İnmeli Hastalarda Hareket Fonksiyonuna Yönelik Rehabilitatif Yaklaşımlar

Yıl 2020, , 191 - 196, 30.12.2020

İlkay Zeynep Gürbüz , Semiha Akın

https://doi.org/10.48071/sbuhemsirelik.732487

Öz

İnme, serebral kan akımının bozulması ile ilişkili olarak çeşitli düzeylerde mobilite ve duyusal sorunlara, yutma bozukluklarına, bilişsel ve emosyonel değişimlere ve iletişim sorunlarına yol açmaktadır. İnmeli hastaya uygulanan rehabilitatif girişimler ile işlevselliğin geri kazandırılması, bağımsızlık düzeyi ve yaşam kalitesinin artırılması, bakım vericilerin bakım yükünün azaltılmasına katkıda bulunur. Ayrıca inmeli hastalar fiziksel, emosyonel ve sosyal yönden desteklenir. İnme geçiren bireylerde ortaya çıkan defisitleri kontrol altına almak ve günlük yaşam aktivitelerinde daha aktif ve bağımsız olmalarını sağlamak için eklem açıklığı hareketleri, germe ve kuvvetlendirme egzersizlerinin yanı sıra, gelişen teknoloji ile birlikte güncel rehabilitatif yaklaşımlar da ortaya çıkmıştır. İnmede hareket ile ilgili sorunların rehabilitasyonu amacıyla ayna terapisi, biofeedback tedavisi, robot yardımlı tedavi, kısıtlayıcı-zorunlu hareket tedavisi, sanal gerçeklik tedavisi, telerehabilitasyon ve transkranial magnetik stimülasyon tedavisi gibi yeni yaklaşımlar kullanılmaya başlanmıştır. Bu yaklaşımlar sayesinde inme geçiren bireyler rehabilitasyon programına erken başlayabilir, teknolojik gelişmeler sayesinde motor hareket becerileri ve yaşam kalitesi desteklenebilir. Bu derlemede inmeli bireylerde uygulanan güncel rehabilitatif yaklaşımlar tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hareket, inme, rehabilitasyon

Rehabilitative Approaches for Movement Function in Patients with Stroke

Öz

Stroke, associated with impaired cerebral blood flow, causes various levels of mobility and sensory problems, swallowing disorders, cognitive and emotional changes, and communication problems. Rehabilitative practices applied to stroke patients contribute to the recovery of the patient's functionality, increase the level of independence and quality of life, and reduce the burden of caregivers. Rehabilitative practices also support physical, emotional and social domains. Along with developing technology, current rehabilitative approaches have emerged in addition to range of motion exercises, stretching and strengthening exercises in order to control deficits that occur in individuals with stroke and to be more active and independent in preforming activities of daily living. New approaches such as mirror therapy, biofeedback therapy, robot-assisted therapy, restrictive-compulsory motion therapy, virtual reality therapy, telerehabilitation and transcranial magnetic stimulation therapy have been used for the purpose of rehabilitation of movement related to the problems in stroke. Thanks to these approaches, stroke patients can begin the rehabilitation program at early stage, and motor motion skills and quality of life are supported via technological developments. In this review, current rehabilitative approaches applied in individuals with stroke are discussed.

