Sabahattin Ali’nin “Kurtarılamayan Şaheser ve Kırlangıçlar” Hikâyelerinin B2 Seviyeye Uyarlanması

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 2, 214 - 246, 30.12.2024

Mesut Gün , Elif Alkan

https://doi.org/10.38015/sbyy.1576791

Öz

olgudur. Dil ile gelişen toplumlar zaman içerisinde yaptıkları dilsel üretimleri aktarma yolunda birçok yol katetmişlerdir. Bu açıdan Türkçe içerisinde kültürel aktarımı ve edebi zevk amacıyla oluşturulan yazılı metinler dil ile insan iletişimini en iyi anlatan unsurlardan biridir.
Bu açıdan toplumların birikimleriyle zaman içerisinde oluşturulan edebi metinler öğrenme ve öğretme süreci içerisinde hem ana dili öğretiminde hem de ana dil öğretiminde önemli bir yeri bulunmaktadır. Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi süreci içerisinde farklı kültürlerden bir araya gelmiş bireylere dil öğretiminde toplumun birikiminden ortaya çıkan edebi metinlerin süreç içerisinde kullanılması öğrenmeyi kalıcılaştıracaktır.
Araştırma sadeleştirilmiş metinler kapsamında yabancı dil olarak Türkçe öğretimi alanına katkı yapması hedeflenmiştir. Süreç içerisinde metnin vermiş olduğu anlam yapısı bozulmadan ana fikir korunmuştur. İlgili öyküler Sabahattin Ali’nin Yapı Kredi Yayınları’nın 2018 yılında basılan 33. baskı içerisinden alınmıştır. Bu açıdan temel amaç öğrencinin metni daha iyi anlamasını sağlamaktır.
Araştırma bu görüşten yola çıkarak Sabahattin Ali’nin Değirmen adlı öykü kitabı içerisinde yer alan Kurtarılamayan Şaheser ve Kırlangıçlar adlı öykülerinin Avrupa Ortak Başvuru Metni B2 seviye ölçütleri göz önüne alınarak uyarlaması yapılmıştır. İlgili öyküler sezgisel yaklaşımla, metin sadeleştirme yoluyla yeniden uyarlanmıştır. Süreç içerisinde metinsellik ölçütlerine dikkat edilerek sadeleştirme süreci metni koruma, metni değiştirme, metni özetleme ve silme yöntemlerinden uygun olanları kullanılarak yeniden düzenlenmiştir.
Nitel araştırma yöntemlerinden doküman analiz ve betimsel analiz yöntemlerini barındıran bu çalışmada ele alından öyküler, öğretim sürecinde okurda estetik bir zevk uyandırması ve okuduğunu anlama becerisini geliştirmesi hedeflenmiş olup alan kapsamında önerilere yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

dil, uyarlama metin, Sabahattin Ali, yabancı dil olarak Türkçe öğretimi

The Adaptation Of Sabahattin Ali’s Stories “The Unrescuable Masterpiece” And “The Swallows” For B2 Language Proficiency Level

Öz

Language, which is a qualified tool for the socialization of people, is a phenomenon that has continued its existence from past to present. Societies developing with language have come a long way in transferring their linguistic productions over time. In this context, written texts created for cultural transmission and literary pleasure in Turkish are one of the elements that best describe human communication with language.
In this context, literary texts created over time with the accumulation of societies have an important place in both mother tongue teaching and mother tongue teaching in the learning and teaching process. In the process of teaching Turkish as a foreign language to individuals who have come together from different cultures in the process of teaching Turkish as a foreign language, the use of literary texts emerging from the accumulation of society in the process will make learning permanent.
The research aims to contribute to the field of teaching Turkish as a foreign language within the scope of simplified texts. In the process, the main idea was preserved by preserving the meaning structure given by the text. The related stories were taken from the 33rd edition of Sabahattin Ali's Yapı Kredi Publications published in 2018. In this respect, the main purpose is to enable the student to understand the text better.
Bulding on this perspective, the research is based on the adaptation of Sabahattin Ali's stories titled The Unrescuable Masterpiece and The Swallows, which are included in the story book called The Mill, taking into account the B2 level criteria of the Common European Framework of Reference. The related stories were adapted and restructured through text simplification. In the process, the simplification process was reorganized by paying attention to the textuality criteria and using the appropriate methods of text preservation, text modification, text summarization and deletion.
This study, which includes document analysis and descriptive analysis methods from qualitative research methods, the stories discussed in this study are aimed to arouse an aesthetic pleasure in the reader and improve reading comprehension skills in the teaching process, and within the framework of the adapted text, various examples of practical activities to be used in the course are included.

