Otantik Öğrenme Yaklaşımıyla Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programlarının İncelenmesi

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 1, 36 - 60, 30.06.2025

Cansu Bartın Savran , Turhan Çetin

https://doi.org/10.38015/sbyy.1605551

Öz

Bu araştırmada, otantik öğrenme yaklaşımı çerçevesinde geçmişten günümüze sosyal bilgiler dersi öğretim programlarının incelenmesi amaçlanmıştır. Bu doğrultuda, nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi kullanılmıştır. Araştırmanın veri kaynaklarını, Millî Eğitim Bakanlığı tarafından hazırlanan 1968 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı, 1998 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı, 2005 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı, 2018 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı ve 2023 Güncellenmiş Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı oluşturmaktadır. Araştırma tamamlandığında 2024 Sosyal Bilgiler Öğretim program henüz yayım sürecinde ve taslak halde olduğu için çalışmaya dahil edilmemiştir. Veriler toplandıktan sonra içerik analizi yöntemiyle incelenmiştir. Literatür taraması ile kavramın sınırları belirlenmiş daha sonra uzman görüşleri doğrultusunda, otantik öğrenme kavramıyla doğrudan ilişkili kavramlar ile otantik öğrenmeye yardımcı kavramlar belirlenmiştir. Bu süreçte, otantik öğrenme ile doğrudan ilişkili 13 kavram ve yardımcı 11 kavram tespit edilmiştir. Güvenirlik uyum yüzdesi %94 olarak tespit edilmiştir. Araştırma bulguları uzman görüşleri doğrultusunda düzenlenerek, son şekli verilen tablolar halinde ve programlardan doğrudan alıntılarla desteklenerek bulgular bölümünde sunulmuştur. Sonuç olarak, 1968 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı ve 1998 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim programında otantik öğrenme yaklaşımının sınırlı düzeyde yansıtıldığı, 2005 programının ise otantik öğrenme açısından en kapsamlı program olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, 2018 programında da otantik öğrenme yaklaşımlarından yararlanıldığı görülmüştür. Sosyal bilgiler öğretim programları ile otantik öğrenme yaklaşımlarının doğası gereği yakın ilişkili olduğu anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sosyal bilgiler , Otantik öğrenme , Nitel araştırma

Examining Social Studies Curricula with Authentic Learning Approach

Öz

In this study, it is aimed to examine the social studies course curricula from past to present within the framework of authentic learning approach. In this direction, document analysis, one of the qualitative research methods, was used. The data sources of the study consist of the 1968 Social Studies Curriculum, 1998 Social Studies Curriculum, 2005 Social Studies Curriculum, 2018 Social Studies Curriculum and 2023 Updated Social Studies Curriculum prepared by the Ministry of National Education. When the research was completed, the 2024 Social Studies Curriculum was not included in the study because it was still in the publication process and in draft form. After the data were collected, they were analysed by content analysis method. The boundaries of the concept were determined by literature review, and then, in line with expert opinions, concepts directly related to the concept of authentic learning and concepts that help authentic learning were determined. In this process, 13 concepts directly related to authentic learning and 11 auxiliary concepts were identified. Reliability was determined as 94%. The findings of the research were arranged in line with the expert opinions and presented in the findings section as finalised tables and supported by direct quotations from the programmes. As a result, it was determined that the 1968 Social Studies Curriculum and the 1998 Social Studies Curriculum reflected the authentic learning approach at a limited level, while the 2005 curriculum was the most comprehensive curriculum in terms of authentic learning. In addition, it was observed that authentic learning approaches were also used in the 2018 curriculum. It is understood that social studies curricula and authentic learning approaches are closely related in nature.

