T.C. İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük Dersi Çanakkale Savaşları Konusunun Öğretiminde Görsel Materyale Felton ve Allen Modeline Göre Soru Sorma ile Nichol Modeline Göre Soru Sormanın Akademik Başarı ve Kalıcılığa Etkisi

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 2, 215 - 233, 31.12.2019

Yaprak Yildiz Kırhan

Öz

Bu çalışmanın amacı; T.C. İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük dersi Çanakkale Savaşları konusunun öğretiminde görsel materyale Felton ve Allen modeline göre soru sorma ile Nichol modeline göre soru sormanın akademik başarı ve kalıcılığa etkisini belirlemek ve bu uygulama ışığında hem materyal kullanımına hem de bu modellerin kullanımına ilişkin önerilerde bulunmaktır. Araştırmanın deseni olarak deneme modelleri içerisinde yaygın bir kullanıma sahip olan “Ön-test son-test kontrol gruplu deneysel desen” kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu, Ankara ili, Mamak İlçesi, Mamak Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi’nde öğrenim gören 11. Sınıf şubelerindeki 3 sınıfın öğrencilerinden oluşmaktadır. Bu araştırmada, veri toplama amacıyla, “Çanakkale Savaşları” konusuna ilişkin öğrenme düzeylerini belirlemek için araştırmacı tarafından, “Çanakkale Savaşları” ünitesindeki kazanımlara dayalı olarak “Çanakkale Savaşları Akademik Başarı ve Kalıcılık Testi” isimli bir başarı testi geliştirilmiştir. Bu araştırmada toplanan verilerin çözümlenmesinde istatistiksel yöntemler ve teknikler kullanılmış olup üç grubun son test başarı düzeylerini belirlemek amacıyla frekans analizi uygulanmıştır. Üç grubun kendi içindeki ön-test son- test ve son test-kalıcılık testi ortalamaları arasındaki farkın saptanması için “bağımlı örneklemler t-testi” uygulanmıştır. Grupların son test ve kalıcılık testi puanlarını karşılaştırmak için ise “bağımsız örneklemler t-testi” kullanılmıştır. Analiz yapılmadan önce grupların normallik varsayımına uygun olup olmadığı incelenmiş ve üç grubunda normal dağılım sergilediği gözlemlenmiştir. Verilerin kodlanarak istatistiksel çözümlemelerin yapılmasında SPSS 22.0 paket programı kullanılmıştır. Ön-test, son-test başarı düzeyleri incelendiğinde, düz anlatım modeliyle ders işlenen sınıfın son test ortalamasının 10,41 olduğu, Nichol modeliyle ders işlenen sınıfın son test ortalamasının 12,37 olduğu ve Felton-Allen modeliyle ders işlenen sınıfın son test ortalamasının 14,26 olduğu görülmektedir. Bulgular Felton-Allen modelinin düz anlatım yöntemine ve Nichol modeline göre daha etkili olduğunu göstermektedir. Kalıcılık testi başarı düzeyleri incelendiğinde ise düz anlatım yoluyla ders işlenen sınıfın kalıcılık test ortalamasının 6,48 olduğu, Nichol modeliyle ders işlenen sınıfın kalıcılık test ortalamasının 9,50 olduğu ve Felton-Allen modeliyle ders işlenen sınıfın kalıcılık test ortalamasının 11,70 olduğu görülmektedir. Bulgular Felton-Allen modelinin diğer iki yönteme göre daha kalıcı olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük, , Ortaöğretim, Çanakkale Savaşları, Görsel materyal, Felton ve Allen, Nichol

