Hemşirelik Öğrencilerinin Beyin Ölümüne İlişkin Bilgi Düzeyleri ve Organ Nakli ile Bağışı Hakkındaki Tutum ve Davranışları

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 3, 159 - 166, 30.12.2020

Özlem Şahin Akboğa Betül Kuş

https://doi.org/10.48071/sbuhemsirelik.733637

Öz

Giriş: Organ nakline yönelik tutum, organ bağışına yönelik duyarlılığı belirlemektedir. Bu nedenle, bireylerin organ bağışçısı olmaya istekli olmalarını etkileyen tutum ve bilgileri anlamak, toplumun farkındalığını ve organ bağışına teşviki artıracak etkili yöntemleri geliştirmek için gereklidir.
Amaç: Bu araştırmanın amacı, hemşirelik öğrencilerinin beyin ölümüne ilişkin bilgi düzeyleri ile organ bağışı konusundaki tutum ve davranışlarını incelemektir.
Yöntem: Tanımlayıcı tipte yapılan bu çalışma, bir Sağlık Bilimleri Fakültesinde eğitim gören ve araştırmaya katılmaya gönüllü olan 291 hemşirelik öğrencisi (evrenin %64,6'sı) ile yürütüldü. Araştırma verileri, araştırmacılar tarafından literatür doğrultusunda hazırlanan “Beyin Ölümü Kriterlerine Ait Soru Formu”, “Öğrencinin Organ Bağışına Yönelik Bilgi Formu” ve “Organ Bağışına Yönelik Tutum ve Davranış Formu” aracılığıyla toplandı. Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistiksel yöntemler, Kruskal Wallis H ve Ki kare testi kullanıldı.
Bulgular: Araştırmaya katılan öğrencilerin beyin ölümü ile ilgili bilgi sorularında en yüksek puan ortalamasını dördüncü sınıfların aldığı saptandı (52,39± 27,42). Katılımcıların %2,7’ sinin organ bağışında bulunduğu, organ bağışında bulunma isteğini %9,6’sının ailesi ile paylaştığı, %79’unun organ bağışı ile ilgili herhangi bir eğitim almadığı belirlendi. Öğrencilerin organ bağışı konusundaki tutum ve davranışlarını, organ bağışında bulunmayı isteme durumunun anlamlı derecede etkilediği belirlendi (p<0,05).
Sonuç: Araştırmaya katılan öğrencilerin beyin ölümü ve organ nakli konusunda önemli ölçüde bilgi eksiği olduğu; organ bağışı konusunda farklı tutum ve davranışlarının olduğu, en fazla tutum ve davranışların organ bağışlamayı isteme durumundan etkilendiği saptandı. Öğrencilerin organ bağışına teşvik edilmesi konusunda düzenli eğitim programların oluşturulması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Beyin Ölümü, hemşirelik öğrencileri, organ bağışı

Destekleyen Kurum

Yozgat Bozok Üniversitesi Sağlık Bilimler Fakültesi

Teşekkür

DEĞERLENDİRMEYE ALMANIZ DİLEĞİ İLE ŞİMDİDEN TEŞEKKÜRLER.

Undergraduate Nursing Students’ Knowledge Levels About Brain Death and Their Attitudes and Behaviors About Organ Transplant and Donation

Öz

Introduction: The attitude towards organ transplantation determines the sensitivity towards organ donation. Therefore,it is necessary to develop effective methods to understand attitudes and knowledge that affect individuals' willingness to become organ donors.
Aim: This study, was carried out to examine knowledge levels about brain death and attitudes and behaviors about organ transplantation of nursing students.
Methods: The descriptive study was conducted with 291 nursing students (64.6% of the universe) who studied in a faculty of health sciences and voluntary to participate in the research. The research data collected "Information form for the student's organ donation", " Questionnaire for brain death criteria " and “Attitude and behavior form for organ donation”. In the analysis of the data, descriptive statistical methods and Kruskal Wills H and chi-square test were used.
Results: It was found that fourth graders received the highest average score in the questions of knowledge about brain death (52.39 ± 27.42). It was determined that 2.7% of the participants donated organs, 9.6% shared their desire to donate organs with their families, and 79% did not receive any training on organ donation. It was determined that students' attitudes and behaviors about organ donation significantly affected their willingness to donate.
Conclusion: It was determined that the students participating in the research had a significant lack of knowledge about brain death and organ transplantation, their attitudes and behaviors about organ donation were different, the attitudes and behaviors were mostly affected by the desire to donate organs. It may be suggested to take advantage of new technological opportunities in the promotion of organ donation.

