Acil Hemşirelerinin İlaç Uygulama Hatalarını Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 2, 63 - 72, 30.08.2020

Merve Tarhan , Ersin Ersoy , Ahsen Gülizar Yılmaz , Levent Dalar

Öz

Giriş: İlaç uygulama hataları bakımından riskli birimlerden biri olan acil servislerde, ilaç güvenliğinin ilk adımı olarak hemşirelerin ilaç uygulama hatalarını etkileyen faktörlerin belirlenmesi önem taşımaktadır.
Amaç: Araştırma, acil hemşirelerinin ilaç uygulama hatalarını etkileyen faktörlerin incelenmesi amacıyla gerçekleştirildi.
Yöntem: Kesitsel nitelikteki araştırma, İstanbul’da altı eğitim ve araştırma hastanesinde çalışan 126 acil hemşiresi ile gerçekleştirildi. Tanıtıcı Bilgi Formu, Hemşirelikte Tıbbi Hataya Eğilim Ölçeği İlaç ve Transfüzyon Uygulamaları Alt Boyutu, Pittsburgh Uyku Kalitesi İndeksi, Epworth Uykululuk Ölçeği ve İş Stresi Ölçeği ile veriler toplandı.
Bulgular: Hemşirelerin %26,2’si son 12 ayda ilaç uygulama hatası yaptığını belirtti. Dönüşümlü vardiyada çalışan hemşirelerin, gündüz vardiyasında çalışanlara göre ilaç uygulama hatası yapma olasılığının yaklaşık 21 kat daha fazla olduğu belirlendi (p=0,024) (Güven Aralığı=1,492-299,922). İş Rolü Uyumsuzluğu alt boyutundan elde edilen bir puanlık artışın (p=0,003) (Güven Aralığı=0,507-0,875) ve İlaç ve Transfüzyon Uygulamaları Alt Boyutundan elde edilen bir puanlık azalışın (p=0,001) (Güven Aralığı=1,131-1,656) ilaç uygulama hatası yapma olasılıklarını sırasıyla 0,66 kat ve 1,36 kat arttırdığı saptandı.
Sonuç: Araştırmanın sonuçları; ilaç uygulama hatalarını etkileyen faktörlerin dönüşümlü vardiya, iş rolü uyumsuzluğu ve ilaç ve transfüzyon uygulamalarına yönelik hata yapma eğilim ya da olasılığı olduğunu göstermektedir. Çalışma listelerinin düzenlenmesi, ilaç hatalarına yönelik farkındalığın arttırılması ve acil servislere özgü iyileştirmelerin gerçekleştirilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Acil hemşireliği, hastane acil servisi, hasta güvenliği, ilaç hataları

The Examination on the Factors Affecting Emergency Nurses’ Medication Errors

Öz

Introduction: In emergency departments, one of the risky units in terms of medication errors, it is important to determine the factors affecting medication errors of nurses as the first step of medication safety.
Aim: The study was conducted to examine the factors affecting medication errors of emergency nurses.
Methods: The cross-sectional study was carried out with 126 emergency nurses working at six training and research hospitals. Data were collected through Introductory Information Form, Medication and Transfusion Practices Subscale, Pittsburgh Sleep Quality Index, Epworth Sleepiness Scale and Job Stressors Scale.
Results: 26.2% of nurses stated that they made a medication error in the last 12 months. It was determined that the nurses who worked rotational shifts had approximately 21 times greater odds of experiencing medication errors in the last 12 months than those working during day shift (p=0.024) (Confidence Interval=1.492-299.922). A one-point increase obtained from Work Role Conflict Subscale (p=0.003) (Confidence Interval=0.507-0.875) and a one-point decrease obtained from Medication and Transfusion Practices Subscale (p=0.001) (Confidence Interval=1.131-1.656) were found the odds of experiencing medication errors respectively 0.66 and 1.36 times in the last 12 months.
Conclusion: The results of the study show that factors affecting medication errors are rotating shifts, work role conflict and tendency towards medication and transfusion errors. Organizing working lists, increasing awareness about medication errors and making improvements specific to emergency departments are recommended. 

