TERÖRİZM ÜZERİNE

Yıl 2024, , 363 - 386, 27.09.2024

Hüseyin Aras

https://doi.org/10.58375/sde.1521572

Öz

Bu çalışma iki ön kabule dayanır. Bunların birincisi “uluslararası sistemin anarşik olduğu”, ikincisi ise “devletlerin menfaat-merkezli aktörler oldukları”dır. Çalışmada bu iki ön kabule dayanarak, devletlerin anarşik uluslararası sistemde menfaatleri gereğince terörizmi desteklemelerinin neredeyse normalleştiği hususunda kuramsal düzlemde bir inceleme yapılmıştır. Bu incelemenin amacı “Terörizme verilen devlet desteği nedeniyle günümüzde terörizm salt bir dış güvenlik meselesi olarak kavramlaştırılabilir mi?” sorusuna cevap üretmektir. Aslında bu soru “terörizmle mücadelenin uluslararasılaştırılması” yaklaşımına karşı bir eleştiri niteliğindedir. Nitekim çalışmanın bu konuda bir tartışma üretmesi umulmaktadır. Çalışmada bu araştırma sorusunun “güç” kavramı temelinde cevaplanması önerilmiştir. Zira uluslararası sistemin meşru aktörleri olan devletlerin gayri meşru aktörler olan terör örgütleriyle iş birliği içerisine girebilmeleri terörizmle mücadelede diğer devletlere mutlak surette güvenilemeyeceğinin çok açık bir göstergesidir. Terörizmi desteklemekten imtina etmeyen devletlerin başka devletlerin terörizmle mücadelesine istekli biçimde katkı vermeyecekleri varsayılmalıdır. Bu halde terörizmle mücadele meselesi uluslararasılaştırıldığında devletler başka devletlerin terörizmle mücadelesine katkı vermeye mecbur bırakılmalıdırlar. Bunun yolu uluslararası alanda güçlü olmaktan geçer. Zayıf devletlerin terörizmle mücadelesi bu nedenle zorluklarla doludur. Ulus-devlet yapısına meydan okunan mevcut uluslararası sistemde zayıf devletler genellikle yalnız aktörlerdir. Bu bakımdan uluslararası anlayışlar ve yaklaşımlar onlar için sakıncalar içerebilir. Zayıf devletler kamu kaynaklarını etkili ve verimli biçimde kullanabilmek için terörizmle mücadele meselesini daha ziyade iç güvenlik meselesi olarak görmelidirler. Ancak meseleyi salt bir iç güvenlik meselesi olarak kurumsallaştırmak da etkili bir strateji olmayabilir. Bu stratejinin de büyük riskleri vardır. Bunun sosyal maliyetleri dikkate alınmalıdır. Terörizmle mücadele devletlerin “kendi ölçeklerinde” ve “kendine yardım” politikalarına değer atfederek yürütülmelidir. Çünkü terörizm küreselleşirken terörizmle mücadelenin de küreselleştiğini ileri sürmeye yetecek kadar kanıtlarımız yok.

Anahtar Kelimeler

Terörizm, Terörizmle mücadele, Dış güvenlik, İç Güvenlik, Ulus-devlet

Etik Beyan

Bu çalışmanın yazılması ve yayımlanması süreçlerinde araştırma ve yayın etiği kurallarına riayet edilmiştir. Bu çalışma için etik kurul izni gerekli değildir.

Destekleyen Kurum

Bu çalışma için herhangi bir kişi, kurum ya da kuruluştan destek alınmamıştır.

ON TERRORISM

Öz

This study is based on two pre-acceptances. The first is that “the international system is anarchic” and the second is that “states are interest-oriented actors”. Based on these pre-acceptances, a theoretical examination has been conducted in the study on the issue that states’ support for terrorism due to their interests in the anarchic international system has almost become normalizing. The aim of this study is to produce an answer to the question “Can terrorism be conceptualized as a purely external security issue in today due to the state support given to terrorism?” In fact, this question is like a criticism against the “internationalization of the counterterrorism” approach. As a matter of fact, it is hoped that the study will generate a discussion on this issue. In the study, it is proposed to answer this research question based on the concept of “power”. Because the fact that states, which are legitimate actors of the international system, can cooperate with terrorist organizations, which are illegitimate actors, is a very clear indication that other states cannot be trusted in the counterterrorism. It should be assumed that states that do not refrain from supporting terrorism will not willingly contribute to the counterterrorism of other states. In this case, when the issue of counterterrorism is internationalized, states should be forced to contribute to the combat of other states against terrorism. The way to do this is to be strong in the international arena. For this reason, the combat of weak states against terrorism is fraught with difficulties. In the current international system where the nation-state structure is challenged, weak states are generally lone actors. In this respect, international understandings and approaches may have drawbacks for them. In order to use public resources effectively and efficiently, weak states should see the counterterrorism more as an internal security issue. However, institutionalizing the issue as a pure internal security issue may not be an effective strategy either. This strategy also carries great risks. Its social costs should be taken into consideration. The counterterrorism should be carried out by valuing states’, “own scale” and “self-help” policies. Because we do not have enough evidence while terrorism is globalizing, in the same time counterterrorism is also globalizing.