Anahtar Kelimeler

Social Studies , Authentic Learning , qualitative research

Kaynakça

• Acar, M., & Acar, H. (2023). Türkiye’de sosyal bilgiler eğitiminde otantik öğrenme yaklaşımının kullanımına ilişkin yapılmış lisansüstü tezlerin incelenmesi. International Journal of Progressive Studies in Education, 1(2), 1-16. https://doi.org/10.5281/zenodo.8346990
• Akça, N., & Ata, B. (2009). Lise tarih derslerinde otantik etkinliklerin uygulanması ve sorunları. Eğitimde Yeni Yönelimler-5: Öğrenmenin Doğası ve Değerlendirme. Özel Tevfik Fikret Okulları, İzmir, 1-13. https://www.academia.edu/3627153
• Akçay, M., & Palaz, T. (2024). Ortaokul sosyal bilgiler ders kitaplarının yenilikçi düşünme becerisi bağlamında değerlendirilmesi. Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi (15), 895-918. https://doi.org/10.51531/korkutataturkiyat.1458545
• Aslan, H. M. (2025). Sosyal bilgiler dersinin diğer derslerle ilişkilendirilmesinin alan yazını ve öğretim programları bağlamında incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 14(1), 221-237. https://doi.org/10.7884/teke.1595183
• Azarmi, S. (2010). İngiliz dili eğitiminde otantik oyunların kullanımı. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Balcı, Ş. H., & Turan, İ. (2024). Sosyal bilgiler eğitiminde otantik öğrenmenin akademik başarı ve sosyal bilgiler odaklı akademik risk alma düzeyine etkileri. Uluslararası Toplumsal Bilimler Dergisi, 8(4), 684-713. https://dergipark.org.tr/en/pub/toplumsalbilimler/issue/88879/1592853
• Baştürk, G. (2019). Otantik öğrenme uygulamalarının öğrencilerin eleştirel düşünme becerileri ve sosyal bilgiler dersine yönelik tutumlarının etkisi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi] Sakarya Üniversitesi.
• Binbaşıoğlu, C. (2003). Hayat Bilgisi Öğretimi. Nobel Yayın.
• Borthwick, F., Bennet, S., Lefoe, G. E. & Huber, E. (2007). Applying authentic learning to scocial science: A learning design for inter-diciplinary sociology subject. Journal of Learning Design, 2(1), 14-24. 10.5204/jld.v2i1.24
• Creswell, W. J. (2013). Araştırma Deseni: Nitel, Nicel ve Karma Yöntem Yaklaşımları. (Çev. Selçuk Beşir Demir), Eğiten Kitap.
• Çaltılı, S., Şahin, Özlem, Çaltılı, M., Delioğlu, T., & Çelikkol, S. (2025). Proje tabanlı öğrenme yaklaşımı: eğitim paydaşlarının rolü ve kavramsal çerçeveye dayalı bir literatür incelemesi. Socrates Journal of Interdisciplinary Social Researches, 11(49), 65–84. https://doi.org/10.5281/zenodo.14740547
• Doğan, M. (2005). Büyük Türkçe sözlük. Pınar Yayınları.
• Ergün, M. (2009). Eğitim Felsefesi. Pegem Akademi.
• Erten, P. (2020). Otantik öğrenme. Bilgi ve İletişim Teknolojileri Dergisi, 2(1), 17-30.
• Fırat, M. (2008). Second Life ve sanal ortamda otantik öğrenme deneyimleri. http://tbd.wmv.gen.tr/Bilisim08/Bildiriler/Mehmet%20F%FDrat.doc
• Güner, M. (2016). Türkçe dersinde otantik görev temelli otantik materyal kullanımının öğrencilerin okuduğunu anlama, yazma becerileri ve yazma motivasyonları üzerindeki etkisi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Anadolu Üniversitesi.
• Güneş, G., Arıkan, A., & Çetin, T. (2020). Analysing the effect of authentic learning activities on achievement in social studies and attitudes towards geographic information system (GIS). Participatory Educational Research (PER), 7(3), 247-264.
• Gürgil Ulusoy, F., Çetin, T., & Güneş Bolulu, C. (2024). Ortaokullarda otantik öğrenme uygulaması: Sosyal bilgiler ders başarısına etkisi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 44(2), 1385-1410.
• Gürgil, F. (2018). The effect of authentic learning approach in social studies teaching on the academic success. Universal Journal of Educational Research, 6(10), 2061-2068. https://doi.org/10.13189/ujer.2018.061002
• Herod, L. (2012). Adult learning from theory to practice. http://en.copian.ca/library/learning/adult_learning/adult_learning.pdf
