Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Öğretmenlik Uygulaması Dersi Kapsamında Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Değer Eğitimi Hakkındaki Görüşleri

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 2, 544 - 565, 30.12.2021
https://doi.org/10.38015/sbyy.1035702

Öz

Değerler bireylerin davranışlarını, tepkilerini ve ilişkilerini belirleyen genel düşünce ve kanılardır. Bireyin kendini gerçekleştirme sürecinde yadsınamaz bir yere sahip olan değerler toplumların birlikteliği ve devamlılığı için de oldukça önemlidir. Bir toplumun huzurlu ve refah içinde birlikte yaşama kültürünü geliştirmesi değerlerinin farkında olan ve yaşantısını değerlerinin doğrultusunda idame ettiren bireyler ile mümkündür. Bireylerin iyi bir insan etkin bir vatandaş olarak yetişmesi ve birlikte yaşama kültürüne haiz bir toplumun var olması için değerlerin gelecek nesillere aktarılması gerekmektedir. Değerlerin öğretilmesi öncelikle toplumun en küçük yapısı ailede başlar. Her çocuk ailesinin sahip olduğu değerleri gündelik yaşantısında çoğu zaman farkında olmadan örtük olarak öğrenir. Aileden sonra değerlerin öğrenildiği en önemli kurum ise okullardır. Eğitim-öğretim sürecine okullarda devam eden öğrenciler için hangi değerlerin nasıl verileceği öğretim programlarında belirtilmiştir. Fakat bu noktada esas görev şüphesiz öğretmenlere düşmektedir. Özellikle temel amacı iyi ve etkin vatandaşlar yetiştirmek olan sosyal bilgiler dersi öğretmenlerinin hem dersin amacı ve içeriği hem de bu derse tabi olan öğrencilerin gelişim dönemleri dikkate alındığında öğretmenlerin değer eğitimi konusunda yetiştirilmesi oldukça önemlidir. Ülkemizde eğitim fakültelerinin 3. ve 4. yıllarında, öğretmen adayları öğretmenlik mesleğini tatbik etmek için Öğretmenlik Uygulaması dersi kapsamında okullarda gözlem ve uygulama yapmaktadırlar. Öğretmen eğitiminde değer eğitiminin öneminde yola çıkılarak hazırlanan bu araştırmanın amacı da öğretmenlik uygulaması dersi kapsamında sosyal bilgiler öğretmen adaylarının değer eğitimi hakkındaki görüşlerini belirlemektir. Nitel metodoloji esas alınarak hazırlanan araştırmanın çalışma grubunu amaçlı örnekleme tekniği ile seçilmiş Trabzon Üniversitesi Fatih Eğitim Fakültesi, Sosyal Bilgiler Eğitimi bölümünde öğrenim görmekte olan ve öğretmenlik uygulaması dersini almış 14 erkek 11 kadın olmak üzere toplam 25 dördüncü sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırma verileri yarı yapılandırılmış görüşme formları ile toplanmıştır. Toplanan veriler içerik analizi tekniği ile analiz edilmiş ve sayısallaştırılarak frekans ve yüzdeler şeklinde sunulmuştur. Araştırma sonucunda öğretmen adaylarının değer tanımlarına ilişkin bilgi ve düşüncelerinin kültürel ögeler ve toplumsal normlar etrafında şekillenmekte olduğu, değer eğitiminde en çok değer eğitimi yaklaşımlarından ahlaki muhakeme ve telkin etme yaklaşımlarını bildikleri tespit edilmiştir. Öğretmen adaylarına göre değer eğitiminde kullanılabilecek en etkili tekniğin hikâye olduğu ve okullarda verilen değer eğitiminde karşılaşılan en temel sorunun merkezi sınav sistemleri olduğu belirlenmiştir. Öğretmen adaylarının öğretmenlik uygulamasında değer eğitiminde en çok sunuş tekniğini kullandıkları, ders kapsamında hazırladıkları ders planlarında en çok bireysel değerlere; bireysel değerlerden ise yardımseverlik değerine yer verdikleri tespit edilmiştir.