Anahtar Kelimeler

Terrorism, Counterterrorism, External Security, Internal Security, Nation-state

Kaynakça

• Akkutay, Ali İbrahim. (2016). “Silahlı Çatışmalar Hukukunda İç Silahlı Çatışmaların Uluslararasılaşması”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt:65, Sayı:1, s. 1-61.
• Aksan, Cihan ve Bailes, Jon. (2014). “Giriş”, Aksan, C. ve Bailes, J. (Ed.), Güçlünün Silahı: Amerikan Devlet Terörü Üzerine Söyleşiler, Çev. Serap Arslanpay, İstanbul: Metis: 11-43.
• Alpar, Güray. (2023). From Geopolitic to Geostrategy, Konya: Palet Yayınları.
• Alpar, Güray. (2021). Uluslararası İlişkilerde Stratejiyi ve Coğrafyayı Anlamak, Konya: Palet Yayınları.
• Aras, Hüseyin. (2021). “Terörizmle Mücadele Bir İç Güvenlik Meselesi Olarak Kurumsallaşırsa: Yeni Terörizmin Sosyal Maliyeti”, Bakan, S., Yatkın, A., Ağır, O. ve Sezik, M. (Ed.), 20. Uluslararası Kamu Yönetimi Forumu (Kayfor 20), Malatya: İnönü Üniversitesi: 32-46.
• Arı, Tayyar. (1997). Uluslararası İlişkiler, İstanbul: Alfa Yayınları.
• Bjørgo, Tore. (2005). “Introduction”, Bjørgo, T. (Ed.), Root Causes of Terrorism: Myths, Reality And Ways Forward, New York: Routledge: 1-15.
• Boesche, Roger. (2003). “Kautilya’s ‘Arthaśāstra’ on War and Diplomacy in Ancient India”, The Journal of Military History, Vol.67, No.1, pp. 9-37.
• Butler, Judith. (2014). “Terör Söylemi”, Aksan, C. ve Bailes, J. (Ed.), Güçlünün Silahı: Amerikan Devlet Terörü Üzerine Söyleşiler, Çev. Serap Arslanpay, İstanbul: Metis: 126-135.
• Byman, Daniel. (2005). “Passive Sponsors of Terrorism”, Survival, Vol.47, No.4, pp. 117–144. https://doi.org/10.1080/00396330500433399.
• Cebeci, Münevver. (2012). “Defining The ‘New Terrorism’: Reconstruction of the Enemy in the Global Risk Society”, Uluslararası İlişkiler, Cilt:8, Sayı:32, s. 33-47.
• Crenshaw, Martha. (1981). “The Causes of Terrorism”, Comparative Politics, Vol.13, No.4, pp. 379-399.
• Çavuşoğlu, Esra. (2020). “Assessing Terrorism as a Hegemonic Conception within the Context of Securitization”, Middle Eastern Studies, Vol.12, No.2, pp. 349-368.
• Doytcheva, Milena. (2009), Çokkültürlülük, Çev. Tuba Akıncılar Onmuş, İstanbul: İletişim Yayınları. Falk, Richard. (2002). “Son Dönem ABD Dış Politikasının Terörist Temelleri”, Çev. İsmet Birkan, Güzel, C. (Ed.), Silinen Yüzler Karşısında Terör, Ankara: Ayraç: 304-331.
• Goodin, Robert. E. (2006). What’s Wrong with Terrorism?, Cambridge: Polity Press.
• Habermas, Jürgen. (2002). Öteki Olmak Ötekiyle Yaşamak Siyaset Kuramı Yazıları, Çev. İlknur Aka, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Hobbes, Thomas. (2020). Leviathan, Çev. Semih Lim, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• İsen, Galip Beygü. (1983). “Terörizm: Değişik Boyutlarıyla Çağdaş Bir Sorun”, Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt:1, Sayı:1, s. 193-231.
• Jackson, Richard. (2017). “Rejim Güvenliği”, Collins A. (Ed.), Çağdaş Güvenlik Çalışmaları, Çev. Nasuh Uslu, İstanbul: Röle Akademik: 161-175.
• Jackson, Richard. (2015). “The Epistemological Crisis of Counterterrorism”, Critical Studies on Terrorism, Vol.8, No.1, pp. 33-54, https://doi.org/10.1080/17539153.2015.1009762.
• Jackson, Richard. (2014). “Terörizm Araştırmaları ve Akademi”, Aksan, C. ve Bailes, J. (Ed.), Güçlünün Silahı: Amerikan Devlet Terörü Üzerine Söyleşiler, Çev. Serap Arslanpay, İstanbul: Metis: 136-150.