Anahtar Kelimeler

Movement, rehabilitation, stroke

Kaynakça

• Alemdaroğlu, U., Koz, M., ve Köklü, Y. (2012). Germe egzersizlerinin performans üzerine akut etkileri. Spor Bilimleri Dergisi, 23(2), 68-76.
• Alpay, N., Karşıdağ, Ç., ve Kükürt, R. (2005). Transkranyal manyetik stimülasyon (TMS). Düşünen Adam, 18(3), 136-148.
• Ardıç, F. (2014). Egzersiz reçetesi. Türkiye Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Dergisi, 60(2), 1-8. doi: 10.5152/tftrd.2014.25665
• Aslan, M.D., Alakoç, B.S., Yüzer, F.N.G., ve Özgirgin, N. (2017). Ayna terapisi ve hemipleji Rehabilitasyonunda kullanımı. Fiziksel Tıp ve Rahabilitasyon Bilimleri Dergisi, 20(3), 159-160.
• Ay, F. (2013). Sağlık uygulamalarında temel kavramlar ve beceriler. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevi.
• Bakar, M., Özdağ, M.F., Melek, İ., Uludüz, D., Uzuner G.T., Armağan O., …. Uzuner, N. (2015). İnme sonrası: Türk Beyin Damar Hastalıkları Derneği tanı ve tedavi klavuzu 2015. Türk Beyin Damar Hastalıkları Dergisi, 169-179. doi: 10.5505/tbdhd.2015.65487
• Boake, C., Noser, E.N., Ro, T., Baraniuk, S., Gaber, M., Johnson, R., . . . Levin, H.S. (2007). Constraint-induced movement therapy during early stroke rehabilitation. The American Society of Neurorehabilitation, 21(1), 14-24. doi: 10.1177/1545968306291858.
• Burdea, G.C. (2003). Virtual rehabilitation-benefits and challenges. Methods of Information in Medicine, 42(5), 519-523. doi: 10.1055/s-0038-1634378
• Chieffo, R., De Prezzo, S., Haodayer, E., Nuara, A., Di Maggio, G., Coppi, E., . . . Leocani, L. (2014). Deep repetitive transcranial magnetic stimulation with h-coil on lower limb motor function in chronic stroke: A Pilot study. Archives of Physical Medicine and Rehabilitation, 95(6),1141-1147. doi: 10.1016/j.apmr.2014.02.019.
• Cramer, S.S., Wolf, S.L., Adams, H.P., Chen, D., Dromerick, A.W., Dunning, K,. … Broderick, J.P. (2017). Stroke recovery & rehabilitation research: Issues, opportunities, and the NIH strokeNet. Stroke, 48(3), 813-819. doi: 10.1161/STROKEAHA.116.015501
• Çelebi, M.M., ve Zergeroğlu, A.M. (2008). Isınma ve germe egzersizlerinin propriosepsiyon ve denge üzerine etkisi. Spor Hekimliği Dergisi, 43, 49-57.
• Çelik, B. (2015). Omurilik yaralanmalarında robotik teknoloji: Üst ekstremite. Türkiye Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Dergisi, 61(1), 32-36. doi: 10.5152/tftrd.2015.87513
• Çetin, H., ve Köse, N. (2017). Kısıtlayıcı-Zorunlu Hareket Tedavisi. Fizyoterapistler ve Öğrenciler için e-kitap. Erişim adresi (27.12.2019): file:///C:/Users/izg38/Downloads/cmt.pdf
• Demir, S.Ö. (2015). Omurilik yaralanmalı hastalarda robot yardımlı yürüme eğitimi. Türkiye Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Dergisi, 61(1), 37-44. doi: 10.5152/tftrd.2015.59558
• Demirbaş, N.B., Özdolap, Ş., Sarıkaya, S., ve Köktürk, F. (2018). İnmeli hastalarda ayna tedavisinin üst ekstremitede motor iyileşme ve fonksiyona etkisi. Batı Karadeniz Tıp Dergisi, 2(2), 173-181.
• Demirbaş, Ş.B., Barkana, D.E., ve İnal, S. (2015). Üst ekstremite rehabilitasyon robotları. Türkiye Klinikleri Dergisi, 1(1), 1-5.
• Dilek, B. (2015). Ayna terapi yöntemi. Journal of Exercise Therapy and Rehabilition, 1-3.
• Dodakian, L., Mckenzie, A., Le, V., See, J., Fuhrhop, K., Quinlan, E. B., . . . Cramer, S. (2017). A Home-based telerehabilitation program for patients with stroke. Neurorehabil Neural Repair, 31(10-11), 923-933. doi: 10.1177/1545968317733818.
• Eyigör, S. (2007). İnmeli hastalarda genel rehabilitasyon prensipleri, yaşam kalitesi ve son durum değerlendirmesi. Türkiye Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Dergisi, 53(1), 19-25.
• Eyigör, S., ve Kirazlı, Y. (2005). İnme rehabilitasyonu. Yoğun Bakım Derneği Dergisi, 3(1), 30-38.
