Kültür Diplomasisi: İran’ın Afganistan’a Yönelik Kültürel Diplomasi Faaliyetleri Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2021, Cilt: 1 Sayı: 2, 42 - 73, 31.05.2021

Khalilullah Rasuli

Öz

Dış politika unsurlarına bakıldığı zaman kültürel faaliyetler için kullanılan yegâne yol, ülkeler arasındaki kültür diplomasisi faaliyetleridir. Bu faaliyetler bir okul, bir kurum ya da kuruluş üzerinden de olabilmektedir. Fakat bazı kültür diplomasisi faaliyetleri vardır ki bunlar mezhepsel değişimler ya da mezhepler üzerindeki etkiler olarak açıklanmaktadır. İran’ın, coğrafyası gereği Afganistan ile ilişkileri her zaman üst düzeyde olmuş ve her noktada ikili ilişkiler sağlanabilmiştir. Günümüzde ise İran – Afganistan ilişkilerinde kültür diplomasisinin oldukça etkin olduğunu görülmektedir. Bu makalede İran dış politikasında kültür diplomasisinin etkinliği irdelenip, Afganistan örneği üzerinden açıklanmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Kültür, Diplomasi, Sinema, Kültürel Etki.

Cultural Diplomacy: An Investigation On Cultural Diplomacy Activities in Iran To Afghanistan

Öz

Considering the foreign policy elements, the only way of cultural activities is cultural diplomacy activities between countries. These activities can also be through a school, an institution or organization. However, there are some cultural diplomacy activities that are described as a sect change or an impact on sects. Iran’s relations with Afghanistan have always been at a high level due to its geography, and bilateral relations have been established at every point. As for today, we see that cultural diplomacy is very effective in Iran - Afghanistan relations. In this article, the effectiveness of cultural diplomacy in Iran’s foreign policy will be analyzed and explained through the example of Afghanistan.

Anahtar Kelimeler

Culture, Diplomacy, Cinema, Cultural influence.

