 2012, Cilt: 1 Sayı: 10, 31 - 50, 01.12.2012

Hasan Buyruk

Öz

Anahtar Kelimeler

-

KİLİKYA PEDİAS’TA BİR HAÇLI SAVUNMA YAPISI: TECE KALESİ

Öz

Saldırı ve savunma, bu iki sözcük askeri terminolojide geçmişten günümüze kadar sık sık kullanılmaktadır. Tarihsel olaylara bakıldığında kaleler, saldırı ve savunmanın cereyan ettiği mekânlardır. Günümüz askeri mimarisinde bir şey ifade etmese de çok önemli tarihsel olaylara ev sahipliği yapmış, kültür mirasımızın kilometre taşlarını oluşturmuşlardır. Saldırı sırasında önce yıkılıp, hemen akabinde hızla onarılan tahkimat yapısıdır kaleler. Haçlılar, Kilikya Pedias’a indiklerinde bilmedikleri bu topraklarda barınıp, bir saldırı karşısında kendilerini koruyacak kalelere yerleştiler. Bunlardan birisi de Tece Kalesi’dir. Kesin inşa tarihi bilinmeyen kale, Mersin’e 19 km mesafedeki Tece’de 17 m. rakımlı hafif yüksek bir tepenin üzerinde bulunmaktadır. 1560 m²’lik bir alan üzerine inşa edilen kale, dikdörtgene yakın bir plan şeması göstermektedir. Bugün tamamıyla yıkılmış olan kaleyi çevreleyen sur duvarları çoğu yerde ancak temel seviyesinde takip edilebilmektedir. Ancak bazı kısımları ayakta kalabilen “Donjon”u ile ön plana çıkmaktadır. “Baş kule, büyük kule, ayrık kule” olarak tanımlanan Donjon bir Haçlı mimari özelliği olarak bilinmektedir. Buda kalenin Haçlılar tarafından ele geçirildikten sonra bir takım ilavelerle değiştirildiğini göstermektedir. Makalemizde, Haçlıların Kilikya Pedias’a gelişleri yanında, kaleden geriye kalanlar plan ve resimler eşliğinde detaylı bir şekilde tanıtılmıştır. Değerlendirme kısmında ise Kilikya’daki diğer Haçlı kaleleri karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır

Anahtar Kelimeler

Haçlı, kale, Kilikya, Tece, Mimari, Donjon

Kaynakça

• ABÜL-FARAÇGREGORY, Abül-Faraç Tarihi, (Çev. Ömer Rıza DOĞRUL), C.II, TTK Yayınları, İstanbul 1959. BOASE, T. S. Edinburg/Londra.
• TheClilicianKingdom of Armenia,
• BUYRUK, H. 2011: Kozan’da Memluklu İzleri ve Helvacızade Arastası, Kozan Belediyesi Yayın No:10, Ankara.
• ÇAMBEL, H.-GÜNAY, R.- SABUNCU, A. (TOYDEMİR), 2007: Kumkale Toros Eteklerinde Bir Haçlı Kalesi, Ege Yay., İstanbul.
• ÇIPLAK, M. N. 1968: İçel Tarihi Tarihi-Turistik Zenginlikleriyle,
• ÇAMBEL, H.-GÜNAY, R.- SABUNCU, A. (TOYDEMİR), 2007: s. 13.21.22.30.
• ÇAMBEL, H.-GÜNAY, R.-SABUNCU, A.(TOYDEMİR), 2007: s.21,30.
• ÇAMBEL, H.-GÜNAY, R.-SABUNCU, A.(TOYDEMİR), 2007: s. 26. Ankara.
• EDWARDS, R. W. 1987: The Fortificiations of Armenian Clicia, Washington.
• EKER, R. 1948: Haçlı Seferleri, İstanbul.
• FEDDEN R.- THOMSON, J. 1957: Crusader Castles, Londra.
• GÖLGESİZ, S. 2007: Kuruluş Döneminde (1098–1112) Antakya Haçlı Prinkepsliği-Bizans İlişkileri, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Anabilim Dalı, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
• GREGORY, S. 1995: Roman Military Architacture on the Eastern Frontier, C. I, Amsterdam.
• HELLENKEMPER, H. 1976: Burgen Der Kreuzrıtterzeit in der Grafschaft Edessa und im Königreich Kleinarmenien, Bonn.
• KENNEDY, H. 1995: Crusader Castles, Cambridge.
• MOLIN, K. 2011: Unknown Crusader Castles, New York/London.
• NICOLLE, D. 2011: Birinci Haçlı Seferi 1096–99, (Çev. L. Ece SAKAR), İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• PRAWER, J. 1972: The World of the Crusades, New York.
• RUNCIMAN, S. 1986: Haçlı Seferleri Tarihi, c.I, (Çev. Fikret IŞILTAN), TTK. Yayınları, Ankara.
• ÜNAL, A. – GİRGİNER, S. 2007: Kilikya-Çukurova, İlk Çağlardan Osmanlılar Dönemi’ne Kadar Kilikya’da Tarihi Coğrafya, Tarih ve Arkeoloji. Homer Kitabevi, İstanbul.