Sosyal Hizmet Tarihimizi Aydınlatan Fedakâr Hemşirelerimizden: Hilâl-i Ahmer Mecmualarında (1921-1928) Safiye Hüseyin Hanım

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 3, 183 - 202, 25.12.2019

Ahmet Zeki İzgöer , İbrahim Topçu

Öz

Giriş:
Bu derlemede, hemşirelik tarihimizde "İlk Türk Hemşiresi" unvanıyla
bir ilki gerçekleştiren Safiye Hüseyin Hanım'ın çalışma ve faaliyetlerinden
bahsedilecektir. Bu yazı 1921-1928 tarihleri arasında sekiz yıl süreyle
Osmanlıca olarak yayınlanan, toplamda 87 sayı ve yaklaşık 4.000 sayfa olan
Hilâl-i Ahmer Mecmuaları’nın tamamının taranması sonucu elde edilmiştir.

Hilâl-i
Ahmer Mecmuaları'nda Safiye Hüseyin Hanım'la ilgili bilgilere yirmiye yakın
sayıda tesadüf edilmiştir ve bunlar koleksiyonun tamamında dağınık bir halde
bulunmaktadır. Bu bilgiler, zaman zaman mecmuada Hilâl-i Ahmer haberleri olarak
yer almakta bazen de Safiye Hüseyin'in bazı sadeleştirilmiş çeviri ve
makalelerinden oluşmaktadır.

Mecmualarda,
onunla ilgili bu bilgilerin niçin bu kadar sınırlı olduğu, aksine çok daha
fazla bilgi ve dokümanın neden yer almadığı hususu, araştırmalarımız sırasında
bizi çokça meşgul eden sorulardan biri olmuştur. Dönemin diğer kaynaklarındaki
bilgilere göre, Safiye Hüseyin Hanım'ın Hilâl-i Ahmer'deki faaliyetleri
mecmualarda yer alan kayıtlardan daha fazladır ve mecmualarda anlatılanlarla
sınırlı değildir. Ayrıca Hilâl-i Ahmer’deki görevlerinin yanı sıra Yeşilay,
İstanbul Verem Mücadelesi Cemiyeti gibi devrin diğer sosyal yardım
kuruluşlarında da aktif olarak görev aldığı bilinmektedir.

Hilâl-i
Ahmer Mecmuaları’ndan sayı sırası ve kronolojiye uygun olarak derlenen bu
makale, genel olarak mecmualarda yer alan alt başlıklar korunarak bilim
dünyasının istifadesine sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Hemşirelik bakımı, hemşirelik tarihi, tarih

One of Our Devoted Nurses Who Enlightened Our History of Social Work: Lady Safiye Huseyin in Hilâl-i Ahmer Journals (1921-1928)

Öz

Introduction:
In this article, the studies and activities of Safiye Hüseyin, who achieved a
first in our history of nursing by taking the title of “First Turkish Nurse”
will be mentioned. This article was obtained as a result of the scanning of the
entire Hilâl-i Ahmer Journals, which were published in Ottoman Turkish for
eight years between 1921-1928 and which is totaly 87 volumes and approximately
4,000 pages.

The
information about Safiye Hüseyin in the Hilal-i Ahmer Journals has been found
in nearly twenty issues and these are scattered throughout the collection. This
information sometimes appears in the journal as Hilâl-i Ahmer News and
sometimes consists of some of Safiye Hüseyin's simplified translations and
articles.

One
of the questions that keep us busy during our research is why the information
about her is so limited in Magazines and why there is not much more information
and documents. According to other sources of the period, Safiye Hüseyin's
activities in Red Crescent Society are more than the records in the Magazines
and are not limited to those described. In addition to her duties in Red
Crescent Society, it is known that she also took an active role in other social
welfare organizations such as Green Crescent Society and Istanbul Tuberculosis
Control Society.

This
article, which was compiled from Hilal-i Ahmer Magazines in accordance with the
order of numbers and chronology, has been presented to the benefit of the
scientific community by preserving the subtitles in general.