Anahtar Kelimeler

Emergency nursing, hospital emergency service, medication errors, patient safety

Kaynakça

• Acheampong, F., Tetteh, A. R., & Anto, B. P. (2016). Medication administration errors in an adult emergency department of a tertiary health care facility in Ghana. Journal of Patient Safety, 12(4), 223–228. doi:10.1097/pts.0000000000000105
• Ağargün, M.Y., Kara, H., ve Anlar, O. (1996). Pittsburgh Uyku Kalitesi İndeksi’nin geçerliği ve güvenirliği. Türk Psikiyatri Dergisi, 7(2), 107-111.
• Alebachew, W., Tsegaye, D., Alem, G., & Tesema, Z. (2020). Medication administration error and associated factors among nurses in referral hospitals, Amhara region, Ethiopia, 2019. BMC Nursing. Çevrimiçi ön yayın. doi:10.21203/rs.2.21564/v1
• Alradabi, N., Haddad, R., Haddad, R., Shawagfeh, S., Mukatash, T., Alradabi, D., & Abuhammed, S. (2020). Medication errors among registered nurses in Jordan. Journal of Pharmaceutical Health Services Research. Çevrimiçi ön yayın. doi:10.1111/jphs.12348
• Başer, S., ve Manav, G. (2018). Çocuk hemşirelerinin ilaç hatası yapma durumları ve eğilimlerinin incelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 7(3), 41-49.
• Bişkin, S., ve Cebeci, F. (2017). Acil servislerde ilaç uygulama hataları. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(4), 180-185.
• Bonkowski, J., Carnes, C., Melucci, J., Mirtallo, J., Prier, B., Reichert, E. … Weber, R. (2013). Effect of barcode-assisted medication administration on emergency department medication errors. Academic Emergency Medicine, 20(8): 801-806. doi: 10.1111/acem.12189
• Cabilan, C., Hughes, J. A., & Shannon, C. (2017). The use of a contextual, modal and psychological classification of medication errors in the emergency department: a retrospective descriptive study. Journal of Clinical Nursing, 26(23-24), 4335–4343. doi:10.1111/jocn.13760
• Chaiard, J., Deeluea, J., Suksatit, B., Songkham, W., & Inta, N. (2018). Short sleep duration among Thai nurses: Influences on fatigue, daytime sleepiness, and occupational errors. Journal of Occupational Health, 60(5), 348–355. doi:10.1539/joh.2017-0258-OA
• Demir Dikmen, Y., Yorgun, S., ve Yeşilçam, N. (2014). Hemşirelerin tıbbi hata yapma eğilimlerinin belirlenmesi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi,1(1), 44-56.
• Dong, H., Zhang, Q., Zhu, C., & Lv, Q. (2020). Sleep quality of nurses in the emergency department of public hospitalas in China and its influencing factors: a cross-sectional study. Health and Quality of Life Outcomes, 18(1), 116. doi:10.1186/s12955-020-01374-4
• Eltarhuni, A. (2016). Job stress sources among doctors and nurses working in emergency departmenrts in public hospitals. IOSR Journal of Nursing and Health Science, 6(5), 84-88. doi:10.9790/1959-0506068488
• Feleke, S.A., Mulatu, M.A., & Yesmaw, Y.S. (2015). Medication administration error: magnitude and associated factors among nurses in Ethiopia. BMC Nursing, 14, 53. doi:10.1186/s12912-015-0099-1
• Günaydın, N. (2014). Bir devlet hastanesinde çalışan hemşirelerin uyku kalitesi ve genel ruhsal durumlarına etkisi. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 5(1), 33-40. doi:10.5505/phd.2014.63935
• Güngör, S. (1997). Türk örnekleminde iş stresi ve sosyal desteğin tükenmişlik üzerindeki etkileri. (Yüksek Lisans Tezi). Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Hosseini Marznaki, Z., Pouy, S., Salisu, W.J., & Emami Zeydi, A. (2020). Medication errors among Iranian emergency nurses: a systematic review. Epidemiol Health, 42, e2020030. doi:10.4178/epih.e2020030
• Işık Andsoy, I., Koz, G., ve Öztürk, Ö. (2014). Hemşirelerin tıbbi hata eğilimlerine yönelik bir çalışma. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 1(1), 17-27. doi:10.17681/hsp.06267
• Izci, B., Ardic, S., Firat, H., Sahin, A., Altinors, M., ve Karacan, I. (2008). Reliability and validity studies of Turkish version of the Epworth Sleepiness Scale. Sleep & Breath=Schlaf & Atmung, 12(2), 161-168. doi:10.1007/s11325-007-0145-7
• Kiymaz, D., ve Koc, Z. (2018). Identification of which affect tendency towards and attitudes of emergency unit nurses to make medical errors. Journal of Clinical Nursing, 27, 1160-1169. doi:10.1111/jocn.14148
• Mieiro, D.B., Oliveira, E.B.C., Fonseca, R.E.P., Mininel, V.A., Zem-Mascarenhas, S.H., & Machado, R.C. (2018). Strategies to minimize medication errors in emergency units: an ıntegrative review. Revista Brasileira de Enfermagem, 71(7), 307-314. doi:10.1590/0034-7167-2017-0658