Kaynakça

  • Ada, S., Baysal, Z. N., & Korucu, S. (2005). Sınıf öğretmenlerinin sınıf içi olumsuz davranışlara gösterdikleri tepkilerin karakter eğitimi ve 2005 ilköğretim programı açısından değerlendirilmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 3(10), 7-18.
  • Akhan, N. E., Subaşı, E., & Açıl, F. B. (2020). Öğretmen adaylarının kök değerlere ilişkin görüşleri. Eğitim ve Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 3(2), 115-134.
  • Aktan, O., & Padem, S. (2013). İlköğretim 5. sınıf sosyal bilgiler ders kitabında kullanılan okuma metinlerinde yer alan değerler. Asya Öğretim Dergisi, 1(2), 44-55.
  • Aktepe, V. (2015). Etkinliklerle yardımseverlik değer eğitimi (Örnek çalışma). M. Gündüz (Ed.), Değerler eğitimi (ss.175-213) içinde. Maya Akademi.
  • Aral, D. (2008). Milli Eğitim Bakanlığı’nın hazırladığı 6. sınıf Türkçe ders kitabında yer alan değerler üzerine bir araştırma [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
  • Argon, T., & Soysal, A. (2012). Seviye belirleme sınavına yönelik öğretmen ve öğrenci görüşleri. International Journal of Human Sciences, 9(2), 446-474.
  • Ariya, D. A., Omale A., & Ezeala, L. A. (2016). Towards addressing patriotism problem in Nigerian society through value education in Social Studies. Academic Research International, 7(4), 136-143.
  • Arweck, E., & Nesbitt, E. (2004). Values education: the development and classroom use of an educational programme 1. British Educational Research Journal, 30(2), 245-261.
  • Aslan, M., & Sağlam, M. (2018). Öğretmenlik uygulaması dersinin öğretmen adaylarının görüşlerine göre değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(1). 144-162.
  • Ateş, F. (2014). İlkokul ve ortaokul öğretmenlerinin değerler eğitimi ve uygulamalarına yönelik görüşleri üzerine nitel bir çalışma [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Yeditepe Üniversitesi.
  • Avcı, A. A. (2015). Sosyal Bilgiler dersinde vatanseverlik değerinin kazandırılmasına yönelik öğretmen ve öğrenci görüşleri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Kastamonu Üniversitesi.
  • Aytaç, A. (2010). Öğretmenlik uygulaması dersi kapsamında uygulama öğretim elemanlığının değerlendirilmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi.
  • Bahar, H. İ. (2009). Sosyoloji (Vol. 31). Usak Books.
  • Balcı, F. A, & Yanpar Yelken, T. (2010). İlköğretim öğretmenlerinin değer kavramına yüklediği anlamlar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39, 81-90.
  • Balcı, F. A., & Yanpar Yelken T. (2013). İlköğretim sosyal bilgiler programında yer alan değerler ve değer eğitimi uygulamaları konusunda öğretmen görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD) (14)1, 195-213.
  • Baysal, N. (2013). Ortaokul sosyal bilgiler derslerinde değerler eğitimi uygulamalarının öğretmenler yönüyle değerlendirilmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Niğde Üniversitesi.
  • Bektas, F., & Nalcaci, A. (2012). The relationship between personal values and attitude towards teaching profession. Educational Sciences: Theory and Practice, 12(2), 1244-1248.
  • Berkant, H. G., Efendioğlu, A., & Sürmeli, Z. (2014). Değerler eğitimine yönelik öğretmen görüşlerinin incelenmesi. Electronic Turkish Studies, 9(5), 427-440.
  • Bouchard, N. (2010). A narrative approach to moral experience using dramatic play and writing. Journal of Moral Education, 31(4), 407-422.
  • Budak, S. (2009). Psikoloji Sözlüğü (4.basım). Bilim ve Sanat.
  • Calp, Ş. (2006). Üçüncü Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki metinlerle ilgili soru ve etkinliklerin 1981 ve 2005 tarihli Türkçe programlarında yer alan davranışlar ile kazanımlara uygunluğunun karşılaştırılması [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Atatürk Üniversitesi.
  • Can, Ö. (2008). Dördüncü ve beşinci sınıf öğretmenlerinin sosyal bilgiler dersinde değerler eğitimi uygulamalarına ilişkin görüşleri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
  • Demirel, M. (2009). Sınıf öğretmenlerinin ve okul yöneticilerinin karakter eğitimine ilişkin öz-yeterlik inançları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education) 37, 36-49.
  • Demirhan İşcan, C. (2014). Öğretmen adaylarının değerler eğitimindeki tercihleri. İlkogretim Online, 13(4), 1203‐1222.
  • Dinç, E., Dere, İ., & Koluman, S. (2014). Kademeler arası geçiş uygulamalarına yönelik görüşler ve deneyimler. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(17), 397-422.
  • Doğanay, A., & Sarı, M. (2004). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerine temel demokratik değerlerin kazandırılma düzeyi ve bu değerlerin kazandırılması sürecinde açık ve örtük programın etkilerinin karşılaştırılması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 10(39), 356-383.
  • Doğanay, H. (1993). Coğrafya’da metodoloji. Mili Eğitim Bakanlığı.
