Sosyal Bilgiler ve Tarih Öğretmenlerinin Sınıf ve Web Temelli Tarihsel Birincil Kaynakları Kullanma Durumları

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 1, 79 - 97, 30.06.2021

Osman Kubilay Gül , Aslıhan Gez

https://doi.org/10.38015/sbyy.901938

Cited By: 1

Öz

Tarih eğitiminin doğasını oluşturan tarihsel birincil kaynaklar sosyal bilgiler eğitiminin de önemli bir parçasıdır. Bu çalışmanın amacı sosyal bilgiler ve tarih öğretmenlerinin hem sınıf temelli hem de web temelli birincil kaynakları kullanım durumlarını tespit etmektir. Çalışma nicel araştırma modellerinden tarama modeli ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya kamu ve özel sektörde görev yapan 61 tarih ve 144 sosyal bilgiler öğretmeni olmak üzere toplam 205 öğretmen katılmıştır. Veri toplama amacıyla Hicks, Doolittle ve Lee (2004) tarafından geliştirilen anket Türkçeye uyarlanarak kullanılmıştır. Veriler Google Forms ile çevrimiçi olarak toplanmıştır. Verilerin analizi SPSS 24 programı ile gerçekleştirilmiş betimsel analiz (yüzde, frekans, ortalama) kullanılmıştır. Veriler işlenirken anketin alt boyutları orijinal çalışmada olduğu gibi kullanılmıştır. Böylelikle, sosyal bilgiler-tarih öğretme ve öğrenmenin amacı, birincil kaynakları kullanma amacı, sınıf temelli ve web tabanlı tarihsel birincil kaynak kullanımının karşılaştırması, web tabanlı tarihsel birincil kaynak kullanımının bir tasviri ve öğretmenlerin web tabanlı birincil kaynakları kullanmamasının nedenleri başlıklar altında bulgularda verilmiştir. Araştırmada elde edilen bulgulara göre öğretmenlerin genel olarak birincil kaynak kullanımını önemli gördüğü ve web tabanlı birincil kaynakların kullanımına yönelik olumlu bakışa sahip olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

birincil kaynak, sosyal bilgiler, tarih, web

Social Studies and History Teachers' Use of Classroom and Web-Based Historical Primary Resources

Öz

Historical primary sources that constitute the nature of history education are also an important part of social studies education. The aim of this study is to determine the use cases of social studies and history teachers for both classroom-based and web-based primary resources. The study was carried out by survey model, one of the quantitative research models. A total of 205 teachers, including 61 history and 144 social studies teachers, working in the public and private sectors participated in the study. The survey developed by Hicks, Doolittle, and Lee (2004) was adapted to Turkish and used for data collection. Data has been collected online with Google Forms. Data analysis was performed with SPSS 24 program and descriptive analysis (percentage, frequency, average) was used. While processing the data, the sub-dimensions of the questionnaire were used as in the original study. Thus, the purpose of social studies-history teaching and learning, the purpose of using primary sources, a comparison of classroom-based and web-based historical primary resource use, a description of the use of web-based historical primary resources, and the reasons why teachers do not use web-based primary resources are given as headings in the findings. According to the findings obtained in the study, it can be said that teachers generally consider primary resource use important and have a positive view of the use of web-based primary resources.