Anahtar Kelimeler

History;, history of nursing, nursing care

Kaynakça

• Osmanlı Hilâl-i Ahmer Mecmuası, "Ziyâretçi Hastabakıcılık Teşkîlâtı", sayı 13, İkinci Sene, Ahmed İhsan ve Şürekâsı Matbaacılık Osmanlı Şirketi, İstanbul 1338.
• Türkiye Hilâl-i Ahmer Mecmuası, " Nightingale Madalyası", sayı 16, Ahmed İhsan ve Şürekâsı Matbaacılık Osmanlı Şirketi, İkinci Sene, İstanbul 1338.
• Türkiye Hilâl-i Ahmer Mecmuası, "Safiye Hüseyin Hanım ve Nightingale Madalyası", sayı 22, Ahmed İhsan ve Şürekâsı Matbaacılık Osmanlı Şirketi, İkinci Sene, İstanbul 1339.
• Türkiye Hilâl-i Ahmer Mecmuası, "Salîb-i Ahmerler İttihâdı ve Nightingale Madalyası", sayı 23, Ahmed İhsan ve Şürekâsı Matbaacılık Osmanlı Şirketi, İkinci Sene, İstanbul 1339.
• Türkiye Hilâl-i Ahmer Mecmuası, "Nightingale Madalyası Merâsimi", sayı 28, Ahmed İhsan ve Şürekâsı Matbaacılık Osmanlı Şirketi, Üçüncü Sene, İstanbul 1339.
• Türkiye Hilâl-i Ahmer Mecmuası, "Hilâl-i Ahmer Hastabakıcılık Mektebi", sayı 41, Ahmed İhsan ve Şürekâsı Matbaacılık Osmanlı Şirketi, Dördüncü Sene, İstanbul 1340.
• Türkiye Hilâl-i Ahmer Mecmuası, "Nightingale Madalyasının Üçüncü Defa Tevzî'i", sayı 46, Ahmed İhsan ve Şürekâsı Matbaacılık Osmanlı Şirketi, Dördüncü Sene, İstanbul 1341.
• Türkiye Hilâl-i Ahmer Mecmuası, "341 Senesi Meclis-i Umûmîsi", sayı 48, Ahmed İhsan ve Şürekâsı Matbaacılık Osmanlı Şirketi, Beşinci Sene, İstanbul 1341.
• Türkiye Hilâl-i Ahmer Mecmuası, "341 Senesi Meclis-i Umûmîsi", sayı 49, Ahmed İhsan ve Şürekâsı Matbaacılık Osmanlı Şirketi, Beşinci Sene, İstanbul 1926.
• Türkiye Hilâl-i Ahmer Mecmuası, "Hastabakıcılık Mektebi Heyet-i İdaresi", sayı 50, Ahmed İhsan ve Şürekâsı Matbaacılık Osmanlı Şirketi, Beşinci Sene, İstanbul 1341.
• Türkiye Hilâl-i Ahmer Mecmuası, "İstanbul Vilâyeti Hilâl-i Ahmer Kongresi", sayı 53, Ahmed İhsan ve Şürekâsı Matbaacılık Osmanlı Şirketi, Beşinci Sene, İstanbul 1341.
• Türkiye Hilâl-i Ahmer Mecmuası, "İstanbul Vilâyeti Umûmî ve Fevkalâde Hilâl-i Ahmer Kongresi", sayı 59, Ahmed İhsan Matbaası, Beşinci Sene, İstanbul 1926.
• Türkiye Hilâl-i Ahmer Mecmuası, "Nightingale Madalyası", sayı 64, Ahmed İhsan Matbaası, Altıncı Sene, İstanbul 1926.
• Türkiye Hilâl-i Ahmer Mecmuası, "Mister Barton Payne'in Ziyaretleri", sayı 68, Ahmed İhsan Matbaası, Altıncı Sene, İstanbul 1927.
• Türkiye Hilâl-i Ahmer Mecmuası, "Büyük Gazi'nin İstanbul'u Teşrifleri", sayı 71, Ahmed İhsan Matbaası, Altıncı Sene, İstanbul 1927.
• Türkiye Hilâl-i Ahmer Mecmuası, sayı 71, Ahmed İhsan Matbaası, Altıncı Sene, İstanbul 1927.
• Türkiye Hilâl-i Ahmer Mecmuası, "Hastabakıcı Konferansı", sayı 72, Ahmed İhsan Matbaası, Altıncı Sene, İstanbul 1927.
• Türkiye Hilâl-i Ahmer Mecmuası, "Safiye Hüseyin Hanım", sayı 73, Ahmed İhsan Matbaası, Yedinci Sene, İstanbul 1927.
• Türkiye Hilâl-i Ahmer Mecmuası, "Hilâl-i Ahmer Havâdisi, Ellinci Yıl", sayı 77, Ahmed İhsan Matbaası, Yedinci Sene, İstanbul 1928.
• Türkiye Hilâl-i Ahmer Mecmuası, "Hilâl-i Ahmer Havâdisi, Ellinci Yıl", sayı 77, Ahmed İhsan Matbaası, Yedinci Sene, İstanbul 1928.