Kaynakça

• Akbaba, B. (2009). Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi öğretiminde çoklu ortam kullanımının akademik başarı ve tutumlara etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Ata, B. (2001). Çanakkale savaşlarını nasıl öğreteceğiz. Türk Yurdu, 164 (23-29).
• Ata, B. (2002). Müzelerle ve tarihi mekânlarla tarih öğretimi: Tarih öğretmenlerinin “müze eğitimine” ilişkin görüşleri. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Eğitimi Anabilim Dalı. Ankara.
• Binark, İ. (1978). Türkler’ de resim ve minyatür sanatı. Vakıflar Dergisi 271-277
• Bingöl, M. (2009). İlköğretim II. kademe 8. sınıfta okutulan Türkiye Cumhuriyeti İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük dersinin öğretimi, karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri (Ağrı örneği). Yayımlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Konya
• Carr, E. H., & J. Fontana (1992). Tarih yazımında nesnellik ve yanlılık (Ö. Ozankaya, Çev.) Ankara: İmge.
• Çoban, F. E. (2011). Ortaöğretim öğrencilerinin Çanakkale Savaşları ve öğretimine ilişkin biliş ve algılama düzeyleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale 18 Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
• Danacıoğlu, E. (2001). Geçmişin izleri. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Demircioğlu, H. (Ed.). (2014). Tarih öğretimi teknolojileri ve materyal tasarımı. Ankara, Pegem Akademi
• Durualp, E. (2006). İlköğretimde sosyal bilgiler öğretiminde karikatür kullanımı. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara
• Faroqhi, S. (2001). Osmanlı tarihi nasıl incelenir?(Zeynep Altok Çev.), İstanbul : Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı.
• Felton, R. G. & Allen, R. F. (1990). Using visual materials as historical sources: A model for studying state and local history. The Social Studies, 81(2), 84-87.
• Gezgin, S. (1994). Basında fotoğrafçılık. İstanbul: Der Yayınları.
• Gündüz, Pelin (2009). Cumhuriyet dönemi mizah dergilerinden Akbaba’da edebiyat ve karikatür ilişkisi Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kablan, Z. Topan, B. & Erkan, B. (2013). Sınıf içi öğretimde materyal kullanımının etkililik düzeyi: Bir meta-analiz çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(3), 1629-1644.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri, Nobel. Ankara
• Kıcır, K. (2006). Sosyal bilgiler dersinde 7. sınıf öğrencilerinin tarih öğrenme beceri düzeyleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul
• Küçüköner, H. (2012). Gravür Sanatı Tarihi Ve Modern Uygulamalar. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Küçüköner, M. (2004). İmge ve Çoğaltma. Yayınlanmamış Sanatta Yeterlik Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Resim Anasanat Dalı, İstanbul.
• Kyvig, D. E. & Marty, M. A. (2011). Yanıbaşımızdaki tarih. İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı.
• MEB. (2018a). Ortaöğretim kurumları haftalık ders çizelgesi. Ankara: MEB Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• MEB. (2018b). Türkiye cumhuriyeti inkılap tarihi ve Atatürkçülük dersi öğretim programı (12.sınıf). Ankara: MEB Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Okay, C. (2004). Dönemin mizah dergilerinde Millî Mücadele karikatürleri 1919-1922, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı.
• Özdemir, K. (2014). Ortaöğretim tarih derslerinde kullanılan görsel materyallerin öğrenci akademik başarı ve tutumuna etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Özer, A. (2004). Karikatür, popüler kültür ve popüler karikatür. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi, 57, 246-249.
• Palaz, T. (2010). İlköğretim 8. sınıf Türkiye Cumhuriyeti İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük dersinde karikatür kullanmanın öğrenci başarısına ve derse karşı tutumuna etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Sieber, E. (2001). Teaching with objects and photographs: Supporting and Enhancing Your Curriculum. A Guide for Teachers.
• Türk Dil Kurumu. (2019).Türkçe sözlük. Ankara: TDK https://sozluk.gov.tr/. adresinden 10 Ekim 2019 tarihinde alınmıştır.
• Turani, A. (1975). Sanat terimleri sözlüğü. 3. baskı. Ankara: Toplum
• Yazıcı, N. (2013). Lise müfredat programlarında ve ders kitaplarında Çanakkale Savaşı'nın öğretimi üzerine eleştirel bir yaklaşım. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(28-2), 535-550.
• Zeyrek, Ş. (2007). Liselerde okutulan Türkiye Cumhuriyeti ve Atatürkçülük adlı ders kitaplarında Çanakkale Savaşları. Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 10(40), 707-721.