Öz
Bu araştırma, zeybek müziklerinin viyolonsel eğitimindeki kullanılma durumunu ortaya koymak ve viyolonsel eğitiminde kullanılabilirliğine ilişkin öğretim elemanı görüşlerine yer vermek amacıyla yapılmıştır. Bu doğrultuda veri elde etmek üzere Üniversitelerin Eğitim Fakülteleri Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Müzik Eğitimi Anabilim Dallarında görev yapmakta olan viyolonsel öğretim elemanlarına anket uygulanmıştır. Anket sonucunda viyolonsel öğretim elemanlarının çoğunluğunun “viyolonsel eğitiminde zeybek müziklerinden hiç yararlanmadıkları”, buna karşın yine çoğunluğunun “viyolonsel eğitiminde zeybek müziklerinden yararlanılmalıdır” görüşüne katıldıkları ve “zeybek müziklerinin viyolonselin ses rengine ve viyolonsel ile seslendirmeye uygun olduğu” görüşüne katıldıkları belirlenmiştir. Bu doğrultuda yararlı olacağı düşünülen öneriler oluşturulmuştur.
Anahtar Kelimeler: Viyolonsel eğitimi, zeybek müziği.
ABSTRACT
This study has been conducted with the aims of bringing up the usability of zeybek music in violoncello education and demonstrating the teaching staff’s views on its usability in violoncello education. In order to gather data in this direction, a questionnaire has been applied to violoncello instructors working in the department of music education in the Fine Arts Education Departments of Education Faculties of Universities. According to the results of the questionnaire, it has been concluded that the majority of violoncello instructors do not make use of zeybek music in violoncello education at all; however, majority of violoncello instructors agree that “zeybek music should be utilized in violoncello education” and “zeybek music is suitable for the tone color of violoncello and for being played by violoncello”. Accordingly, suggestions that have been deemed useful are formed.
Key Words: Violoncello education, zeybek music.
Anahtar Kelimeler
Öz
This study has been conducted with the aims of bringing up the usability of zeybek music in violoncello education and demonstrating the teaching staff’s views on its usability in violoncello education. In order to gather data in this direction, a questionnaire has been applied to violoncello instructors working in the department of music education in the Fine Arts Education Departments of Education Faculties of Universities. According to the results of the questionnaire, it has been concluded that the majority of violoncello instructors do not make use of zeybek music in violoncello education at all; however, majority of violoncello instructors agree that “zeybek music should be utilized in violoncello education” and “zeybek music is suitable for the tone color of violoncello and for being played by violoncello”. Accordingly, suggestions that have been deemed useful are formed. Key Words: Violoncello education, zeybek music. ∗ Bu çalışma “Zeybek Müziklerinin Viyolonsel Eğitiminde Kullanılabilirliği ve Viyolonsel Eğitimine Uyarlanması” isimli yüksek lisans tezinden üretilmiştir. Uzman, Süleyman Demirel Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi, Müzik Bölümü, osmanonder@sdu.edu.tr Yrd. Doç. Dr., Uludağ Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü, Müzik Eğitimi Öğretmenliği Anabilim Dalı, redemir@uludag.edu.tr 1. GİRİŞ Zeybek müzikleri, Geleneksel Türk Halk Müziği (GTHM) içinde yer alan önemli müzik türlerinden birisidir. Bestecilerimizin zeybek müziklerinden yola çıkarak çalgı, orkestra ve koro için oluşturdukları eserler olduğu gibi, çalgı eğitimcilerinin çeşitli çalgılar için yaptıkları düzenleme-‐uyarlamalar da mevcuttur. Mertlik ve kahramanlık konularını işleyen zeybek ezgilerinin, viyolonselin karakterine ve ses rengine uygun olduğu düşünülmüş ve viyolonsel eğitiminde zeybek müziklerinden daha fazla yararlanılabileceği varsayımından hareket edilmiştir Zeybek müzikleri dört zamanlı aksak ölçüler (9/2, 9/4, 9/8) ile ifade edilir. Sarısözen, aksak ölçü dışındaki ölçülere zeybek müziklerinde rastlanmadığını belirtmiştir (Hakalmaz, 2003:19). Arsunar’a göre üçerli grup mutlaka başta (3+2+2+2) veya sonda (2+2+2+3) yer almaktadır. Üçerli grubun ortada olduğu ölçülere (2+3+2+2), (2+2+3+2) zeybek müziklerinde rastlanmaz (Akdoğu, 2004:II, 427). Zeybek müzikleri tempoları bakımından “ağır zeybekler” ve “kıvrak zeybekler” olarak iki gruba ayrılır. Ağır zeybekler 9/2’lik ve 9/4’lük ölçülerden oluşur. “Largo”, “larghetto” ve “adagio” hızlarında icra edilir. Kıvrak zeybekler ise 9/8’lik ölçülerden oluşur ve “andante”, “moderato” ve “allegro” hızlarında icra edilir (Özbilgin, 2009:515). Zeybek müziklerinin, açık alanlardaki icrasında kullanılan temel çalgılar davul ve zurnadır. Çalgı takımı en az üç kişiden olur. Davul ve iki zurnadan oluşan bu takımlarda bir zurna ezgiyi seslendirirken diğer zurna da ezginin karar sesinde dem tutar. Kapalı alanlarda zeybek müzikleri seslendirilirken, bağlama, cura, üç telli, kabak kemane, def, dümbelek gibi çalgılara yer verildiği görülür (Öztürk, 2006:194). Günümüzde, Üniversitelerin Eğitim Fakültelerinin Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümlerine bağlı 23 Müzik Eğitimi Anabilim Dalında viyolonsel eğitimi gerçekleştirilmektedir. Şen (2001:66), Müzik Eğitimi Anabilim Dallarında gerçekleştirilen viyolonsel eğitiminde kullanılan repertuvarın genellikle müzik tarihinin belirli dönemlerini -‐Barok, Klasik, Romantik-‐ kapsayan eserlerden oluştuğunu belirtmektedir. Çağdaş Türk bestecilerinin viyolonsel eserlerine ise, daha çok solistik düzeyde olmaları ve öğrencilerin düzeyini zorlayıcı teknik özellikler taşımaları gibi nedenlerden ötürü yeterince yer verilemediği anlaşılmaktadır. Bunun yanı sıra Kaya ve Çilden (2010:78), Müzik Eğitimi Anabilim Dallarında, viyolonsel eğitiminde kullanılmak üzere tampere ses sistemine uygun yeterli sayı ve nitelikte makamsal etüt ve eser olmadığını, öğrencilerin Türk müziği kaynaklı uyarlama, düzenleme ve özgün eserlerden yeterince yararlanamadıklarını belirtmişlerdir. Bu noktadan hareketle, geleneksel müziklerimizden yararlanılarak yapılacak olan viyolonsel eğitimi repertuarı için gerekli nota albümü, metot vb. çalışmalara daha çok yer verilmesinin yerinde olacağı ve GTHM türlerinden olan Zeybek müziklerinin de, viyolonsel eğitimi kapsamında kullanılabileceği söylenebilir. 1.1. Problem Cümlesi “Zeybek müziklerinin viyolonsel eğitiminde kullanılma durumu nedir?” 1.2. Alt problemler 1. Zeybek müziklerinin viyolonsel eğitiminde kullanımına ilişkin öğretim elemanlarının görüşleri nelerdir? 2. Zeybek müziklerinin viyolonsel ile seslendirilmeye uygunluğuna ilişkin öğretim elemanlarının görüşleri nelerdir? 1.3. Amaç Araştırmada, zeybek müziklerinin viyolonsel eğitimindeki kullanılma durumunu ortaya koymak, viyolonsel eğitiminde kullanılabilirliğine ilişkin öğretim elemanı görüşlerine yer vermek ve katkısı olacağı düşünülen öneriler geliştirilmesi amaçlanmıştır. 2. YÖNTEM Bu araştırma, izlenen yöntem ve toplanan verilerin niteliği açısından betimsel bir çalışma olup, araştırmada tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini, Türkiye’deki Üniversitelerin Eğitim Fakültelerine bağlı Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümleri Müzik Eğitimi Anabilim Dallarında görev yapan viyolonsel öğretim elemanları oluşturmaktadır. Örneklem grubunu ise, 10 Müzik Eğitimi Anabilim Dalında görev yapmakta olan 16 viyolonsel öğretim elemanı oluşturmaktadır.
Anahtar Kelimeler
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 3 Temmuz 2014 |
| Gönderilme Tarihi | 3 Temmuz 2014 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2014 Cilt: 7 Sayı: 13 |