  • Ecerkale, N., & Bayrak, Ö. (2018). Türkçe 7. sınıf ders kitabındaki metinlerin değerler bağlamında incelenmesi. The Journal of International Lingual, Social and Educational Sciences, 4(2), 277-287.
  • Erbaş, A. A. (2020). Hayat bilgisi dersi kapsamında değerler eğitimi üzerine bir araştırma: beklentiler, uygulamalar ve öneriler [Yayımlanmamış doktora tezi]. İstanbul Üniversitesi.
  • Erdem-Zengin, E. (2014). Yöntem olarak yaratıcı drama kullanımının ilkokul 4. sınıf sosyal bilgiler öğretim programındaki değerlere etkisi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Niğde Üniversitesi.
  • Eşici, H., & Özyurt, G. G. (2021). Karakter ve değerler eğitimi yaklaşım ve uygulamaları, T. Kamer (Ed.). Toplum ve kültür bağlamında karakter ve değerler eğitimi (ss. 83-105) içinde. Pegem A.
  • Fidan, N. K. (2009). Öğretmen adaylarının değer öğretimine ilişkin görüşleri. Kuramsal Eğitim bilim, 2(2), 1-18.
  • Genç, M. (2013). İlköğretim öğrencilerinin sınıf ve cinsiyete göre sınav kaygı düzeylerinin belirlenmesi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(1), 85-95.
  • Gervais, M. (2006). Exploring moral values with young adolescents through process drama. International Journal of Education & The Arts, 7(2), 1-34.
  • Gökçek, S. (2007). 5–6 yaş Çocukları için hazırlanan karakter eğitimi programının incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
  • Gömleksiz, M. N., & Cüro, E. (2011). Sosyal Bilgiler dersinde yer alan değerlere ilişkin öğrenci tutumlarının değerlendirilmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 95-134.
  • Gör, F. (2013). İlköğretim din kültürü ve ahlak bilgisi öğretim programında merhamet değeri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Atatürk Üniversitesi.
  • Güçlü, H. (2019). Sosyal bilgiler ders kitaplarının değerler eğitimi açısından değerlendirilmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi.
  • Gültekin, F. (2007). Tarih dersinde işe koşulabilecek değer öğretiminin yeni yaklaşımlarının öğrencilerin “hoşgörü” değeri anlayışlarının gelişimine etkisi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
  • Güzel, D. (2013). 3. sınıf hayat bilgisi ders kitaplarının temel evrensel değerleri içermesi bakımından incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi.
  • Güzel, S. (2005). Bir sosyal değişme süreci: sosyolojik bakış açısından sanayi devrimi. Muhafazakar Düşünce Dergisi, 2(5), 189-198.
  • Haralambos, M. (1987). Sociology: Themes and Perspective. Bell & Hymann.
  • Hatay Uçar, F. (2019). İlkokul hayat bilgisi ve sosyal bilgiler ders kitaplarında değerler eğitimi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi.
  • Hitlin, S., & Piliavin, J. A. (2004). Values: Reviving a dormant concept. Annu. Rev. Socio., 30, 359-393.
  • İbret, B. Ü., Avcı, E. K., Karabıyık, Ş., Güleş, M., & Demirci, M. (2017). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin görüşlerine göre değerlerin öğretiminde edebi ürünlerin kullanımı. Uluslararası Türk eğitim bilimleri dergisi, 2017(9), 104-124.
  • İşcan, D. C. (2007). İlköğretim düzeyinde değerler eğitimi programının etkililiği [Yayımlanmamış doktora tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
  • Kahya, A. (2018). Ortaokul türkçe ders kitaplarındaki etkinliklerin değerler eğitimi bakımından incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Uşak Üniversitesi.
  • Kara, C., Altıntaş, A., & Kaya, İ. F. (2017). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının topluma hizmet uygulamalarıyla “yardımseverlik değeri” kazanmaları hakkındaki görüşleri. Mediterranean Journal of Educational Research, 11(22), 23-37.
  • Karatay, H. (2007). Dil edinimi ve değer öğretimi sürecinde masalın önemi ve işlevi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(3), 463-477.
  • Kasapoğlu, H. (2013). Okulda değer eğitimi ve hikâyeler. Milli Eğitim Dergisi, 43(198), 97-109.
  • Kaymakcı, S. (2013). Sosyal bilgiler ders kitaplarında sözlü ve yazılı edebî türlerin kullanım durumu. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (20), 230-255.
  • Keskin, Y., & Öğretici, B. (2013). Sosyal bilgiler dersinde “duyarlılık” değerinin etkinlikler yoluyla kazandırılması: nitel bir araştırma. Değerler Eğitimi Dergisi, 11(25), 143-181.
  • Kızıler, H., & Canikli, İ. (2018). Değerler eğitimi. Deneme.
  • Kolaç, E., & Özer, H. (2018). Sosyal bilgiler öğretiminde edebî ürünlerin kullanımı ve değer aktarımındaki katkılarına yönelik öğretmen adaylarının görüşleri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 7(4), 2629-2655.
  • Kuş, Z., Merey, Z., & Karatekin, K. (2013). İlköğretim 4. ve 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarında yer alan değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 11(25), 183-214.
  • Kuzucu, C. (2018). İlkokul 4. Sınıf İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi İle Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarının temel insani değerler açısından karşılaştırılması [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi.