• Gamez, A. B., Morante, J.J.H., Gil, J.L.M., Esparza, F., & Martinez, C.M. (2019). The Effect of surface electromyography biofeedback on the activity of extensor and dorsifex or muscles in elderly adults: A Randomized trial. Scientific Reports, 9(1), 1-9. 10.1038/s41598-019-49720-x
• Goffredo, M., Mazzoleni, S., Gison, A., Infarinato, F., Pournajaf, S., Galafate, D., … Franceschini, M. (2019). Kinematic parameters for tracking patient progress during upper limb robot-assisted rehabilitation: An observational study on subacute stroke subjects. Hindawi Applied Bionics and Biomechanics, 2, 1-12. doi: 10.1155/2019/4251089
• Hüseyinsinoğlu, B.E. (2016). Kısıtlayıcı-zorunlu hareket tedavisi: bilmediklerimiz. TFD Nörolojik Fizyoterapi Grubu Bülteni, 2(1), 1.
• İnal, S., ve Akdoğan, E. (2015). Alt ekstremite rehabilitasyon robotları. Türkiye Klinikleri Dergisi, 1(1), 6-13.
• Karaduman, A.A., ve Tunca Yılmaz, A.A. (2016). Fizyoterapi rehabilitasyon: Nörolojik rehabilitasyon kardiyopulmoner rehabilitasyon. 1. Baskı, Ankara: Hipokrat Yayınevi.
• Kaya, D.Ö. (2017). Rehabilitasyon: sporcularda nöromusküler eğitim. Türkiye Klinikleri Dergisi, 3(2), 69-79.
• Kaya, N., ve Turan, N. (2012). Hareket ve egzersiz. T. Atabek Aştı, ve A. Karadağ. (Ed.), Hemşirelik Esasları Hemşirelik Bilimi ve Sanatı içinde (s.321-290). İstanbul: Akademi Basın ve Yayıncılık.
• Kim, J.H. (2017). The Effects of training using EMG biofeedback on stroke patients upper extremity functions. The Journal of Physical Therapy Science, 29(6), 1085-1088. doi: 10.1589/jpts.29.1085
• Koç, A. (2009). İnmeli hastalarda uygulanan ROM egzersizlerinin günlük yaşam aktiviteleri üzerine etkinliğinin değerlendirilmesi (Doktora Tezi) , Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Koç, A. (2012). İnmede günlük yaşam aktiviteleri. Gülhane Tıp Dergisi, 54, 254-260.
• Laver, K.E, Lange, B, George, S., Deutsch, J.E., Saposnik, G., & Crotty, M. (2015). Virtual reality for stroke rehabilitation. Cochrane Database of Systematic Reviews, 12(2), 1-107. doi:10.1002/14651858.CD008349.pub4
• Özden, F., Arık, A.F., ve Tuğay, N. (2019). Ortopedik fizyoterapi alanında güncel telerehabilitasyon. Turkiye Klinikleri Journal Health Science, 1-8. doi: 10.5336/healthsci.2019-70990
• Özer, S. (2019). Olgu senaryolarıyla iç hastalıkları hemşireliği. İstanbul: İstanbul Tıp Kitabevleri.
• Özkeskin, M. (2016). Transkranial manyetik stimülasyon. TFD Nörolojik Fizyoterapi Grubu Bülteni, 2(1), 1.
• Sall, J., Eapen, B.C., Tran, J.E., Bowles, A.O., Bursaw, A., & Rodgers, M.E. (2019). The Management of stroke rehabilitation: A Synopsis of the 2019 U.S. Department of Veterans Affairs and U.S. Department of Defense Clinical Practice Guideline. Annals of Interman Medicine, 171(12), 916-924. doi:10.7326/M19-1695
• Saygı, E.K., ve Eren, B. (2013). Pediatrik rehabilitasyonda zorunlu kullanım hareket terapisinin yeri nedir? Türkiye Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Dergisi, 16(1), 250-255.
• Turner, D.L, Ramos-Murguialday, A., Birbaumer, N., Hoffmann, U., & Luft, A. (2013). Neurophysiology of robot-mediated training and therapy: A Perspective for future use in clinical populations. Frontiers in Neurology, 4, 184. doi: 10.3389/fneur.2013.00184
• Uzunca, K. (2007). İnmeli hastalarda EMG biofeedback kullanımı. Türkiye Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Dergisi, 53(1), 26-9.
• Viau, A., Feldman, A. G., McFadyen, B. J., & Levin, M. F. (2004). Reaching in reality an virtual reality: A comparison of movement kinematics in healthy subjects and in adults with hemiparesis. Journal of NeuroEngineering and Rehabilitation, 1-11. doi: 10.1186/1743-0003-1-11
• Yaman, İ. (2019). Serabral palsili çocuklarda statik germe ile fasya germesinin hamstring kasının esnekliği üzerindeki etkisinin karşılaştırılması (Yüksek Lisans Tezi) , Gaziantep Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep.