Öz
Geleneksel yaşam içerisinde beşiğin Türklerde çok eski tarihlerden beri kullanıldığı bilinmektedir. Orta Asya'da yapılan kazılarda M.Ö. 1. yüzyıla ait bir Hun gömütünde bulunan malzemeler arasında beşik kalıntıları bulunmuştur. Genellikle beşik kullanımındaki asıl amaç, çocuğu dış etkilerden korumak, uyumasını hızlandırmak, üzerine örtülen örtüler ile ışığı kırmak ve beşiğin sallanmasını sağlayarak çocuğun rahatlamasına yardımcı olmaktır.
Beşik çeşitlerinde gelenek-görenek ve yaşam şartlarına göre değişikler görülmektedir. Genellikle halk arasında yaygın olarak bilinen ağaç veya metal iskelet üzerine yapılanların yanında özellikle yaylak-kışlak olarak yaşayan toplumların kullandığı el dokuması beşikler bulunmaktadır. Bu beşiklerin en büyük avantajı yaylak kışlak yaşantı gereği katlanabilir ve kolay taşınabilir olmasıdır. Metal ve ahşap örneklerine göre ebatlarının büyük olması, çocuğun 2-3 yaşına kadar bu beşiklerde uyutulmasını mümkün kılmaktadır. Günümüzde gerek yaşam tarzlarının değişmiş olması gerekse dokumacılığın yok olmaya yüz tutması ile dokuma beşik kullanımı yok denecek kadar az sayıdadır.
Bu makalede; Ağrı iline bağlı Doğubayazıt İlçesi ve çevresinde yapılan araştırmalarda bulunan orijinal beşik örnekleri teknik, renk ve kompozisyon özellikleri açısından incelenmiş ve bulunan örnekler kayıt altına alınmıştır.
Anahtar Kelimeler: Orta Asya, Ağrı-Doğubayazıt, beşik, dokuma, geleneksel.
Abstract
In traditional life of Turks, using of cradle has known untill old historical times. Cradle remnants are found in Middle Asia archaeological excavations which are belogs to Hun Empire at time 1. century BC.
The reason of using cradle is usually; saving the child from outside, accelerating child to sleep, pleating the light with some cover and making child relax with wagging cradle.
Variety of cradles shows differences because of traditional and customary life conditions. Widely known by the public, cradles are generally made by wood or metal frames. Otherwise publics, which are migrants, was used hand weaved cradles. In migrant life the biggest advantages of using that kind of cradles is being collapsible and easy transport. According to metal and wood samples, hand weaved cradles are more bigger and make child sleeps easy until child is 2-3 years old. In our days nearly there is not any hand weaved cradles using.
In this communique; original cradles, which are found in Ağrı city, Doğubayazıt county and around, are analysed in the way of technique, colour and composition. The samples which can be reached are chained sensitively.
Key Words: Middle Asia, Ağrı-Doğubayazıt, cradle, weaving, traditional.
Anahtar Kelimeler
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 2 Temmuz 2012 |
| Gönderilme Tarihi | 2 Temmuz 2012 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2012 Cilt: 5 Sayı: 9 |