Anahtar Kelimeler

Language, Adaptation text, Sabahattin Ali, Teaching Turkish as a foreign language

Kaynakça

• Aktaş, Ş. (2009). Edebi metin ve özellikleri. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi,39(Özel Sayı), 187-200.
• Alpar, M. (2013). Yabancı dil öğretiminde kültürel unsurların önemi. The Journal of Language and Linguistic Studies, 9(1), 95-106. http://www.jlls.org/vol9no1/95106.pdf
• Allen, D. (2009). A study of the role of relative clauses in the simplification of news texts for learners of English. System, 37(2), 585-599.
• Asaroğlu, M. E. (2023). Ahmet Ümit’in “Masal Masal İçinde” adlı eserinin yabancılara Türkçe öğretiminde B1düzeyine uyarlanması [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi.
• Balkır, G. (2024). “Dil felsefesinde gerçeklik dil ilişkisi”, 9. Uluslararası CEO İletişim, Ekonomi, Organizasyon ve Sosyal Bilimler Kongresi, ed. L. Bruçaj & L. Walambuka (Bursa: NCM Publishing House, 2024), 615-620.
• Börekçi, M. (2009). Dil-edebiyat ilişkisi bağlamında Arif Nihat Asya’nın Türkçesi: Destanca, Divanca ve Hakanca. Türklük Bilimi Araştırmaları Dergisi, 25, 27-39.
• Bulut, T. (2017). Yabancı dilin öğretilmesinde edebiyatın önemi. Aydın Türklük Bilgisi, 3(1), 1-9.
• Çakır, M. (1990). Yabancı dil öğretiminde edebiyatın yeri: Metin okuma ve inceleme dersi için öneriler. Kurgu,8(2), 576-582.
• Değirmencioğlu, S. (2009). Anadilinin gelişimsel ve toplumsal işlevleri. Anadilde Eğitim Sempozyumu, 30-31.
• Demir, E. (2024). Sosyolojik bir inceleme: Dil, kültür ve uygarlık hakkında görüşleriyle Ziya Gökalp. Gazi Türkiyat, 34, 227-239. 10.34189/gtd.34.013
• Duman, G. B. (2013). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde materyal geliştirme ve materyallerin etkin kullanımı. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(2), 1-8. https://doi.org/10.16916/aded.16003
• Durmuş, M. (2013). Metin değiştirimin dilbilimsel süreçleri üzerine. International Journal of Social Science, 6(4), 391-408. https://doi.org/10.9761/JASSS1077
• Er, A. (2005). Yabancı dil öğretiminde “okuma”. Kâzım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 12, 208-218. Erteç Babaç, E. & Yıldız, G. (2018). Dil gelişiminde müziğin yeri. Fine Arts (NWSAFA), 13(3), 10-22. http://dx.doi.org/10.12739/NWSA.2018.13.1.D0211
• Gül, F. & Soysal, B. (2009). Dil ve düşünce ilişkisi üzerine. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 13, 65-76.
• Güleç, E. (2019). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kullanılan ders kitaplarındaki okuma metinlerinin incelenmesi: Gazi Tömer örneği. BAYTEREK Uluslararası Akademik Araştırmalar Dergisi, 2(2), 115-139.
• Günday, R. & Aycan, A. (2018). Yabancı dil öğreniminde kültürlerarası iletişim becerisi edinimi. International Journal of Languages Education and Teaching, 6(3), 533-545. 10.18298/ijlet.3100
• İpek, İ. (2019). Sosyolojik bağlamda kültür-dil ilişkisinin uluslaşma sürecindeki etkisi. Uluslararası Beşerî ve Sosyal Bilimler İnceleme Dergisi, 3(2), 73-80.
• İşcan, A. (2011). Türkçenin yabancı dil olarak önemi. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 2(4), 29-36.