  • MEB. (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (İlkokul ve ortaokul 4, 5, 6 ve 7. sınıflar). MEB.
  • Memişoğlu, H. (2013). İlköğretim 4.sınıf ve 5.sınıf öğretmenlerinin sosyal bilgiler dersinde değerler eğitimine ilişkin görüşleri. International Journal of Social Science, 6(3),405-425.
  • Merey, Z., Karatekin, K., & Kuş, Z. (2012). İlköğretimde vatandaşlık eğitimi: Karşılaştırmalı kuramsal bir çalışma. GEFAD, 32(3), 795-821.
  • Meriam, S. B. (1998). Qualitative research and case study applications in education: Revised and expanded form case study research in education. Jossey-Bass.
  • Özalp, M. T., & Kaymakcı S. (2019). Toplumsal değerler. B. Ü. İbret ve S. Kaymakcı (Eds.) Sosyal bilgiler ve toplum, (ss. 143-164) içinde. Pegem A.
  • Özalp, M. T., Kaymakcı, S., & Turgut, T. (2019). 2005 ve 2018 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programlarında Toplumsal Değerlerin Yerinin İncelenmesi. G. Gürgen, S. Keleşoğlu, S. Malkoç ve S. Ayantaş (Eds.) 8. Uluslararası Sosyal Bilgiler Eğitimi Sempozyumu Tam Metin E-Kitabı (ss. 807-819) içinde Ankara: KalemKitap Yayıncılık.
  • Özdaş, F. (2019). Merkezi yerleştirme sınav sistemine ilişkin öğretmen ve öğrenci görüşlerinin değerlendirilmesi. Mukaddime, 10(2), 688-707.
  • Özkan, Z. S. (2017). Hayat Bilgisi Ders Kitaplarındaki metin ve görsellerin değerler açısından incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ordu Üniversitesi.
  • Patton, M. Q. (2002). Qualitative evaluation and research methods. London: Sage Publications.
  • Sarı, E. (2005). Öğretmen adaylarının değer tercihleri: Giresun Eğitim Fakültesi örneği. Değerler Eğitimi Dergisi, 3, 73-88.
  • Schreier, M. (2012). Qualitative content analysis (1st Edition). Sage.
  • Senemoğlu, N. (1993). A study on initial primary teacher training in England with implications for the system in Turkey. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(9), 367-376.
  • Sezer, Ö. (2005). İlköğretim 1. Kademe Türkçe Ders Kitaplarında değerlerin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
  • Şahin, T., & Katılmış, A. (2016). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının değerler eğitimi öz-yeterlilikleri. Alan Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 2(1), 1-16.
  • Tahiroğlu, M. (2012). Değerler eğitiminin ilköğretim 4. sınıf öğrencilerinin trafik kurallarına yönelik tutumlarına etkisi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 123 -136.
  • Tahiroğlu, M., Yıldırım, T., & Çetin, T. (2010). Değer eğitimi yöntemlerine uygun geliştirilen çevre eğitimi etkinliğinin, ilköğretim 7. sınıf öğrencilerinin çevreye ilişkin tutumlarına etkisi. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 231-248.
  • Tay, B., Durmaz, F. Z., & Şanal, M. (2013). Sosyal bilgiler dersi kapsamında öğrencilerin değer ve değerler eğitimine ilişkin görüşleri. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(1), 67-93.
  • Tezcan, M. (2011). Sosyolojiye giriş. Anı.
  • Tokdemir, M. A. (2007). Tarih Öğretmenlerinin Değerler ve Değer Eğitimi Hakkındaki Görüşleri. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Karadeniz Teknik Üniversitesi.
  • Ulusoy, K., & Arslan, A. (2015). Değerli bir kavram olarak “değer ve değerler eğitimi”. R. Turan ve K. Ulusoy (Eds.). Farklı yönleriyle değerler eğitimi (2. Baskı ss. 2-15) içinde Pegem A.
  • Ünlü, İ. (2016). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin ders materyali olarak edebi ürün kullanımına yönelik görüşleri. International Journal Of Eurasia Social Sciences, 7(22), 120-136.
  • Varol, Ç. (2013). Sosyal bilgiler derslerindeki değerler eğitimi uygulamalarına ilişkin öğretmen görüşleri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
  • Westheimer, J. (2009). Should social studies be patriotic?. Social Education, 73(7), 316–320.
  • Yaman, H. Taflan, S., & Çolak, S. (2009). İlköğretim ikinci kademe Türkçe ders kitaplarında yer alan değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 7(18), 107-120.
  • Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2012). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin.
  • Yiğittir, S. (2010). İlköğretim öğrenci velilerinin okullarda kazandırılmasını arzuladığı değerler, Değerler Eğitimi Dergisi, 8(19) 207-223.
  • Yiğittir, S., & Kaymakcı, S. (2012). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı Uygulama Kılavuzu’nda yer alan etkinliklerin değer eğitimi yaklaşımları açısından incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(2), 49-73.
  • Yiğittir, S., & Öcal, A. (2010). İlköğretim 6. sınıf öğrencilerinin değer yönelimleri. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (24), 407-416.
  • Zarrillo, J. (2004). Teaching elementary social studies: Principles and applications. Pearson/Merrill Prentice Hall.

Opinions of Social Studies Teacher Candidates on Value Education in the Scope of Teaching Practice Course

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 2, 544 - 565, 30.12.2021
https://doi.org/10.38015/sbyy.1035702

Öz

Values are general thoughts and opinions that determine the behaviors, reactions and relationships of individuals. Values, which have an undeniable place in the self-realization process of the individual, are also very important for the unity and continuity of societies. It is possible for a society to develop a culture of living together in peace and prosperity with individuals who are aware of their values and who live in line with their values. Values must be transferred to future generations in order for individuals to grow up as good people, effective citizens and for a society with a culture of coexistence to exist. Teaching values starts in the family, the smallest structure of society. Every child learns the values of his/her family implicitly, often without realizing it, in his daily life. After the family, the most important institution where values are learned is schools. It is stated in the curriculum that which values will be given to the students who continue the education-teaching process in schools. But at this point, the main responsible are the teachers. Considering both the purpose and content of the course and the developmental periods of the students who are subject to this course, it is very important to teacher candidates on values education, especially the main purpose of social studies course teachers, whose main purpose is to raise good and effective citizens. In the 3rd and 4th years of education faculties in Turkey, teacher candidates make observations and practices in schools within the scope of Teaching Practice course in order to practice the teaching profession. The aim of this research, which was prepared on the basis of the importance of values education in teacher education, is to determine the views of social studies teacher candidates about value education within the scope of Teaching Practice course. The research was prepared on the basis of qualitative methodology. The participants of the study were selected by purposive sampling technique. The participants are 25 4th grade students, 14 males and 11 females, who are studying at Trabzon University, Fatih Faculty of Education, Department of Social Studies Education and have taken the teaching practice course. Research data were collected with semi-structured interview forms. The collected data were analyzed by content analysis technique and digitized and presented in the form of frequencies and percentages. As a result of the research, it has been determined that the knowledge and thoughts of the pre-service teachers about the definitions of value are shaped around cultural elements and social norms, and that they know the moral reasoning and indoctrination approaches, which are among the values education approaches, the most. According to the teacher candidates, it was determined that the most effective technique that can be used in values education is the story, and the most basic problem encountered in the values education given in schools is the central examination systems. It has been determined that teacher candidates mostly use the presentation technique in values education in teaching practice. It was determined that the teacher candidates mostly included the individual values and the benevolence value among the individual values in the lesson plans they prepared within the scope of the teaching practice course.

Kaynakça

  • Ada, S., Baysal, Z. N., & Korucu, S. (2005). Sınıf öğretmenlerinin sınıf içi olumsuz davranışlara gösterdikleri tepkilerin karakter eğitimi ve 2005 ilköğretim programı açısından değerlendirilmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 3(10), 7-18.
  • Akhan, N. E., Subaşı, E., & Açıl, F. B. (2020). Öğretmen adaylarının kök değerlere ilişkin görüşleri. Eğitim ve Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 3(2), 115-134.
  • Aktan, O., & Padem, S. (2013). İlköğretim 5. sınıf sosyal bilgiler ders kitabında kullanılan okuma metinlerinde yer alan değerler. Asya Öğretim Dergisi, 1(2), 44-55.
  • Aktepe, V. (2015). Etkinliklerle yardımseverlik değer eğitimi (Örnek çalışma). M. Gündüz (Ed.), Değerler eğitimi (ss.175-213) içinde. Maya Akademi.
  • Aral, D. (2008). Milli Eğitim Bakanlığı’nın hazırladığı 6. sınıf Türkçe ders kitabında yer alan değerler üzerine bir araştırma [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
  • Argon, T., & Soysal, A. (2012). Seviye belirleme sınavına yönelik öğretmen ve öğrenci görüşleri. International Journal of Human Sciences, 9(2), 446-474.
  • Ariya, D. A., Omale A., & Ezeala, L. A. (2016). Towards addressing patriotism problem in Nigerian society through value education in Social Studies. Academic Research International, 7(4), 136-143.
  • Arweck, E., & Nesbitt, E. (2004). Values education: the development and classroom use of an educational programme 1. British Educational Research Journal, 30(2), 245-261.
  • Aslan, M., & Sağlam, M. (2018). Öğretmenlik uygulaması dersinin öğretmen adaylarının görüşlerine göre değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(1). 144-162.
  • Ateş, F. (2014). İlkokul ve ortaokul öğretmenlerinin değerler eğitimi ve uygulamalarına yönelik görüşleri üzerine nitel bir çalışma [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Yeditepe Üniversitesi.
  • Avcı, A. A. (2015). Sosyal Bilgiler dersinde vatanseverlik değerinin kazandırılmasına yönelik öğretmen ve öğrenci görüşleri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Kastamonu Üniversitesi.
  • Aytaç, A. (2010). Öğretmenlik uygulaması dersi kapsamında uygulama öğretim elemanlığının değerlendirilmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi.
  • Bahar, H. İ. (2009). Sosyoloji (Vol. 31). Usak Books.
  • Balcı, F. A, & Yanpar Yelken, T. (2010). İlköğretim öğretmenlerinin değer kavramına yüklediği anlamlar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39, 81-90.
  • Balcı, F. A., & Yanpar Yelken T. (2013). İlköğretim sosyal bilgiler programında yer alan değerler ve değer eğitimi uygulamaları konusunda öğretmen görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD) (14)1, 195-213.
  • Baysal, N. (2013). Ortaokul sosyal bilgiler derslerinde değerler eğitimi uygulamalarının öğretmenler yönüyle değerlendirilmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Niğde Üniversitesi.
  • Bektas, F., & Nalcaci, A. (2012). The relationship between personal values and attitude towards teaching profession. Educational Sciences: Theory and Practice, 12(2), 1244-1248.
  • Berkant, H. G., Efendioğlu, A., & Sürmeli, Z. (2014). Değerler eğitimine yönelik öğretmen görüşlerinin incelenmesi. Electronic Turkish Studies, 9(5), 427-440.
  • Bouchard, N. (2010). A narrative approach to moral experience using dramatic play and writing. Journal of Moral Education, 31(4), 407-422.
  • Budak, S. (2009). Psikoloji Sözlüğü (4.basım). Bilim ve Sanat.
  • Calp, Ş. (2006). Üçüncü Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki metinlerle ilgili soru ve etkinliklerin 1981 ve 2005 tarihli Türkçe programlarında yer alan davranışlar ile kazanımlara uygunluğunun karşılaştırılması [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Atatürk Üniversitesi.
  • Can, Ö. (2008). Dördüncü ve beşinci sınıf öğretmenlerinin sosyal bilgiler dersinde değerler eğitimi uygulamalarına ilişkin görüşleri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
  • Demirel, M. (2009). Sınıf öğretmenlerinin ve okul yöneticilerinin karakter eğitimine ilişkin öz-yeterlik inançları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education) 37, 36-49.
  • Demirhan İşcan, C. (2014). Öğretmen adaylarının değerler eğitimindeki tercihleri. İlkogretim Online, 13(4), 1203‐1222.
  • Dinç, E., Dere, İ., & Koluman, S. (2014). Kademeler arası geçiş uygulamalarına yönelik görüşler ve deneyimler. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(17), 397-422.
  • Doğanay, A., & Sarı, M. (2004). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerine temel demokratik değerlerin kazandırılma düzeyi ve bu değerlerin kazandırılması sürecinde açık ve örtük programın etkilerinin karşılaştırılması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 10(39), 356-383.
  • Doğanay, H. (1993). Coğrafya’da metodoloji. Mili Eğitim Bakanlığı.
  • Ecerkale, N., & Bayrak, Ö. (2018). Türkçe 7. sınıf ders kitabındaki metinlerin değerler bağlamında incelenmesi. The Journal of International Lingual, Social and Educational Sciences, 4(2), 277-287.
  • Erbaş, A. A. (2020). Hayat bilgisi dersi kapsamında değerler eğitimi üzerine bir araştırma: beklentiler, uygulamalar ve öneriler [Yayımlanmamış doktora tezi]. İstanbul Üniversitesi.
  • Erdem-Zengin, E. (2014). Yöntem olarak yaratıcı drama kullanımının ilkokul 4. sınıf sosyal bilgiler öğretim programındaki değerlere etkisi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Niğde Üniversitesi.
  • Eşici, H., & Özyurt, G. G. (2021). Karakter ve değerler eğitimi yaklaşım ve uygulamaları, T. Kamer (Ed.). Toplum ve kültür bağlamında karakter ve değerler eğitimi (ss. 83-105) içinde. Pegem A.
  • Fidan, N. K. (2009). Öğretmen adaylarının değer öğretimine ilişkin görüşleri. Kuramsal Eğitim bilim, 2(2), 1-18.
  • Genç, M. (2013). İlköğretim öğrencilerinin sınıf ve cinsiyete göre sınav kaygı düzeylerinin belirlenmesi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(1), 85-95.
  • Gervais, M. (2006). Exploring moral values with young adolescents through process drama. International Journal of Education & The Arts, 7(2), 1-34.
  • Gökçek, S. (2007). 5–6 yaş Çocukları için hazırlanan karakter eğitimi programının incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
  • Gömleksiz, M. N., & Cüro, E. (2011). Sosyal Bilgiler dersinde yer alan değerlere ilişkin öğrenci tutumlarının değerlendirilmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 95-134.
  • Gör, F. (2013). İlköğretim din kültürü ve ahlak bilgisi öğretim programında merhamet değeri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Atatürk Üniversitesi.
  • Güçlü, H. (2019). Sosyal bilgiler ders kitaplarının değerler eğitimi açısından değerlendirilmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi.
  • Gültekin, F. (2007). Tarih dersinde işe koşulabilecek değer öğretiminin yeni yaklaşımlarının öğrencilerin “hoşgörü” değeri anlayışlarının gelişimine etkisi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
  • Güzel, D. (2013). 3. sınıf hayat bilgisi ders kitaplarının temel evrensel değerleri içermesi bakımından incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi.
  • Güzel, S. (2005). Bir sosyal değişme süreci: sosyolojik bakış açısından sanayi devrimi. Muhafazakar Düşünce Dergisi, 2(5), 189-198.
  • Haralambos, M. (1987). Sociology: Themes and Perspective. Bell & Hymann.
  • Hatay Uçar, F. (2019). İlkokul hayat bilgisi ve sosyal bilgiler ders kitaplarında değerler eğitimi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi.
  • Hitlin, S., & Piliavin, J. A. (2004). Values: Reviving a dormant concept. Annu. Rev. Socio., 30, 359-393.
  • İbret, B. Ü., Avcı, E. K., Karabıyık, Ş., Güleş, M., & Demirci, M. (2017). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin görüşlerine göre değerlerin öğretiminde edebi ürünlerin kullanımı. Uluslararası Türk eğitim bilimleri dergisi, 2017(9), 104-124.
  • İşcan, D. C. (2007). İlköğretim düzeyinde değerler eğitimi programının etkililiği [Yayımlanmamış doktora tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
  • Kahya, A. (2018). Ortaokul türkçe ders kitaplarındaki etkinliklerin değerler eğitimi bakımından incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Uşak Üniversitesi.
  • Kara, C., Altıntaş, A., & Kaya, İ. F. (2017). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının topluma hizmet uygulamalarıyla “yardımseverlik değeri” kazanmaları hakkındaki görüşleri. Mediterranean Journal of Educational Research, 11(22), 23-37.
  • Karatay, H. (2007). Dil edinimi ve değer öğretimi sürecinde masalın önemi ve işlevi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(3), 463-477.
  • Kasapoğlu, H. (2013). Okulda değer eğitimi ve hikâyeler. Milli Eğitim Dergisi, 43(198), 97-109.
  • Kaymakcı, S. (2013). Sosyal bilgiler ders kitaplarında sözlü ve yazılı edebî türlerin kullanım durumu. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (20), 230-255.
  • Keskin, Y., & Öğretici, B. (2013). Sosyal bilgiler dersinde “duyarlılık” değerinin etkinlikler yoluyla kazandırılması: nitel bir araştırma. Değerler Eğitimi Dergisi, 11(25), 143-181.
  • Kızıler, H., & Canikli, İ. (2018). Değerler eğitimi. Deneme.
  • Kolaç, E., & Özer, H. (2018). Sosyal bilgiler öğretiminde edebî ürünlerin kullanımı ve değer aktarımındaki katkılarına yönelik öğretmen adaylarının görüşleri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 7(4), 2629-2655.
  • Kuş, Z., Merey, Z., & Karatekin, K. (2013). İlköğretim 4. ve 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarında yer alan değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 11(25), 183-214.
  • Kuzucu, C. (2018). İlkokul 4. Sınıf İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi İle Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarının temel insani değerler açısından karşılaştırılması [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi.
  • MEB. (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (İlkokul ve ortaokul 4, 5, 6 ve 7. sınıflar). MEB.
  • Memişoğlu, H. (2013). İlköğretim 4.sınıf ve 5.sınıf öğretmenlerinin sosyal bilgiler dersinde değerler eğitimine ilişkin görüşleri. International Journal of Social Science, 6(3),405-425.
