Hemşirelik Öğrencileri İçin Yaşam Sonu ve Ölüm Sonrası Öz Yeterlilik Ölçeğinin Türkçe Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Yıl 2024, , 1 - 8, 08.04.2024

Mustafa Sabri Kovancı , Aylin Bilgin , Sinem Öcalan

https://doi.org/10.48071/sbuhemsirelik.1293862

Öz

Giriş: Öğrenci hemşireler klinik uygulamaları sırasında yaşam sonu ve ölüm sonrası bakım gereksinimi olan hasta ve aile üyeleri ile karşı karşıya kalmakta ve bu süreci yönetmede çoğunlukla kendilerini hazır hissetmemektedir. Ancak, Türkiye’de yaşam sonu ve ölüm sonrası öz-yeterlilik düzeyini değerlendiren bir ölçek bulunmamaktadır.
Amaç: Bu araştırma Yaşam Sonu ve Ölüm Sonrası Öz-Yeterlilik Ölçeği’nin Türkçe geçerlik ve güvenirliğini gerçekleştirmek amacıyla yapıldı.
Yöntem: Bu araştırma 207 öğrenci hemşireyle metodolojik tipte yapıldı. Veriler, kişisel bilgi formu ve Yaşam Sonu ve Ölüm Sonrası Öz-Yeterlilik Ölçeği ile toplandı. Bu ölçek için geçerliğin belirlenmesinde sırasıyla, dil eşdeğerliği, kapsam geçerliği ve yapı geçerliği uygulandı. Güvenirlik analizleri kapsamında Cronbach alfa güvenirlik katsayısı hesaplandı. Tutarlığı değerlendirmede ise split-half güvenirlik analizlerinden yararlanıldı.
Bulgular: Bu ölçeğin, kapsam geçerlik indeksi puanı 1,0 olarak belirlendi. Kaiser-Meyer-Olkin değeri 0,89 ve Barlett Küresellik Testleri değeri ise 1775,54 (p < 0,001) olarak belirlenen ölçeğin veri setinin faktör analizine uygun olduğu bulundu. Ölçeğin Cronbach alfa güvenirlik katsayısı 0,90 olarak bulundu. Spearman-Brown Korelasyon katsayısı 0,95 ve Guttman Eş Değer Yarılar Katsayısı 0,95 olarak hesaplandı ve ölçeğin güvenirliğinin kabul edilebilir düzeyde olduğu sonucuna ulaşıldı.
Sonuç: Ölçeğin orijinal ölçekle paralel olarak tek boyutta olduğu belirlendi. Ölçeğin Türkçe formu hemşirelik öğrencilerinin yaşam sonu ve ölüm sonrası öz-yeterliliği değerlendirmede geçerli ve güvenilir bir ölçüm aracı olduğu sonucuna ulaşıldı.

Anahtar Kelimeler

Hemşirelik, ölüm, öz-yeterlilik, yaşam sonu dönem

Turkish Validity and Reliability Study of the End-of-Life and Postmortem Self-Efficacy Scale for Nursing Students

Öz

Introduction: During their clinical practice, student nurses encounter patients and family members who need end of-life and post-mortem care, and they often do not feel ready to manage this process. However, there is no scale in Turkey that evaluates end-of-life and post-mortem self-efficacy levels.
Aim: This research was carried out to realize the Turkish validity and reliability of the End-of-Life and Postmortem Self-Efficacy Scale.
Method: This research was conducted in methodological type with 207 student nurses. Data were collected
with the personal information form and the End-of-Life and Postmortem Self-Efficacy Scale. In determining the validity for this scale, language equivalence, content validity, and construct validity were applied respectively. Cronbach's alpha reliability coefficient was calculated within the scope of reliability analysis. Split-half reliability analyzes were used to evaluate the consistency.
Results: This scale's content validity index score was determined as 1.0. The data set of the scale, whose Kaiser-Meyer-Olkin value was determined as 0.89 and Barlett Sphericity Tests value as 1775.54 (p < 0.001), was found to be suitable for factor analysis. The Cronbach alpha reliability coefficient of the scale was found to be 0.90. The Spearman-Brown Correlation coefficient was calculated as 0.95 and the Guttman Equivalent Half Coefficient of 0.95, and it was concluded that the scale’s reliability was acceptable.
Conclusion: It was determined that the scale had a single dimension in parallel with the original scale. The Turkish form of the scale is a valid and reliable measurement tool in the assessment of nursing students' end of-life and postmortem self-efficacy.

