Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Kpss Kaygı ve Tükenmişlik Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 2, 354 - 365, 30.12.2021

Mehmet Kadir Coşkun Erdal Zengin Adem Arslan

https://doi.org/10.38015/sbyy.943617

Öz

Günümüzde yaşanan gelişmeler bireyleri sadece sosyal yönde değil aynı zamanda duygusal ve zihinsel yönden de olumsuz etkileyebilmektedir. Bu değişikliğe bağlı olarak insan üzerinde oluşan baskı ve stres bireyin topluma, mesleğine ve hatta kendisine bile yabancılaşmasına ve tükenmişlik hissetmesine neden olabilmektedir. Örneğin bireylerin hayatını doğruda etkileyen sınav kaygısı öğrencilerin performanslarını azaltarak kaygılarını artmasına ve tükenmişlik düzeylerinin yükselmesine yol açmaktadır. Bu kapsamda bu araştırmanın amacı, sosyal bilgiler öğretmen adaylarında tükenmişlik ve KPSS kaygı düzeylerini tespit etmek ayrıca değişkenler arasındaki ilişkiyi belirlemektir. İlişkisel tarama modelinin kullanıldığı araştırmanın örneklemini 2018-2019 eğitim öğretim yılında üç devlet üniversitesinin sosyal bilgiler eğitimi anabilim dalında öğrenim gören 100 Sosyal Bilgiler 4. sınıf öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri, Maslach Tükenmişlik Envanteri ve KPSS Kaygı Ölçeği ile toplanmıştır. Veri analizinde Mann- White U Testi, Kuruskal Wallis H- testi yapılmış ve iki ölçek arasındaki ilişki için korelasyon analizi yapılmıştır. Netice olarak sosyal bilgiler öğretmen adaylarının KPSS kaygısı noktasında cinsiyetler açısından anlamlı bir fark bulunmazken tükenmişlikte anlamlı bir fark olduğu bulgulanmıştır. Bu durum erkek öğretmen adaylarının kedilerine olan (özgüven, başarı) düşüncelerim değişeceğinden ve yapılan çalışmalarımın olası yararı konusunda daha fazla umutsuzluğa kapılmalarından kaynaklandığı soncuna ulaşılmıştır. Öğretmen adaylarının gelir düzeyine göre kaygı ve tükenmişlik düzeylerinde anlamlı bir farkın oluştuğu yapılan analizler sonucunda ortaya çıkan bir bulgu olmuştur. Araştırmada gelir düzeyi düşük olan adayın kaygı düzeyinin daha yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmada akademik başarısı düşük öğretmen adaylarının kaygı düzeylerinin düşük tükenmişlik düzeylerinin ise yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmada elde edilen bulgulara göre, tükenmişlik ve kaygı düzeyi arasında pozitif bir ilişki gözlenmiştir. Kaygıdan kaynaklı korku, endişe, üzüntü vb. durumlar adayların tükenmişlik düzeylerini arttırdığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sosyal bilgiler, kaygı, tükenmişlik.

Examination of Kpss anxiety and burnout levels of social studies teacher candidates in terms of various variables

Öz

Developments today can negatively affect individuals not only socially, but also emotionally and mentally. Due to this change, the pressure and stress on a person can cause a person to become alienated and burnout from society, their profession, and even themselves. For example, exam anxiety, which directly affects the lives of individuals, reduces students ' performance, leads to increased anxiety and increased burnout levels. In this context, the aim of this study is to determine burnout and KPSS anxiety levels in social studies teacher candidates and to determine the relationship between variables. In the 2018-2019 academic year, 100 Social Studies 4 students studied in the Department of social studies education of three public universities. the classroom is composed of teacher candidates. Data from the study was collected using the Maslach Burnout Inventory and the KPSS Anxiety Scale. In data analysis, Mann - White U test, Kuruskal Wallis H - test were performed and correlation analysis was performed for the relationship between the two scales. As a result, it was found that while there was no significant difference in gender at the point of KPSS anxiety in social studies teacher candidates, there was a significant difference in Burnout. It has been concluded that this is due to the fact that my thoughts on male teacher candidates ' cats (self-confidence, success) will change and they will become more despondent about the possible benefit of my work. A significant difference in the level of anxiety and burnout was found as a result of the analysis. In the study, it was concluded that the candidate with a low income level had a higher level of anxiety. In the study, it was concluded that the anxiety levels of teacher candidates with low academic success were high, while the low burnout levels were high. According to the findings obtained in the study, a positive relationship between burnout and anxiety level was observed. Fear, anxiety, sadness, etc.caused by anxiety. cases have been found to increase the candidates ' burnout levels.

Anahtar Kelimeler

Social studies, anxiety, burnout.