• Kautilya. (2018). Arthaşastra, Çev. Utku Umut Bulsun, İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınevi.
• Leca, Jean. (1998). “Neden Söz Ediyoruz?”, Leca, Jean (Ed.), Uluslar ve Milliyetçilikler, Çev. Siren İdemen, İstanbul: Metis Yayınları: 11-19.
• Lutz, Brenda ve Lutz, James. (2017). “Terörizm”, Collins A. (Ed.), Çağdaş Güvenlik Çalışmaları, Çev. Nasuh Uslu, İstanbul: Röle Akademik: 273-288.
• Lutz, James and Lutz, Brenda. (2011). Terrorism: The Basics, New York: Routledge.
• Machiavelli, Niccolò. (2019). Hükümdar, Çev. Necdet Adabağ, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Maoz, Zeev and San-Akca, Belgin. (2012). “Rivalry and State Support of Non-State Armed Groups (NAGs), 1946-2001”, International Studies Quarterly, Vol.56, pp. 720-734, https://doi.org/10.1111⁄j.1468-2478.2012.00759.x.
• Mearsheimer, John J. (2001). The Tragedy of Great Power Politics, New York: W. W. Norton and Company.
• Meinecke, Friedrich. (2021). Devlet Aklı: Modern Çağda Devlet Aklı Düşüncesi, Çev. M. Sami Türk, İstanbul: Albaraka Yayınları.
• Morgenthau, Hans J. (1970). Uluslararası Politika Cilt: 1-2, Çev. Baskın Oran ve Ünsal Oskay, Ankara: Türk Siyasî İlimler Derneği Yayınları.
• Oberschall, Anthony. (2004). “Explaining Terrorism: The Contribution of Collective Action Theory”, Sociological Theory, Vol.22, No.1, pp. 26-37.
• Özdemir, Haluk. (2008). “Uluslararası İlişkilerde Güç: Çok Boyutlu Bir Değerlendirme”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt:63, Sayı:3, s. 113-144.
• Rangarajan, L. N. (2018). “Giriş”, Arthaşastra, Çev. Utku Umut Bulsun, İstanbul: Kırmızı Kedi: 13-39.
• Santamaria, Yves, (1998), “Ulus-Devlet: Bir Modelin Tarihi”, Leca, Jean (Ed.), Uluslar ve Milliyetçilikler, Çev. Siren İdemen, İstanbul: Metis Yayınları: 20-30.
• Schmid, Alex P. (2018). “Revisiting The Relationship Between International Terrorism and Transnational Organised Crime 22 Years Later”, https://icct.nl/app/uploads/2018/08/ICCT-Schmid-International-Terrorism-Organised-Crime-August2018.pdf, (15.01.2022).
• Seyhan, Eda. (2020). “‘Counter-Terrorism’ is a Dangerous Myth, It is High Time We Abolished it”, https://ceasefiremagazine.co.uk/time-abolished-counter-terrorism/, (05.07.2020).
• Smith, Michael E. (2020). Uluslararası Güvenlik, Çev. Ramazan Gözen, Ankara: Felix Kitap.
• Sproat, Peter Alan. (1991). “Can the State be Terrorist?”, Terrorism, Vol.14, No.1, pp. 19-29.
• Spykman, Nicholas. J. (2020). Coğrafya ve Dış Politika: Kenar Kuşak Teorisi, Çev. Alperen Kürşad Zengin, İstanbul: Doğu Kütüphanesi.
• Şan Akca, Belgin. (2016). “Dangerous Companies: Cooperation Between States and Nonstate Armed Groups”, https://www.armedgroups.net/facts.html, (24.01.2021).
• Şan Akca, Belgin. (2021). Maskeli Devletler: Silahlı Örgütlere Sağlanan Devlet Desteğinin Nedenleri, İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Şan Akca, Belgin ve Önder, İlayda Bilge. (2018). “PKK Terörizmine Uluslar Ötesi Bir Bakış”, Altun, F. ve Yalçın, H. B. (Ed.), Terörün Kökenleri ve Terörle Mücadele Stratejisi, Ankara: SETA: 53-79.
• TBB (2006), Türkiye ve Terörizm, Ankara: Türkiye Barolar Birliği Yayınları.
• Viotti, Paul R. and Kauppi, Mark V. (2012). International Relations and World Politics, Boston: Pearson.
• Waltz, Kenneth N. (1979). Theory of International Politics, California: Addison-Wesley Publishing Company.
• Yılmaz, Sait. (2008). Güç ve Politika, İstanbul: Alfa Yayınları.