BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ ÜYELİĞİ VE BAZI DEMOGRAFİK DEĞİŞKENLERİN FİNANSAL OKURYAZARLIK İLE İLİŞKİSİ

Yıl 2019, Cilt 2019, Sayı 2, 104 - 115, 11.12.2019

Dursun BOZ Seyfettin ÜNAL Aykut ATAŞER

Öz

Günümüz dünyasının temel problemlerinden birisi de yaşlanan nüfus ve bakıma muhtaç nüfusun artışıdır. Bu nüfusun sosyal güvenlik kurumlarınca fonlanacağı varsayıldığında büyük bir kaynağa ihtiyaç duyulmaktadır. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de bireysel emeklilik sisteminin yapısının açıklamak, son mevzuat düzenlemelerinin etkilerinin incelemek ve finansal okuryazarlık ile bireysel emeklilik sistemi üyeliğinin banka çalışanları temelinde araştırmaktır. Bu amaçla Kütahya il merkezinde bulunan 17 farklı bankanın 24 şubesinde çalışmakta olan 200 çalışanından 120’sine gönüllülük esasına göre ulaşılmıştır. Elde edilen bulgulara göre banka çalışanlarının finansal okuryazarlık düzeylerinin (=4,05) ile yüksek olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca finansal okuryazarlığın yaşa, eğitime, çalışma hayatındaki süre ve Bireysel Emeklilik Sistemi üyeliğine göre anlamlı farklılıklar olduğu tespit edilmişken cinsiyet, medeni durum, aylık gelir ve kurumda çalışma süresine göre anlamlı farklılık tespit edilememiştir.

Anahtar Kelimeler

Bireysel Emeklilik Sistemi, Demografik Değişkenler, Finansal Okuryazarlık, Finansal Kararlar

Kaynakça

• Agarwal, M. & Gupta, M. (2014). Awareness of Financial Literacy Among College Students, Apeejay-Journal of Management Sciences and Technology, 2 (1), pp:1-13.
• Albeerdy, M.I. & Gharleghi, B. (2015). Determinants of the Financial Literacy among College Students in Malaysia, International Journal of Business Administration, Vol 6, No 3, pp.15-24.
• Almenbergh, J. & Söderbergh, J. S. (2011). Financial Literacy and Retirement Planning in Sweden, Journal of Pension Economics & Finance, 10(4), 585-598.
• Bannier, C.E. & Schwarz, M. (2018). Gender- and education-related effects of financial literacy and confidence on financial wealth, Journal of Economic Psychology, doi: https://doi.org/10.1016/j.joep.2018.05.005.
• Barış, S. (2016). Finansal Okuryazarlık ve Bütçeleme Davranışı: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma, TESAM Akademi Dergisi, 3(2): 13-38.
• Bayram, S.S. (2015). Finansal Okuryazarlık ve para yönetimi davranışları: Anadolu üniversitesi öğrencileri üzerine uygulama, Uluslararası İşletme ve Yönetim Dergisi C.:2 S.:2 Yıl:2015, ss. 105-135.
• Bernheim, B. Douglas - Garrett, Daniel M. (2003), “The Effects of Financial Education in The Workplace: Evidence from a Survey of Households”, Journal of Public Economics, 87(7–8), : 1487–1519.
• Boz, D. (2019). Kütahya İlinde Bulunan Özel Eğitim Kurumlarında Öğrenim Gören Öğrenci Velilerinin Finansal Okuryazarlık Düzeylerinin Belirlenmesi, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Sayı 82, ss. 147-160.
• Büyüköztürk, Ş. (2007). Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı, 7. Baskı, Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Egemen, M.A. (2003). Dünyada ve Türkiye’de Bireysel Emeklilik Sistemleri, Tekstil İşveren, Sayı 283, ss:42-44.
• Er, B. & Çetintaş, M. (2018). İşçilerde Finansal Okuryazarlık: Finansal Bilgi, Tutum Ve Davranış Eksenli Bir Araştırma, Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü e-dergi Cilt 1 - Sayı 2, ss. 61-71.
• Er, F., Temizel, F., Özdemir, A. & Sönmez, H. (2014). Lisans Eğitim Programlarının Finansal Okuryazarlık Düzeyine Etkisinin Araştırılması: Türkiye Örneği, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt/Vol.: 14 - Sayı/No: 4, ss.113-126.
• Ergün, B., Şahin, A. & Ergin, E. (2014). Finansal Okuryazarlık İşletme Bölümü Öğrencileri üzerine bir çalışma, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi The Journal of International Social Research, Cilt:7 Sayı:34 Volume:7 Issue:34 Issn: 1307-9581 www.sosyalarastirmalar.com. ss. 847-864.
• Gerek, S. & Kurt, A.A. (2011). Ekonomi Okuryazarlığı Ölçeğinin Geçerlik Ve Güvenirlik Çalışması, Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Uludağ Journal of Economy and Society, Cilt/Vol. XXX, Sayı/No. 1, 2011, pp. 59-73.
• Gökmen, H. (2012). Finansal Okuryazarlık, İstanbul: Hiperlink Yayınları,
• Güler, E. & Tunahan, H. (2017). Finansal Okuryazarlık: Hanehalkı Üzerine Bir Araştırma, İşletme Bilimi Dergisi (JOBS), 2017; 5(3): 79-104. DOI: 10.22139/jobs.323261.
• Holzmann, R. (2010). Bringing Financial Literacy and Education to Low and Middle Income Countries:The Need to Review, Adjust and Extend Current Wisdom, p 2, World Bank Social Protection Discussion Paper, No 56501.
• Huston, J.S. (2010). Measuring Financial Literacy. Journal of Consumer Affairs, Vol.44,No:2, 296-316. http://dx.doi.org/10.1111/j.1745-6606.2010.01170.x.
• Kalaycı, Ş. (2010). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, 5.Baskı., Ankara:Asil Yayın Dağıtım.
• Korkmaz, E., Akgeyik, T., Yılmaz, B.E., Oktayer, N., Susam, N., & Şeker, M. (2007). Sosyal Güvenlikte Yeni Yaklaşım: Bireysel Emeklilik, İstanbul: İTO Yayınları.
• Lu, J.T. & Tang, N. (2015). Social interaction Effects and Individual Portfolio Choice: Evidence from 401(k) Pension Plan Investors, Mimeo. http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=1921431.
• Lusardi, A., & Tufano, P. (2008). Debt Literacy, Financial Experiences and Overindebtedness, ., Cambridge: National Bureau of Economic Research Inc.
• Lusardi, A., & Mitchell, S.O. (2008). Planning and Financial Literacy: How do Women Fare?, Working Paper, 13750.
• Leora, K., Annamaria, L., & Georgios, A.P. (2013). Financial literacy and its consequences: Evidence from Russia during the financial crisis, Journal of Banking & Finance, 37(10), 3904-3923.
• Onur, N., & Nazik, M.H. (2014). Öğretmenler İçin Bireysel Finans Alanında Finansal Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi (FTÖ): Geçerlik Ve Güvenilirlik Çalışması, Vocational Education, 9(4), 90-99.
• Sabri, M.F., & Macdonald, M. (2010). Savings Behaviour and Financial Problems Among College Students: The Role of Financial Literacy Malaysia, Cross- Cultural Communication, 6(3), 2010: 103-110.
• Sarıgül, H. (2015). Finansal Okuryazarlık tutum ve davranış ölçeği geliştirme, geçerlilik ve güvenilirlik, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergis, Cilt:13 Sayı:1 (Ocak 2015)-Doi: http://dx.doi.org/10.11611/JMER408.
• Sekita, S. (2011). Financial literacy and retirement planning in Japan, Journal of Pension, Economics & Finance, 10(4), 637-656.
• Sevim, N., Temizel, F., & Sayılır, Ö. (2012). The Effects of Financial Literacy on The Borrowing Behaviour of Turkısh Financial Consumers, International Journal of Consumer Studies, 36(5): 573-579.
• Shaari, N.A., Hasan, N. A., Mohamed, R. K. M. H., & Sabri, M. A. J. M. (2013). Financial Literacy: A Study Among The University Students, Interdisciplinary Journal of Contemporary Research in Business, Vol 5, No:2, pp. 279-299.
• Şahin, M., & Barış, S. (2017). Finansal Okuryazarlık ve Tasarruf Davranışları: Kamu Çalışanları Üzerine Bir İnceleme, Çankırı Karatekin Üniversitesi İİBF Dergisi, 7(2), 77-103.
• Şener, O., & Akın, F. (2010). Özel Emeklilik Fonları Ve Türkiye'de Bireylerin Bireysel Emeklilik Sistemine Giriş Kararlarını Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma, MU Iktisadi ve Idari Bilimler Dergisi, 29(2), 291-321.
• Taft, M.K., Hoseın, Z.Z., Mehrizi, S.M.T., & Roshan, A. (2013). The Relation between Financial Literacy, Financial Wellbeing and Financial Concerns, International Journal of Business and Management, Vol. 8, No. 11; 2013 ISSN 1833-3850 E-ISSN 1833-8119 8(11), 63-75.
• Thung, C.M., Kai, C.Y., Nie, F.S., Chiun, L.W. & Tsen, T.C. (2012). Determinants of saving behaviour among the university students in Malaysia. Petaling Jaya: Universiti Tunku Abdul Rahman Faculty of Business and Finance Department of Commerce and Accountancy.
• Ünal, S., Düğer, Y.S. & Söylemez, C. (2015). Ekonomi Okuryazarlığı ve Kredi Kartı Tutumunun Rasyonel Kredi Kartı Kullanımına Etkisi: Dumlupınar Üniversitesi Tavşanlı MYO Örneği, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, C, 1, 10, ss. 31-52.
• Yıldız, C.F. (2018). Üniversite Öğrencilerinin Finansal Okuryazarlık Durumunu Etkileyen Faktörler Üzerine Bir Araştırma: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Örneği, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Ocak/2018, ss. 115-136.
• Worthington, C.A. (2006). Predicting Financial Literacy in Australia, Financial Services Review, 15(1), pp. 59–79.
• www.emekli.gov.tr (Erişim Tarihi 29.05.2019).