Anahtar Kelimeler

Death, end-of-life period, nursing, self-efficacy

Kaynakça

• Alıncak, G., Acavut, G., Soyaslan, B.D. ve Zengin, H. (2022). Hemşirelerin palyatif bakım ve ölüme ilişkin görüşleri:Nitel bir çalışma. Sağlık Bilimleri Üniversitesi Hemşirelik Dergisi, 4(2), 69-76. doi: 10.48071/sbuhemsirelik.1125775
• Alpar, C. (2018). Spor sağlık ve eğitim bilimlerinden örneklerle uygulamalı istatistik ve geçerlik güvenirlik. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Aylar, F. ve Evci, N. (2019). Ölçek geliştirme çalışmalarında Doğrulayıcı Faktör Analizinin kullanımı. The Journal of Social Sciences, 4(10), 389-412.
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör analizi: temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 32(32), 470-483.
• Cavaye, J., & Watts, J.H. (2014). An integrated literature review of death education in pre-registration nursing curricula: Key themes. International Journal of Palliative Care, 4, 1-19. doi: 10.1155/2014/564619
• Conley, C.E. (2023). Student Nurses' end-of-life and post mortem care self-efficacy: a descriptive study. Nurse Education Today, 121, 105698. doi: 10.1016/j.nedt.2022.105698
• Croxon, L., Deravin, L., & Anderson, J. (2018). Dealing with end of life—new graduated nurse experiences. Journal of Clinical Nursing, 27(1-2), 337-344. doi: 10.1111/jocn.13907
• Damak, N. ve Karakoç Kumsar, A. (2020). Hemşirelerin palyatif bakım hakkındaki bilgi düzeyleri ve iyi ölüme yönelik algıları. Sakarya Üniversitesi Holistik Sağlık Dergisi, 3(1), 1-14.
• Davis, K.A. (1992). Validity and reliability in qualitative research on second language acquisition and teaching. Another researcher comments. Tesol Quarterly, 26(3), 605-608.
• De Swardt, C., & Fouché, N. (2017). “What Happens Behind The Curtains?” An exploration of icu nurses’ experiences of post mortem care on patients who have died in intensive care. Intensive and Critical Care Nursing, 43, 108-115. doi: 10.1016/j.iccn.2017.05.005
• Denis, D.J. (2016). Applied Univariate, Bivariate, And Multivariate Statistics. New Jersey: John Wiley & Sons.
• Ek, K., Westin, L., Prahl, C., Österlind, J., Strang, S., Bergh, …, & Hammarlund, K. (2014). Death and caring for dying patients: Exploring first-year nursing students' descriptive experiences. International Journal of Palliative Nursing, 20(10), 509-515. doi: 10.12968/ijpn.2014.20.10.509
• Gillan, P.C., Van Der Riet, P.J., & Jeong, S. (2014). End of life care education, past and present: A review of the literature. Nurse Education Today, 34(3), 331-342. doi: 10.1016/j.nedt.2013.06.009
• Heale, R., & Twycross, A. (2015). Validity and reliability in quantitative studies. Evidence-Based Nursing, 18(3), 66-67. doi: 10.1136/eb-2015-102129
• Heise, B.A., Wing, D.K., & Hullinger, A.H. (2018). My patient died: a national study of nursing students’ perceptions after experiencing a patient death. Nursing Education Perspectives, 39(6), 355-359. doi: 10.1097/01.NEP.0000000000000335
• Karadağ, E. ve İnkaya, B. V. (2018). Hemşirelik Intörn öğrencilerinin ölmekte olan bireye bakım vermeye ilişkin tutumları. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 27(2), 92-98.
• Karakoç, A. ve Dönmez, L. (2014). Ölçek geliştirme çalışmalarında temel ilkeler. Tıp Eğitimi Dünyası, 13(40), 39-49. doi: 10.25282/ted.228738
• Karalar, B.C., Yıldırım, Y., Aykar, F.Ş. ve Fadiloğlu, Z.Ç. (2022). Kültürlerarası hemşirelik modeline göre ölüm sonrası bakım. Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7(3), 244-250. doi: 10.51754/cusbed.1052153
• Kartal, M. ve Bardakçı, S. (2018). SPSS ve AMOS uygulamalı örneklerle güvenirlik ve geçerlik analizleri. Ankara: Akademisyen Kitabevi.
• Lasater, K.B., Sloane, D.M., Mchugh, M.D., & Aiken, L.H. (2019). Quality of end‐of‐life care and its association with nurse practice environments in us hospitals. Journal of the American Geriatrics Society, 67(2), 302-308. doi: 10.1111/jgs.15671
• Özer, Z., Yıldırım, D. ve Bölüktaş, R.P. (2015). Hemşirelik Öğrencilerinin ölüme karşı tutumları. Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(4), 1-13.
• Soyanıt, Ş. ve Mumcu, N. (2023). Palyatif Bakımda iyi ölüm ve yas sürecinde hemşirelik bakımı. Genel Sağlık Bilimleri Dergisi, 5(1), 77-87. doi: 10.51123/jgehes.2023.76
• Vanderspank-Wright, B., Efstathiou, N., & Vandyk, A.D. (2018). Critical care nurses’ experiences of withdrawal of treatment: A systematic review of qualitative evidence. International Journal of Nursing Studies, 77, 15-26. doi: 10.1016/j.ijnurstu.2017.09.012
• Williams, D.M., & Rhodes, R.E. (2016). The confounded self-efficacy construct: Conceptual analysis and recommendations for future research. Health Psychology Review, 10(2), 113-128. doi: 10.1080/17437199.2014.941998
• Zheng, R., Lee, S.F., & Bloomer, M.J. (2016). How new graduate nurses experience patient death: A systematic review and qualitative meta-synthesis. International Journal of Nursing Studies, 53, 320-330. doi: 10.1016/j.ijnurstu.2015.09.013