• İşisağ, K. U. (2008). Sözlü iletişim becerilerinin gelişmesinde Diller İçin Avrupa Ortak Başvuru Metni uygulamalarının başarıya, tutuma ve kalıcılığa etkisi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Karadaban, A., Kaplan, C., Özek, Ö., Çaksu, C., Aküzüm, F. & Aydın, M. (2023). Nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi. International Social Mentality and Researcher Thinkers Journal, 9(67), 2666-2670. http://dx.doi.org/10.29228/smryj. 67567
• Konig, G. Ç. (1991). Toplumdilbilim açısından dil ve türleri. Dilbilim Araştırmaları Dergisi, 2, 59-70.
• Medni, B. (2010). Arapça öğretiminde edebi materyallerin kullanımı [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. GaziÜniversitesi.
• Miles, M, B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded Sourcebook. (2nd ed). Thousand Oaks, CA: Sage
• Miyanyedi, E. & Osmanbegović-Bakšić, S. (2018). Yabancılara Türkçe öğretiminde okuma becerisinin geliştirilmesinde gazetenin yeri. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(76), 461-479.
• Özcan, H. Z. & Batur, Z. (2021). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde bir metin uyarlama örneği: Köroğlu destanı. Folklor Akademi Dergisi, 4(2), 227-251.
• Özdemir, E. (2009). Yabancılara Türkçe öğretiminde edebi materyallerin kullanımı. 1st International Symposiumon Sustainable Development, 9-10.
• Ünal, D. Ç. (2005). Yabancı dil öğretiminde edebi metinler: Yenilikçi yaklaşımlara geçiş süreci ve gerekçeleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, (203-2012).
• Soyer, S. (2016). Yabancı dil öğretiminde edebiyatın yeri ve dil becerilerinin gelişimine katkısı. EKEV AkademiDergisi, 20(67), 303-314.
• Sediqi, M. S. (2023). Farklı dildeki edebi eserlerin yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kullanımı: “Gülnar ve Ayna” eserinin Türkçe B1 seviyeye uyarlaması [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Ordu Üniversitesi.
• Şimşek, P. (2017). Yabancı dil olarak Türkçenin öğretiminde temel materyaller: Okuma metinleri ve okuma kitapları. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(8), 211-225.
• Takkaç, M. (2010). Yabancı dil öğretiminde temel becerilerin geliştirilmesi için edebiyat metinlerinin kullanımı. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 8, 43-50.
• Temizyürek, F. & Birinci, F. G. (2016). Yabancı dil öğretiminde otantik materyal kullanımı. Bartın ÜniversitesiEğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 54-62. 10.14686/buefad.v5i1.5000158999
• Toker, A. (2022). Sosyal bilimlerde nitel veri analizi için bir kılavuz. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 55(1), s.Ö319-Ö345. https://doi.org/10.30794/pausbed.1112493
• Tosun, C. (2005). Dil zenginliği, yozlaşma ve Türkçe. Journal of Language and Linguistic Studies, 1(2), 136-154.
• Yazoğlu, R. (2005). Dil-kültür ilişkisi. Muhafazakâr Düşünce Dergisi, 2(5), 123-143.
• Yıldız, M. (2012). Farabi’de dil-mantık ve kültür ilişkisi. Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, 14, 93-120.
• Yücel, M. S. (2006). Avrupa Ortak Başvuru Metni-Avrupa Dil Portföyü eleştirel bir yaklaşım. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 110-122.