Anahtar Kelimeler

Brain death, nursing students, organ donation

Kaynakça

• Andsoy, I. I., & Gül, A. (2018). Hemşirelerin beyin ölümü ve bitkisel hayat konusundaki bilgi ve düşünceleri. Medical Journal of Bakirkoy, 14(1), 1-7. doi: 10.5350/BTDMJB.20160412073116
• Arslan, A., Ağaçdiken Alkan, S., Özdelikara A., ve Mumcu Boğa, N. (2016) Samsun Sağlık Yüksekokulu öğrencilerinin beyin ölümü ve organ bağışına yönelik bilgi ve tutumlarına eğitimin etkisi. Samsun Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(2), 1-17.
• Bapat U, Kedlaya P.G. (2010). Organ donation, awareness, attitudes and beliefs among post graduate medical students. Saudi Journal of Kidney Diseases and Transplantation, 21(1),174-80.
• Beigzadeh, A.B.B., Salajegheh, M., Haghdoost, A.A., & Rezaei, H. (2015). Factors influencing decisions on organ donation in brain death patients. Journal of Emergency Practice and Traum, 1(2), 60–66.
• Bharambe, V.K., Rathod, H, & Angadi, K. (2016). Knowledge and attitude regarding organ donation among medical students, BANTAO Journal, 14(1), 34-40. doi: 10.1515/bj-2016-0008.
• Cerrato, A., Ea, E., & Flom, P. (2017). Evaluating the need for organ donation and transplant-related education in nursing curricula. Nursing Education Perspectives, 38(4), 209-211. doi: 10.1097/01.NEP.0000000000000134.
• de Tantillo, L., González, J.M., & Ortega, J. (2019). Organ donation after circulatory death and before death: ethical questions and nursing ımplications. Policy, Politics, & Nursing Practice, 20(3), 163-173. doi: 10.1177/1527154419864717.
• Doku, Organ Nakli ve Diyaliz Hizmetleri Dairesi Başkanlığı (TODBS) (2019). Erişim adresi (18.10.2020): https://organ.saglik.gov.tr/Systems.aspx.
• Duğan, Ö., ve Şahin, F. (2016). Organ bağışı kamu spotlarının üniversite öğrencileri üzerinde farkındalık oluşturma düzeyinin incelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(4), 121-147.
• Güler, N., Yılmaz, P., & Türk, K. E. (2020). Hemşirelik öğrencilerinin organ bağışı hakkındaki tutumları ve etkileyen faktörler. Koç Üniversitesi Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 17(Ek sayı); 38-44.
• International Registry in Organ Donation and Transplantation, IRODAT (2019). Erişim adresi (18.10.2020): https://www.irodat.org/?p=database&c=TR#data.
• International Registry in Organ Donation and Transplantation, IRODAT, (2020). Erişim adresi (18.10.2020): https://www.irodat.org/img/database/pdf/Newsletter%20June%202020%20Oct.pdf.
• Karakoç, F.Y., Dönmez, L. (2014). Ölçek geliştirme çalışmalarında temel ilkeler. Tıp Eğitimi Dünyası. 13(40), 39-49.
• Kavurmacı, M., Karabulut, N., ve Koç, A. (2014). Üniversite öğrencilerinin organ bağışı hakkındaki bilgi ve görüşleri. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 11(2), 15-21.
• Kılıç, S., Koçak, N., Türker, T., Gürpınar, H., ve Gülerik, D. (2010). Kız üniversite öğrencilerinin organ bağışı konusundaki tutumları ve bu tutumlarına etki eden faktörler. Gülhane Tıp Dergisi, 52(1), 36-40.
• Kocaay, A. F., Celok, S. U., Eker, T., Oksuz, N. E., Akyol, C., & Tuzuner, A. (2015). Brain death and organ donation: Knouwledge, awareness, and attitudes of medical, law, divinity, nursing and communication students. In Transplantation Proceedings, 47(5), 1244–1248.
• Koçak, A., Aktaş, E.Ö., Şenol, E., Kaya, A., ve Bilgin, U.E. (2010). Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi öğrencilerinin organ nakli ve bağışı hakkındaki bilgi düzeyi. Ege Journal of Medicine, 49(3), 153-160.