Kaynakça

• Aydın, E. (2016). Üniversite giriş sınavına hazırlanan öğrencilerin sınav kaygılarının farklı değişkenlere göre incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Nişantaşı Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Balkıs, M., Duru, E., Buluş, M. & Duru, S. (2011). Tükenmişliğin öğretmen adayları arasındaki yaygınlığı, demografik değişkenler ve akademik başarı ile ilişkisi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, S. 29, s. 151-165
• Baştürk, R. (2007). Kamu personeli seçme sınavına hazırlanan öğretmen adaylarının sınav kaygı düzeylerinin incelenmesi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 17, S. 2, s. 163-176
• Bozgün K., & Kösterelioğlu, A. M. (2018). Öğretmen adaylarında tükenmişliğin yordayıcısı olarak mesleki kaygı. SETSCI Confernece Indexing System, S. 3, s. 1120-1123 Cengiz, Ö. (2018). Okul öncesi öğretmen adaylarının tükenmişlik ve yabancılaşma düzeylerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Çakmak, Ö. & Hevedanlı, M. (2005). Eğitim ve fen-edebiyat fakülteleri biyoloji bölümü öğrencilerinin kaygı düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, C.14, S. 4, s. 115–127
• Çapulcuoğlu, U. & Gündüz, B. (2013). Lise öğrencilerinde tükenmişliğin cinsiyet, sınıf düzeyi, okul türü ve algılanan akademik başarı değişkenlerine göre incelenmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, C.3, S.1, s. 12-24
• Ekici, G. ve Kurt, H. (2012). Biyoloji öğretmen adaylarının kamu personeli seçme sınavına (KPSS) yönelik kaygı ve saldırganlık düzeylerinin farklı değişkenlere göre incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, C.1, S. 4, s. 294-308
• Ersoy, F. (2001). Tükenmişlik sendromu. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, C. 2, s. 11-17
• Ertekin PŞ, Bilgiç D, Demirel G, Akyüz MB, Karatepe C, Sevim D, (2015). Sağlık alanlarında okuyan üniversite öğrencilerinin tükenmişlik ve yaşam doyumları arasındaki ilişki. TAF Prev Med Bull, C.14, S.4, s. 28492
• Freudenberger, H. J. (1974). Staff burn-out. Journal of Social Issues, C.30, S. 1, s. 159-165
• Güdük, M., Erol, Ş., Yağcıbulut, Ö., Uğur, Z., Özvarış, Ş.B. ve Aslan, D. (2005), “Ankara ‘da Bir T ı p Fakültesinde Okuyan Son S ı n ı f Öğrencilerde Tükenmişlik Sendromu”, Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, C.14, S. 8, s. 169-173
• Gündoğdu, K., Çimen, N. ve Turan, S. (2008). Öğretmen adaylarının kamu personeli seçme sınavına (KPSS) ilişkin görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), C. 9, S. 2, s. 35-43
• Gündüz, B. (2004).Öğretmenlerde tükenmişliğin akılcı olmayan inançlar ve mesleki bazı değişkenlere göre yordanması, (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Gür E. (2014). Kamu, Özel ve üniversite hastanelerinde çalışan hemşirelerde örgütsel adalet algısı ve tükenmişlik durumları (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Izgar, H. (2000). Okul yöneticilerinin tükenmişlik düzeyleri (bornout) nedenleri ve bazı etken faktörlere göre incelenmesi, (Yayınlanmamış doktora tezi), Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Karaca, E. (2011). Öğretmen Adaylarının Kamu Personeli Seçme Sınavı’na (KPSS) Yönelik Tutumları. Akademik Bakış Dergisi, C. 23, s. 1-18
• Karaçanta, H. (2009). Öğretmen adayları için kamu personeli seçme sınavı kaygı ölçeğinin geliştirilmesi (Geçerlik ve güvenirlik çalışması). Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, C. 25, s. 50-57
• Kılıç M, İpekçi NN, Dokur M, Kaya S. Kilis.(2015). Devlet Hastanesi’nde çalışan hemşirelerin tükenmişlik düzeylerinin belirlenmesi. Anadolu ve Sağlık Bilimleri Dergisi, C. 18, S.1, s. 1-8
• Köse, E., Diken, E. & Gül, Ş. (2017). Biyoloji öğretmen adaylarındaki tükenmişlik ve kpss kaygı düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. GEFAD / GUJGE, C.37, S. 3, s. 991-1012
• Maslach, C. & Jackson, S. E. (1981). The Measurement of experienced burnout. Journal of Occupational Behavior, C. 2, s. 99-113
• Maslach, C., Schaufeli, W. B., & Leitter, M. P. (2001). Job Burnout. Annual Review of Psychology, C. 52, s. 397-422
• Oğuzberk, M. & Aydın, A. (2008), “Ruh Sağlığı Çalışanlarında Tükenmişlik”, Klinik Psikiyatri. C. 11, s. 167-179
• Özçelik, B. (2009). Belediyelerde çalışan iş görenlerin durumluluk kaygı, iş doyumu ve tükenmişlik düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Schwab, R. L., Jackson, S.,E. & Schuler R.,S.,(1986). Educator burnout: Sources and consequences, Educational Research Quarterly, C.10, S. 3, s. 14-17
• Sevencan F, Uzun N, Yücel EH, Şener A, Yılmaz AE, Üner S. (2011). Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi dönem VI öğrencilerinde tükenmişlik düzeyi ve etkileyen faktörler. Hacettepe Tıp Dergisi, C. 42, S. 1, s. 42-8
• Tansel, B. (2015). Üniversite öğrencilerinin tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, C. 44, S. 2, s. 241-268
• Taşgın, Ö. (2004). Gençlik ve spor genel müdürlüğü merkez ve taşra örgütü yöneticilerinin tükenmişlik düzeylerinin iş doyum düzeylerine etkisi (Yayınlanmamış doktora tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Tümkaya, S. & Çavuşoğlu, İ. (2010). Sınıf öğretmenliği son sınıf öğretmen adaylarının tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C. 19, S. 2, s. 468–481
• Tümkaya, S. (2016). Sınıf öğretmenliği öğrencilerinin tükenmişlik ve yabancılaşma düzeylerinin incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C. 25, S. 2, s. 251268
• Yang, H. J. (2004). Factors affecting student burnout and academic achievement in multiple enrollment programs in Taiwan’s technical–vocational colleges. International Journal of Educational Development, C. 24, s. 283-301
• Yavuz, S. & Akdeniz, A. (2019). The ınvestigation of burnout and kpss anxiety levels from various variables among science teacher candidates. Karaelmas Journal of Educational Sciences, C. 7, s. 212-227
• Yılmaz, S. ve Sarpkaya, P. (2009). Eğitim örgütlerinde yabancılaşma ve eğitimi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, C. 6, S. 2, s314-333