Kaynakça

• Alaca, M. (2019). “Suriye’de Şii Milislere Ne Olacak?”, (https://orsam.org.tr/tr/suriyede- sii-milislere-ne-olacak/, Erişim tarihi:30.01.2020).
• Aljazeer İnternet Gazetesi, (2015). “Suriye’deki İthal Şii Savaşçılar”, (http://www.aljazeera.com.tr/haber/suriyedeki-ithal-sii-savascilar, Erişim tarihi:01 02.2020).
• Ataei, S. (2015). “Misal Az Mahcirin Afgan Der Sinamai İran”, (İran Kurgu Sinemasında Afgan Göçmenlerin Temsili), Tahran, 28.
• Baran, Y. (2001). (https://onedio.com/haber/dram-turunun-yuk-selen-yildizi-iran-sinemasindan-carpici-40-film-386232, Erişim tarihi: 03.02.2020).
• Çınarlı, Ö. (2016). “İran’ın Afganistan’daki İç Savaşa Yönelik Dış Politikası”, Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(2). 75-84.
• Danişgahi Azad İslami, (İslami Azad Üniversitesi), (http://www.davoodemamzehi.blogfa.com/, Erişim tarihi: 04.11.2020).
• Danişgahi Cami Herat, (Herat Jami Üniversitesi), (https://jami.edu.af/, Erişim tarihi: 04.08.2020).
• Danişgahi Khatimul Nabiin, (Khatam Al-Nabiin Üniversitesi), (http://www.khu.edu.af/about/, Erişim tarihi: 04.11.2020).
• Erman, K. (2018). “Sovyetler Birliği’nin Afganistan’ı İşgali ve Türkler”, SUTAD, 44, 313.
• Farzam, R., Türkoğlu, A. J. ve Sarı, İ. (2016). “İran’ın Afgan Lejyonerleri Fatimiyyun Tugayı”, İran Araştırmaları Merkezi (İRAM), Ankara, 12.
• Farzam, R. ve Sarı, İ. (2017). “Fatimiyyun: İran’ın Afgan Mücahitleri”, USAD, 6, 274.
• Habibi, A. (1996). “Tarih Mukhater Afganistan”, (Afganistan Tarihinin Özeti), Kabil, 49.
• Hassanzadeh, G. A. (2015). “Baztap Hamle DerAfganistan Bad Az 11 September 2001 Der Sinamai Haliyood”, (11 Eylül 2001 Sonrası Afganistan İşgalinin Hollywood Sinemasına Yansıması), Tahran, 38.
• Jackson, K. (2006). Çocukların Resmi Hollywood Filmlerinde, Tahran, (Çev.) Babek Türabi, 123.
• Jalal, A. (2015). “Uluslararası Hukuka Göre Afganistan Su Yollarının Hukuki Durumu”, Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. (Prof. Dr. Akar Öcal Armağanı).33.
• Kandahar, (2001). (https://onedio.com/haber/dram-turunun-yukselen-yildizi-iran-sinemasindan-carpici-40-film-386232, Erişim tarihi: 03.02.2020).
• Kırım Haber Ajansı, (2018). “Afganistan’da Peştun Milliyetçiliği Türk Halklarını Endişelendiriyor”,http://old.qha.com.ua/tr/turk-dunyasi/afganistan-da-pestun milliyetciligi-turk-halklariniendiselendiriyor/165892/, Erişim tarihi: 05.02.2020).
• Mohammadi, A. (2014). “Barasi Ruykard Muhacirin Afgan Der Sinamai Mustanadİran”, (İran Belgesel Sinemasında Afgan Göçmenlerin Temsilinin Bir Yaklaşımla İncelenmesi), Tahran, 52.
• Öztürk, E. (2010). “Hz. Fatma Kültü”. Toplum Bilimleri Dergisi, 4(8), 142.
• Saray, M. (1988). “Afganistan”, TDV İslam Ansiklopedisi, 1. 402.
• Sasaoğlu, D. (2015). “NATO Sonrası Afganistan ve İran”, BİLGESAM Analiz. (Orta Doğu), 1198, 2.
• Surosh, E. (2018). “Afganistan’ın Etnik Gruplar Arasındaki Çatışmaların Temel Nedenlerinin Analizi”. (https://kafkassam.com/afganistanin-etnik-arasindaki catismalarin -temel-nedenlerinin-analiz.html, Erişim tarihi:02.02.2020).
• Şarkul Asvat Gazetesi, (2018). (https://aawsat.com/turkish/home/article/1475156/ , Erişim tarihi: 30.01.2020).
• Tarock, A. (1999). “The Politics of the Pipeline: The Iran and Afghanistan Conflict”, Third World Quarterly, 20(4), 814.
• The Cyclist, (1987). (https://onedio.com/haber/dram-turunun-yukselen-yildizi-iran-sinemasindan-carpici-40-film-386232, Erişim tarihi: 03.02.2020).
• The Wall Street Journal, “Iranians Build Up Afghan Clout”, (https://www.wsj.com/articles/SB10001424052970204076204578078564022815472, Erişim tarihi: 30.08.2020).
• Türkoğlu, İ. (2010). “Tacikler”. TDV İslam Ansiklopedisi, 39, 352.
• Wezaret Tahsilat Hali Afganistan, (Afganistan Yükseköğretim Bakanlığı), (https://www.mohe.gov.af, Erişim tarihi: 01.02.2020).
• Yağmurlu, A. (2019). Kültürel Diplomasi: Kuram ve Pratikteki Çerçevesi, Ankara, 1184-1185.
• Yiğit, D. (2018). “Suriye’de Fatimiyyun ve Zeynebiyyun Tugayları, (http://soyledik.com/tr/makale/6941/suriyede-fatimiyyun-ve-zeynebiyyuntugaylari--doc-dr-dilek-yigit.html, Erişim tarihi: 30.01.2020).