Hakkâri’de Tespit Edilen Şel Şepik Örneklerinin Teknik ve Desen Özelliklerinin İncelenmesi

Yıl 2021, , 512 - 531, 30.06.2021

İlker Öztürk

https://doi.org/10.21602/sduarte.927094

Cited By: 1

Öz

Hakkâri’de geleneksel ve kendilerine özgü yöresel giyim kuşamın halen devam ettiği görülmektedir. Merkezde, ilçelerde ve köylerde Şel şepik denilen erkek kıyafetleri günlük yaşamda ve özel günlerde halen kullanılmaktadır. Araştırmanın kavramsal çerçevesinde Hakkâri’de giyilen geleneksel erkek kıyafeti Şel şepik’in günümüze kadar gelen tarihi gelişimi, geleneksel törenlerde kullanımı üzerinde durulmuştur. Kıyafetlerin üretiminde kullanılan hammadde, tezgâh tipi, renk ve desen zenginliği tespit edilerek yörede gün geçtikçe önemini kaybeden bu kıyafetin tespit edilmesi amaçlanmıştır.
Çalışma; literatür taraması ve alan araştırması yöntemi ile gerçekleştirilmiştir. Sözlü görüşmelerden ve görsellerden elde edilen veriler neticesinde bilgi formları oluşturularak değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bergüz, Dokuma, Şel, Şepik.

Kaynakça

• Kitap Referans1 Hakkâri’98, (1998). Hakkâri İl Yıllığı, Hakkâri: T.C. Hakkâri Valiliği.
• Referans2 Tan, N. (1992). Folklorik Türk Kıyafetleri: Turkish Folkloric Costumes, Ankara: Türkiye Güzel Sanatları Geliştirme Vakfı Yayınları.
• Referans3 Taş, E. (2014). Van El Sanatları, Van: T. C. Van Valiliği, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Funda Ajans.
• Referans4 Yağan, Ş.Y. (1978). Türk El Dokumacılığı. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Referans5 Yalçın, H. (2011). Hakkâri, T.C. Hakkâri Valiliği Yayın No: 6, Hakkâri.
• Makaleler Referans6 Genç, M., Tezcan, V. (2015). Gelenek ve Yenilik Kavramlarının Felsefesi Tartışması Ekseninde Geleneksel Türk Sanatlarını Yeniden Düşünmek, Kalemişi Dergisi, C.3, S.6.
• Tezler Referans7 Öztürk, İ. (2014). Hakkâri ve Çevresinde Bulunan Havsız Kirkitli Dokumalar, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Geleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı,
• Referans8 Yıldırım, Ş. (2013). Şırnak Yöresi Şal Şapik Kumaş Dokumacılığı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü El Sanatları Eğitimi Anabilim Dalı Dokuma – Örgü Eğitimi Bilim Dalı,
• Bildiriler Referans9 Çelik, A. (2006). “Bitlis Yöresi El Dokumalarında “Gej”in Tanıtımı”, Van: I. Van Gölü Havzası Sempozyumu, s. 341-346.
• Referans10 Tansuğ, S. (1977). “Türkmenlerde Giyim Gelenekleri”, I. Uluslararası Türk Folklor Kongresi Bildirileri, Ankara: Kültür Bakanlığı Milli Folklor Araştırmaları Dairesi Yayınları: 22, Seminer, Kongre Bildirileri Dizisi: 7, V. Cilt, Etnografya, Akın Matbaası, s. 251-256.
• Referans11 Akpınarlı, F. ve Ortaç, S. (2007). “Ankara Çubuk İlçesi Çarpana Dokumaları”, I. Uluslararası Türk El Dokumaları Kongresi Bildirileri, Konya: Selçuk Üniversitesi, Selçuklu Araştırma Merkezi Başkanlığı Yayınları, s. 80-85.
• Referans12 Atalayer, G. (2002) “Güneydoğu Anadolu’dan Seçilmiş Dokumalar Üzerine Öneriler”, Gap Çerçevesinde Halk Kültürü Sempozyumu Bildirileri (Gaziantep-2001), Ankara: T. C. Kültür Bakanlığı Yayınları: 2957, Halk Kültürleri Araştırma ve Geliştirme Genel Müdürlüğü Yayınları: 337, Seminer Kongre Bildirileri Dizisi: 73, s. 6-16.
• Referans13 Çelebi, C. (2002). “Yok Olmaya Yüz Tutmuş Bir El Sanatı: Şal-Şapik (Gej) Dokuma”, Gap Çerçevesinde Halk Kültürü Sempozyumu Bildirileri (Gaziantep-2001), Ankara: T. C. Kültür Bakanlığı Yayınları: 2957, Halk Kültürleri Araştırma ve Geliştirme Genel Müdürlüğü Yayınları: 337, Seminer Kongre Bildirileri Dizisi: 73, s. 39-42.
• Görüşmeler Boyar, N. (2015). Namık Boyar ile yapılan görüşme, Hakkâri: 1 Mayıs.
• Garipgazioğlu, K. (2015). Kadir Garipgazioğlu ile yapılan görüşme, Hakkâri: 7 Haziran.
• Kuşar, M. (2015). Muşatti Kuşar ile evinde yapılan sözlü görüşme, Çukurca: 20 Mayıs.
• Özkahraman, E. (2021). Enver Özkahraman ile yapılan görüşme, Van: 24 Şubat.
• Görsel Kaynaklar Görsel 1. Şel Şepik Kıyafeti, Fotoğraf: Murat Adıyaman, Hakkâri, t.y.
• Görsel 2. Şel Şepik Kıyafeti, Fotoğraf: Celal Adıyaman, Hakkâri, 2015.
• Görsel 3. Şel Şepik Kıyafeti, Fotoğraf: Münir Beyter, Hakkâri, 2015.
• Görsel 4. Özel Günlerde Giyilen Şel Şepik Kıyafeti, Fotoğraf: İlker Öztürk, Hakkâri, 2015.
• Görsel 5. Şel Şepik Kıyafeti, Fotoğraf: İlker Öztürk, Çığlı Köyü, Hakkâri, 2015.
• Görsel 6 - 7. Şel (Pantolon) ve Şepik (Gömlek) Kıyafeti Desen Detay, Namık Boyar Koleksiyonu, Fotoğraf: İlker Öztürk, Hakkâri, 2015.
• Görsel 8 - 9. Şel (Pantolon) Kıyafeti Motif Detay, Namık Boyar Koleksiyonu, Fotoğraf: İlker Öztürk, Hakkâri, 2015.
• Görsel 10 - 11. Şepik (Gömlek) Giysisi Ön ve Arka Yüzü, Namık Boyar Koleksiyonu, Fotoğraf: İlker Öztürk, Hakkâri, 2015.
• Görsel 12. Şel (Pantolon) Alt Beden Giysisi, Namık Boyar Koleksiyonu, Fotoğraf: İlker Öztürk, Hakkâri, 2015.
• Görsel 13 - 14. Şepik (Gömlek) Giysisi Ön ve Arka Yüzü, Fotoğraf: İlker Öztürk, Hakkâri, 2015.