• Horzum, M. B., & Bektaş, M. (2014). Otantik öğrenmenin topluma hizmet uygulamaları dersini alan öğretmen adaylarının derse yönelik tutum ve memnuniyetine etkisi. Kastamonu Education Journal, 20(1), 341-360.
• İneç, Z. F. (2017). Sosyal bilgiler dersinde geo-medya destekli otantik öğrenme ortamının öğrenmeye etkisi. [Yayımlanmamış doktora tezi] Erzincan Üniversitesi.
• İneç, Z. F. (2021). Otantik öğrenme modeli. S. Polat ve B. Aksoy (Ed.), Kuramdan uygulamaya sosyal bilgiler öğretiminde çağdaş öğrenme ve öğretme yaklaşımları (s. 93-114). Pegem Akademi.
• Karakuş, F. (2012). Oluşturmacı öğrenme ve otantik değerlendirme yaklaşımlarının sosyal bilgiler öğretiminde öğrencilerin akademik başarı ve kalıcılığa etkisi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(1), 101-116.
• Knobloch, N. A. (2003). Is experiental learning authentic? Journal of Agricultural Education, 44(4), 22-34. https://doi.org/10.5032/jae.2003.04022
• Koçyiğit, S., & Zembat, R. (2013). Otantik görevlerin öğretmen adaylarının başarılarına etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(3), 291-303.
• Kurtuluş, M. A., & Yılmaz, S. (2023). Argümantasyon ve otantik öğrenme tabanlı STEM uygulamalarının akademik başarıya etkisi. Yaşadıkça Eğitim, 37(3), 649-669. https://doi.org/10.33308/26674874.2023373610
• Lombardi, M. M. (2007). Authentic learning for the 21st century: An overview. Educause Learning Initiative, 1(2007), 1-12.
• Lowell, V. L., & Tagare, D. (2023). Authentic learning and fidelity in virtual reality learning experiences for self-efficacy and transfer. Computers & Education: X Reality, 2, 100017.
• Merriam, S. B. (2018). Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber. Nobel. Önger, S. (2019). Sosyal bilgiler öğretiminde otantik öğrenme yaklaşımı: Bir eylem araştırması [Doktora tezi] Gazi Üniversitesi.
• Pappas, C. (2023). Authentic learning model: creating meaningful learning experiences. eLearning Industry. https://elearningindustry.com/authentic-learning-model-creating-meaningful-learning-experiences
• Patton, M. Q. (2005). Qualitative research. John Wiley & Sons.
• Pullu, E. K. (2019). Programlama Öğretiminde Otantik Görev Odaklı Uygulamaların Öğrencilerin Akademik Başarısına, Tutumlarına, Problem Çözme ve Yaratıcı Düşünme Becerilerine Etkisi [Doktora tezi]. Fırat Üniversitesi.
• Safuan, H. A. J., & Soh, R. (2013). The integration of authentic learning principles and Facebook in service learning. TOJET: The Turkish Online Journal of Educational Technology, 12(4), 192-199.
• Stern, B. S. (2002). Social studies: Standards, meaning, and understanding. Taylor & Francis.
• Şekerci, H. (2021). İlkokul sosyal bilgiler dersinde otantik öğrenme yaklaşımı kapsamında kanıt temelli etkinliklerin kullanımı. Eğitim ve Bilim, 46(207), 85-125.
• Taconis, R., & Bekker, T. (2023). Challenge based learning as authentic learning environment for STEM identity construction. Frontiers in Education, 8, 1144702. https://doi.org/10.3389/feduc.2023.1144702
• Tutal, Ö. (2023). Otantik öğrenmenin öğrencilerin derse yönelik tutumlarına etkisi: Meta-analitik bir değerlendirme. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (26), 43-54. https://doi.org/10.29029/busbed.1295078
• Türk Dil Kurumu. (2024). Otantik nedir? https://sozluk.gov.tr
• Yalvaç-Hastürk, H. G. (2013). Öğretmen Adaylarının Bazı Çevre Konularına İlişkin Zihinsel Yapılarındaki Değişimlerin Otantik Öğrenme Ortamlarında İncelenmesi ve Değerlendirilmesi [Doktora Tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Yıldırım, R. (2020). Otantik öğrenme yaklaşımının sosyal bilgiler dersinde uygulanması: Bir karma yöntem araştırması. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Afyon Kocatepe Üniversitesi.
• Yıldırım, R., & Ortak, Ş. (2020). Otantik öğrenme yaklaşımının sosyal bilgiler dersinde 21. yüzyıl öğrenme ve yenilenme becerilerinin gelişimine etkisi. Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 15, 69-90.