İç Mekânda Kullanım ve Teknik Özellikler Açısından Hereke Halısı

Yıl 2020, Cilt: 13 Sayı: 25, 395 - 421, 30.06.2020

Deniz Demirarslan

https://doi.org/10.21602/sduarte.704213

Öz

Dokumacılık Türkler tarafından Orta Asya’dan Anadolu’ya, geçmişten günümüze dek önem verilen bir sanat kolu olmuştur. Eşsiz sanat değeri ve zenginliği ile tanınan ipekli ve yünlü dokumalar zaman içinde olağanüstü bir şekilde gelişmiş ve yayılmıştır. Dokuma sanatında önemli bir yer tutan halı ise Türkler tarafından Dünyaya tanıtılmış ve kazandırılmıştır. Bilinen en eski Türk halıları günümüzde Dünyanın önde gelen müzelerinde sergilenmektedir. 11. Yüzyıldan itibaren Selçuklular ile birlikte Doğudan Batıya doğru yayılmaya başlayan halı sanatı Anadolu’da halkın duygularını dışa vurduğu kültürel bir miras olmanın yanı sıra sanat kolu olmaktan ziyade üretime yönelmiş ve zamanla dokumacılık endüstrisi olarak gelişme göstermiştir. Saray halıları içinde Hereke halısı üretim açısından Türk halı tarihinde önemli bir yer edinmiştir. Hereke halılarının teknik özellikleri ile ilgili yazılı akademik çalışmalar az sayıda olmakla beraber bu halıların iç mekânda kullanımına ve özellikle de yurtdışı örneklerde kullanımına ilişkin bilgiler yetersizdir. Bu çalışmada öncelikle Türk halı sanatı hakkında bilgi verilmiş ve Hereke halısının tarihsel süreçte ortaya çıkış öyküsüne değinilerek Türkiye ve Dünyada iç mekânda kullanımı örnekler üzerinden incelenmiş ve sonuçta Hereke halısının iç mekânın tasarımı ve halı sanatına etkileri ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler

Hereke, Hereke Halısı, Türk Halı Sanatı, Dekorasyon

Kaynakça

• Alantar, hermeneutics of carpets, Alive, 2018, Ocak, 6-17.
• Arslan, S., (2018). “Kumkapı Halılarında Desen ve Teknik Özellikler”, İdil, 2018. Vol.7, s.695- 700.
• Banham, J.(1997), Encyclopedia Interior Design.
• Bozkurt, N. (1997). “Halı”, TDV İslam Ansiklopedisi, s.251-262.
• Deniz, B. (2005). “Anadolu-Türk Halı Sanatının Kaynakları”, Sanat Tarihi Dergisi. Nisan,s. 79-103.
• Demirarslan, D. (2000). “Hereke Halısının Tarihi Gelişimi Dünü ve Bugünü”, Türk Dünyası Kültür ve Sanat Sempozyumu Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi Yayınları, s. 87-92.
• Ergene, C. (1992). “Türk Saray Halıları”, Kültür ve Sanat Dergisi, Yıl, 4 Sayı 13, Mart,Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara, s.26-27.
• Ergüney, Y.,D. Pilehvarian, N.K. (2015). “Ondokuzuncu Yüzyıl Dünya Fuarlarında Osmanlı Temsiliyeti”. Megaron, Cilt 10, sayı 2, s. 224-240.
• Hereke Halı Kataloğu, Sümer Halı, 1993
• İnalcık, H. (1994). Quataert, An economic and social history of ottoman Empire, Vol 21600-1914, Cambridge University Press, 1994.
• Küçükerman, Ö. (1987). Hereke Fabrikası, Sümerbank, İstanbul, 1987.
• Öney, G. (1992). Anadolu Selçuklu Mimari Süslemesi ve El Sanatları. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Genel Yayın No 185, Sanat Dizisi:33.
• Özel, A. (1989). Halıcılık. Devlet Bakanlığı YayınNO.44..
• Stearns, P. (2013). The ındustrial revolution in worldhsitory, Westview Press.
• Strzygowski, H.Glück, F.Köprülü, (1974). Eski TürkSanatı ve Avrupa’ya Etkisi. Çeviren: A.C.Köprülü, , Ankara: İş Bankası KültürYayınları:152.
• Yavuz, F. (2013). “Başkaları Görsün Diye Ustalarını Kör Eden Antika Halılar”, El Sanatları Dergisi Sayı, 16, s.110-115.