  • Merey, Z., Karatekin, K., & Kuş, Z. (2012). İlköğretimde vatandaşlık eğitimi: Karşılaştırmalı kuramsal bir çalışma. GEFAD, 32(3), 795-821.
  • Meriam, S. B. (1998). Qualitative research and case study applications in education: Revised and expanded form case study research in education. Jossey-Bass.
  • Özalp, M. T., & Kaymakcı S. (2019). Toplumsal değerler. B. Ü. İbret ve S. Kaymakcı (Eds.) Sosyal bilgiler ve toplum, (ss. 143-164) içinde. Pegem A.
  • Özalp, M. T., Kaymakcı, S., & Turgut, T. (2019). 2005 ve 2018 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programlarında Toplumsal Değerlerin Yerinin İncelenmesi. G. Gürgen, S. Keleşoğlu, S. Malkoç ve S. Ayantaş (Eds.) 8. Uluslararası Sosyal Bilgiler Eğitimi Sempozyumu Tam Metin E-Kitabı (ss. 807-819) içinde Ankara: KalemKitap Yayıncılık.
  • Özdaş, F. (2019). Merkezi yerleştirme sınav sistemine ilişkin öğretmen ve öğrenci görüşlerinin değerlendirilmesi. Mukaddime, 10(2), 688-707.
  • Özkan, Z. S. (2017). Hayat Bilgisi Ders Kitaplarındaki metin ve görsellerin değerler açısından incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ordu Üniversitesi.
  • Patton, M. Q. (2002). Qualitative evaluation and research methods. London: Sage Publications.
  • Sarı, E. (2005). Öğretmen adaylarının değer tercihleri: Giresun Eğitim Fakültesi örneği. Değerler Eğitimi Dergisi, 3, 73-88.
  • Schreier, M. (2012). Qualitative content analysis (1st Edition). Sage.
  • Senemoğlu, N. (1993). A study on initial primary teacher training in England with implications for the system in Turkey. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(9), 367-376.
  • Sezer, Ö. (2005). İlköğretim 1. Kademe Türkçe Ders Kitaplarında değerlerin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
  • Şahin, T., & Katılmış, A. (2016). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının değerler eğitimi öz-yeterlilikleri. Alan Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 2(1), 1-16.
  • Tahiroğlu, M. (2012). Değerler eğitiminin ilköğretim 4. sınıf öğrencilerinin trafik kurallarına yönelik tutumlarına etkisi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 123 -136.
  • Tahiroğlu, M., Yıldırım, T., & Çetin, T. (2010). Değer eğitimi yöntemlerine uygun geliştirilen çevre eğitimi etkinliğinin, ilköğretim 7. sınıf öğrencilerinin çevreye ilişkin tutumlarına etkisi. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 231-248.
  • Tay, B., Durmaz, F. Z., & Şanal, M. (2013). Sosyal bilgiler dersi kapsamında öğrencilerin değer ve değerler eğitimine ilişkin görüşleri. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(1), 67-93.
  • Tezcan, M. (2011). Sosyolojiye giriş. Anı.
  • Tokdemir, M. A. (2007). Tarih Öğretmenlerinin Değerler ve Değer Eğitimi Hakkındaki Görüşleri. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Karadeniz Teknik Üniversitesi.
  • Ulusoy, K., & Arslan, A. (2015). Değerli bir kavram olarak “değer ve değerler eğitimi”. R. Turan ve K. Ulusoy (Eds.). Farklı yönleriyle değerler eğitimi (2. Baskı ss. 2-15) içinde Pegem A.
  • Ünlü, İ. (2016). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin ders materyali olarak edebi ürün kullanımına yönelik görüşleri. International Journal Of Eurasia Social Sciences, 7(22), 120-136.
  • Varol, Ç. (2013). Sosyal bilgiler derslerindeki değerler eğitimi uygulamalarına ilişkin öğretmen görüşleri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
  • Westheimer, J. (2009). Should social studies be patriotic?. Social Education, 73(7), 316–320.
  • Yaman, H. Taflan, S., & Çolak, S. (2009). İlköğretim ikinci kademe Türkçe ders kitaplarında yer alan değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 7(18), 107-120.
  • Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2012). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin.
  • Yiğittir, S. (2010). İlköğretim öğrenci velilerinin okullarda kazandırılmasını arzuladığı değerler, Değerler Eğitimi Dergisi, 8(19) 207-223.
  • Yiğittir, S., & Kaymakcı, S. (2012). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı Uygulama Kılavuzu’nda yer alan etkinliklerin değer eğitimi yaklaşımları açısından incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(2), 49-73.
  • Yiğittir, S., & Öcal, A. (2010). İlköğretim 6. sınıf öğrencilerinin değer yönelimleri. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (24), 407-416.
  • Zarrillo, J. (2004). Teaching elementary social studies: Principles and applications. Pearson/Merrill Prentice Hall.
Toplam 85 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Alan Eğitimleri
Bölüm Makaleler
Yazarlar

M. Talha Özalp 0000-0002-8564-7254

Mehmet Akpınar 0000-0002-9216-5771

Yayımlanma Tarihi 30 Aralık 2021
Yayımlandığı Sayı Yıl 2021 Cilt: 5 Sayı: 2

Kaynak Göster

APA Özalp, M. T., & Akpınar, M. (2021). Öğretmenlik Uygulaması Dersi Kapsamında Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Değer Eğitimi Hakkındaki Görüşleri. Uluslararası Sosyal Bilgilerde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 5(2), 544-565. https://doi.org/10.38015/sbyy.1035702

Flag Counter