Seyahatnamelere Göre Gerede/Bolu El Sanatları

Yıl 2016, Cilt: 9 Sayı: 17, 88 - 104, 20.07.2016

Halide Sarıoğlu Vildan Bağcı

Öz

Seyyahlar ve onların kaleme aldığı seyahatnameler tarihsel döneme ait bilgilerin günümüze taşınmasında önemli birer belge durumundadırlar. Bu bağlamda çalışmada amaç, 14. ve 19. yüzyıllarda yol güzergâhı Bolu ve ilçelerinden geçen seyyahların Seyahatnamelerinden hareketle ve ilgili tarihi kaynaklardan yararlanılarak, yörenin o tarihlere ait el sanatları kültürünü incelemektir. Başta İbni Battuta ve Evliya Çelebi olmak üzere Polanyalı Simeon, Katip Çelebi, Tavernier, ve Texier Seyahatnamelerinden, “Bolu” ili, “Gerede” başta olmak üzere ilçeleri ve “el sanatları” odaklı okumalar sonucunda el sanatları kültürü ile ilgili kısımlar aynen aktarılarak derlenmiş, ilgili araştırmalar ve tarihi kaynaklarla desteklenmiş ve günümüzdeki durumla karşılaştırılarak yorumlanmıştır. Çalışma bu yönüyle özgün olup ilgili araştırmalara yön göstermesi ve toplu bilgi sunması açısından önem taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Seyahatname, Seyyah, El Sanatları, Gerede, Bolu

Kaynakça

• Develioğlu, F., (1962). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat. (Eski ve Yeni Harflerle). Doğuş Yayınları, Ankara.
• Eren, H., (1972). “Evliya Çelebi Bolu ve Anadolu Ağızları 2”. Bilimsel Bildiriler, TDK Yayınları, http://www.bilgicik.com.tr/ (30.09.2013).
• Evliya Çelebi. (2013). Günümüz Türkçesiyle Evliya Çelebi Seyahatnamesi. 1-6. Kitaplar. Haz. Seyit Ali Kahraman, Yücel Dağlı, Ed. Sabri Koz. Yapı Kredi Yayınları, 3777. İstanbul.
• Faroqhi, S., vd. (2004). Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi. C. 2. Çev. Ayşe Berktay, Süphan Andıç, Serdar Alper. Eren Yayınları, 1600-1914. İstanbul.
• Gençten, C., (2008). “60’lık Kadı Mehmet’in Hüneri” http://www.edebiyatsahnesi.com.tr (30.09.2013).
• Gökyay, Ş. O., (1986). Katip Çelebi. Türk Büyükleri Dizisi:4 Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 653. Ankara.
• İbn Batûta. (2013). (Ebu Abdullah Muhammed). İbn Battuda Seyahatnamesi. Çev. A. Sait Aykut. Yapı Kredi Yayınları, 2. Baskı. İstanbul.
• İnalcık, H., (2004). Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi. C. 1. Çev. Halil Berktay. Eren Yay., 1300-1600. İstanbul.
• İnalcık, H., (2008). Türkiye Tekstil Tarihi Üzerine Araştırmalar. Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul.
• İnalcık, H., (2009). “Devlet-i Aliye”. Osmanlı İmparatorluğu Üzerine Araştırmalar 1 (Klasik Dönem siyaset, kurumsal ve ekonomik gelişim). Türkiye İş Bankası Yayınları, 1302- 1606. İstanbul.
• Karabulut, S., (2010). “Gerede’nin Deri ve Deri Ürünlerinde Kümelenmesi” Raporu, İstanbul.
• Kâtip Çelebi. (2008). Kitab-ı Cihannüma Haz. Orhan Koloğlu, Ed. Bülent Özükan. Boyut Yayını, İstanbul.
• Koçu, R. E., (1967). Türk Giyim Kuşam ve Süslenme Sözlüğü. Sümerbank 1 Yayınları, Ankara.
• Konrapa, M. Z., (1960). Bolu Tarihi. Vilayet Matbaası. Bolu.
• Kuru, S. ve Mert, G., (2008). “Bolu İli Gerede İlçesi Geleneksel El Sanatlarından Kemik Tarakçılık.” I. Ulusal El Sanatları Sempozyumu. Gazi Üniversitesi Türk El Sanatları Araştırma ve Uygulama Merkezi.1. 24-26. Ankara.
• Pakalın, M. Z., (2004). Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü I. M.E. B. 2505. Bilim ve Kültür Eserleri: 646. İstanbul.
• Pakalın, M. Z., (2004). Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü II. M.E. B. 2505. Bilim ve Kültür Eserleri: 646. İstanbul.
• Simeon, P., (2007). Polanyalı Bir Seyyahın Gözünden 16. Asır Türkiye’si. Çev. Andreasyan. Kesit Yayını, (22). Seyahatname Dizisi.5. İstanbul.
• Somuncu, M., (2004). “Cehri Üretimi ve Ticaretinin 19.Yüzyılda Kayseri Ekonomisindeki Önemi”. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (22), 99-125.
• Şavk, Ç. Ü., (2011). “Sorularla Evliya Çelebi” Hacettepe Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Ankara. http://www.turkiyat.hacettepe.edu.tr/EvliyaCelebi.pdf (30.09.2013).
• Tavernier, J. B., (2010). Tavernier Seyahatnamesi Stefanos Yerasimos’un Anısına. Çev. T. Tunçdoğan. Kitap Yayını, İstanbul.
• Texier, C., (2002). Küçük Asya Coğrafyası, Tarihi ve Arkeolojisi. C. 1. Çev. Ali Suat. Enformasyon ve Dokümantasyon Hizmetleri Vakfı Yayınları, Ankara.
• Yasa, A., (2013). “Göynük’te Geleneksel Ahşap İşçiliği” Göynük El Sanatları Paneli ve Çalıştayı Bildirileri. Göynük Belediyesi Yayını, No:2. Bolu- Göynük.
• http://urun.gittigidiyor.com.tr Replika (Sahte-imitasyon) “Çamçak - Bardak/İskilip-Çorum” (30.09.2013).
• http://www.haberturk.com.tr “50 yıldır Çam Ağacından Sürahi Yapıyor” (30.09.20133).
• http://rehber.ihya.org.tr Rehber Ansiklopedisi, C. 17. s.3. (30.09.2013).
• http://www.tdk.gov.tr (1978). Türkiye’de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü Türk Dil Kurumu, C. 10,12. Ankara. (30.09.2013).