Anahtar Kelimeler

primary sources, social studies, history, web

Kaynakça

• Akbaba, B. (2005). Tarih Öğretiminde Fotoğraf Kullanımı. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 185-197.
• Aslan, H., & Turan, İ. (2016). Tarih Öğretmenlerinin Görsel Materyal Kullanım Düzeyleri. Kafkas Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü (18), 347-361.
• Ata, B. (2001). Çanakkale Savaşlarını Nasıl Öğreteceğiz? Türk Yurdu (164), 23-29.
• Ata, B. (2002). Tarih derslerinde "dokümanlarla öğretim" yaklaşımı, Türk Yurdu, 80-86.
• Ata, B. (2011). Sosyal bilgiler eğitiminde iyi bir örnek; ABD Kongre Kütüphanesinin Amerikan hafıza projesi. Türk Kütüphaneciliği, 261-270.
• Coltham, J.B., & Fines, J. (1993). Tarih Öğretiminin Eğitimsel Hedefleri (Çev. Mustafa Safran). Belleten, 57(220), 827-842.
• Craver, K. (1999). Using internet primary sources to teach critical thinking skills in history. Westport, CT: Greenwood Publishing Group.
• Creswell, J. W. (2012). Educational research: Planning, conducting, and evaluating quantitative (4th ed.). Pearson.
• Dilek, D. (2009). Geçmişi imgelerle yeniden kurmak: İlköğretim düzeyinde tarihsel imgelem becerilerinin kullanımı üzerine ikonografik bir analiz. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri (9 (2)), 633-689.
• Doğan, Y. (2008). Sosyal bilgiler öğretiminde tarihsel yazılı kanıt kullanmanın öğrencilerin akademik başarısına etkisi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, (2), 171-186.
• Doğan, Y., & Dinç, E. (2007). Birinci elden tarih kaynaklarının sosyal bilgiler ve tarih derslerinde internet üzerinden kullanımı; ABD ve İngiltere'den uygulama örnekleri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, (2), 195-220.
• Dönmez, C., & Altıkulaç, A. (2014). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Ortaokul T.C İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük Dersi Konularının Öğretiminde Tarihsel Kaynakların Kullanımına Yönelik Görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(3), 923-942.
• Gay, L. R., Mills, G. E., & Airasian, P. W. (2011). Educational research: Competencies for analysis and applications (10th ed.). Pearson Higher Ed.
• Hicks, D., Doolittle, P., & Lee, J. K. (2004). Social studies teachers use of classroom-based and web-based historical primary sources. Theory & Research in Social Education, 32(2), 213-247, DOI: 10.1080/00933104.2004.10473253.
• Library of Congress. (2021, ocak 12). Library of Congress: https://www.loc.gov/programs/teachers/getting-started-with-primary-sources adresinden alındı.
• McMillan, J. H., & Schumacher, S. (2013). Research in education: Evidence-based inquiry (7th ed.). Pearson.
• MEB. (2018a). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 4, 5, 6 ve 7. Sınıflar). Ankara: MEB.
• MEB. (2018b). TC. İnkılap tarihi ve Atatürkçülük Dersi Öğretim Programı (Ortaokul 8.sınıf). Ankara: MEB.
• MEB. (2018c). Ortaöğretim tarih dersi öğreti programı (9,10 ve 11.Sınıflar). Ankara: MEB.
• Morgan, D., & Rasinski, T. (2012). The power and potential of primary sources. The Reading Teacher(65(8)), 584-594.
• Nichol, J. (1996). Tarih Öğretimi. (Yay. Haz. Mustafa Safran)
• Özbaş, B. Ç. (2010). 12-14 yaş grubu öğrencilerin tarihsel düşünme gelişimi ve tarihsel kanıt kullanımı. Doktora tezi. DEÜ Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Santiago Canyon College. (2021, Ocak 12). Santiago Canyon College web sitesi: https://sccollege.edu/Library/Pages/primarysources.aspx adresinden alındı.
• Servet, Ü., Dinç, E., & Acun, İ. (2018). Sosyal bilgiler öğretiminde müze ve tarihi mekân kullanımının 7.sınıf öğrencilerinin sosyal bilgiler algılarına etkisi; Bir eylem araştırması. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi 11(1), 135-168.
• Şahingöz, M., & Akbaba, B. (2009). Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihinde Çoklu Ortam Kullanımının Akademik Başarı ve Tutuma Etkisi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (17), 17-37.
• Veccia, S. H. (2004). Uncovering Our History: Teaching with Primary Sources. Chicago: American Library Association.
• Yale University. (2021, Ocak 12). Yale: https://primarysources.yale.edu/ adresinden alındı.