• Nasr-Esfahani, M., Masoumi, B., Mohamadirizi, S., & Mohamadirizi, S. (2017). Job stress and work ability among emergency nurses in Ishafan, Iran. Nursing and Midwifery Studies, 6 (1), e28717. doi:10.5812/NMSJOURNAL.28717
• Özata, M., ve Altunkan, H. (2010). Hemşirelerin tıbbi hataya eğilim ölçeğinin geliştirilmesi ve geçerlilik güvenirlilik analizinin yapılması. H. Kırılmaz (Ed.). II. Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi Bildiri Kitabı içinde (Cilt 1, s. 415-431). Ankara: Sağlık Bakanlığı Yayınları. Erişim adresi (03.05.2020): https://dosyamerkez.saglik.gov.tr/Eklenti/6245,2kongrebildirilerkitabicilt1pdf.pdf?0
• Pérez-Díez, C., Real-Campaña, J.M., Noya-Castro, M.C., Andrés-Paricio, F., Reyes Abad-Sazatornil, M., & Bienvenido Povar-Marco, J. (2017). Medication errors in a hospital emergency department: study of the current situation and critical points for improving patient safety]. Emergencias, 29(6), 412-415.
• Salam, A., Segal, D.M., Abu-Helalah, M.A., Gutierrez, M.L., Joosub, I., Ahmed, W., … Qarni, A. (2019). The impact of work-related stress on medication errors in Eastern Region Saudi Arabia. International Journal for Quality in Health Care: Journal of The International Society for Quality In Health Care, 31(1), 30–35. doi:10.1093/intqhc/mzy097
• Saleh, A.M., Awadalla, N.J., El-masri, Y.M., & Sleem, W.F. (2014). Impacts of nurses’ circadian rhythm sleep disorders, fatigue, and depression on medication administration errors. Egyptian Journal of Chest Diseases and Tuberculosis, 63(1), 145-153. doi:10.1016/j.ejcdt.2013.10.001
• Shitu, Z., Aung, M.M.T., Kamauzaman, T.H.T., & Ab Rahman, A.B. (2020). Prevalence and characteristics of medication errors at an emergency department of a teaching hospital in Malaysia. BMC Health Services Research, 20, 56. doi:10.1186/s12913-020-4921-4
• Sulemian, K., Hijazi, Z., Al Kalaldeh, M., & Abu Sharour, L. (2020). Factors associated with sleep quality among emergency nurses in Jordan. Sleep and Vigilance, 4, 11-16. doi:10.1007/s41782-019-00082-4
• Tarhan, M., Aydın, A., Ersoy, E., ve Dalar, L. (2018). The sleep quality of nurses and its influencing factors. Eurasian Journal of Pulmonology, 20, 78-84. doi:10.4103/ejop.ejop_35_18
• Tarhan, M., ve Dalar, L. (2016). Hemşirelerin ruh sağlığı durumları ve etkileyen faktörlerin incelenmesi. Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(2), 25-39.
• Üstün, Y., ve Çınar Yücel, Ş. (2011). Hemşirelerin uyku kalitesinin incelenmesi. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 4(1), 29-38.
• Üstüner Top, F., ve Çam, H.H. (2016). Hastanelerde çalışan hemşirelerin ilaç uygulama hataları ve etkileyen faktörlerin incelenmesi. TAF Preventive Medicine Bulletin, 15(3), 213-219. doi:10.5455/pmb.1-1443792015
• Vazin, A., Zamani, Z., & Hatam, N. (2014). Frequency of medication errors in an emergency department of a large teaching hospital in southern Iran. Drug, Healthcare and Patient Safety, 6, 179-184. doi:10.2147/DHPS.S75223
• Vogenberg, F.R., and Benjamin, D. (2011). The medication-use process and the importance of mastering fundamentals. P&T: A Peer-Reviewed Journal for Formulary Management, 36(10), 651-652.
• Weaver, A.L., Stutzman, S.E., Supnet, C., & Olson, D.M. (2016). Sleep quality, but not quantity, is associated with self-perceived minor error rates among emergency department nurses. International Emergency Nursing, 25, 48-52. doi:10.1016/j.ienj.2015.08.003
• Wolf, L.A., Perhats, C., Delao, A., & Martinovich, Z. (2017). The effect of reported sleep, perceived fatigue, and sleepiness on cognitive performance in a sample of emergency nurses. The Journal of Nursing Administration, 47(1), 41-49. doi:10.1097/NNA.0000000000000435
• Wondmieneh, A., Alemu, W., Tadele, N., & Demis, A. (2020). Medication administration errors and contributing factors among nurses: a cross sectional study in tertiary hospitals, Addis Ababa, Ethiopia. BMC Nursing, 19, 4. doi:10.1186/s12912-020-0397-0
• World Health Organization (WHO). (2017). Medication Without Harm - Global Patient Safety Challenge on Medication Safety. Retrieved From (03.05.2020): https://www.who.int/patientsafety/medication-safety/en/
• Yüksel Koçak, D., ve Yaman, Ş. (2015). Kadın doğum kliniklerinde çalışan hemşirelerin yaptıkları ilaç hataları ve etkileyen faktörler. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 12(2), 99-104. doi:10.5222/HEAD.2019.099
• Zaree, T.Y., Nazari, J., Jafarabadi, M.A., & Alinia, T. (2018). Impact of psychosocial factors on occurrence of medication errors among Tehran public hospitals nurses by evaluating the balance between effort and reward. Safety and Health at Work, 9(4), 447-453. doi:10.1016/j.shaw.2017.12.00