• Kulakçı Altıntaş, H. (2018). Hemşirelik bölümü öğrencilerinin organ nakli ve bağışı konusundaki bilgi, tutum ve davranışlarının belirlenmesi, Kastamonu Sağlık Akademisi, 3(3): 63-80. doi: 10.25279/ sak.450362.
• Majeed, F. (2016). Saudi nursing and medical student’s knowledge and attitude toward organ donation-a comparative cross-sectional study. International journal of health sciences, 10(2), 209.
• Mikla, M., Rios, A., Lopez-Navas, A., Gotlib, J., Kilanska, D., Martinez-Alarcón, L., & Lopez Montesinos, M.J. (2015). Factors affecting attitude toward organ donation among nursing students in Warsaw Poland. Transplantation Proceedings, 47, 2590–2592.
• Nishant Kurian, R. (2019). Knowledge and attitude regarding organ donation among staff nurses. International journal of nursing & Midwifery research, 3(4): 51-54.
• Savaşer, S., Mutlu, B., Çağlar, S., Doğan, Z., & Canbulat, N. (2012). Hemşirelik son sınıf öğrencilerinin organ bağışına bakışları. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 20(1), 1-9.
• Symvoulakis, E. K., Rachiotis, G., Papagiannis, D., Markaki, A., Dimitroglou, Y., Morgan, M., ... & Jones, R. (2014). Organ donation knowledge and attitudes among health science students in Greece: emerging interprofessional needs. International Journal of Medical Sciences, 11(6), 634.
• Şıpkın, S., Şen, B., Akan, S., ve Malak, A.T. (2010). Onsekiz Mart Üniversitesi Tıp Fakültesi, Ilahiyat Fakültesi ve Güzel Sanatlar Fakültesi öğretim elemanlarının organ bağışına bakış açılarının incelenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 11(1),19 – 25.
• Tam, W.W.S., Suen, L.K.P., & Chan, H.Y.L. (2012). Knowledge, attitudes and commitment toward organ donation among nursing students in Hong Kong. In Transplantation Proceedings, 44(5), 1196–1200.
• Tirgari, B., Samareh, H., & Forouzi, M.A. (2020). Relationship between bereavement reaction with posttraumatic stress disorder and depression in organ donor families in Iran. J Neurosci Nurs, 52(1):21-26. doi: 10.1097/JNN.0000000000000486.
• Tsubaki, M., Tougo, S., Kobayashi, M., Arakawa, S., & Yoshida, K. (2020). Narrative review on attitudes toward organ donation of undergraduate nurse students. Japan Journal of Nursing Science, 17(1), e12291. doi: 10.1111/jjns.12291.
• Tumin, M., Tafran, K., Tang, L.Y., Chong, M.C., Mohd. J., & Abdullah, N. (2016). Factors associated with medical and nurs-ing students' willingness to donate organs. Medicine, 95(12), 1–4.
• Türk Nöroloji Derneği Beyin Ölümü Tanı Kılavuzu. Erişim adresi (18.10.2020): http://www.journalagent.com/tjn/pdfs/TJN_20_3_101_104.pdf.
• Wakefield, C. E., Watts, K. J., Homewood, J., Meiser, B., & Siminoff, L. A. (2010). Attitudes toward organ donation and donor behavior: a review of the international literature. Progress in Transplantation, 20(4), 380-391.
• Whisenant, D.P., & Woodring, B. (2012). Improving attitudes and knowledge toward organ donation among nursing students. International journal of nursing education scholarship, 9(1). doi: 10.1515/1548-923X.2404.
• Witjes, M., Jansen, N. E., van Dongen, J., Herold, I. H., Otterspoor, L., Haase‐Kromwijk, B. J., ... & Abdo, W. F. (2020). Appointing nurses trained in organ donation to improve family consent rates. Nursing in critical care, 25(5), 299-304. doi: 10.1111/nicc.12462.
• Yaman Aktaş, Y., ve Karabulut N. (2012). Giresun Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesindeki hemşirelik öğrencilerinin beyin ölümü ve organ bağışına ilişkin bilgi ve tutumları. Fırat Tıp Dergisi, 2012; 17(3): 129-134.